εἰδικῶς σέ ὅ,τι ἀφορᾷ τό πλάνο διαχωρισμοῦ τῆς τιμῆς, πού θά δίνεται γιά τήν ἐσωτερική ἀγορά καί στίς ἐξαγωγές ρεύματος.
Ἤδη, βέβαια, ξεκίνησαν οἱ ἐπαφές τοῦ ΥΠΕΝ μέ τήν Κομισιόν γιά τήν παρουσίαση τοῦ ἑλληνικοῦ σχεδίου παρεμβάσεως στήν ἀγορά ρεύματος, πού μεταξύ ἄλλων προβλέπει πλαφόν στόν τρόπο τιμολογήσεως στήν ἐσωτερική ἀγορά. Ὅπως ἔχει πεῖ ὁ ὑπουργός Περιβάλλοντος καί Ἐνέργειας Κώστας Σκρέκας, ἡ ἑλληνική πλευρά θεωρεῖ ὅτι τό ὅλο σχέδιο δέν χρειάζεται ἔγκριση ἀπό τήν ἁρμόδια Γενική Διεύθυνση τῆς Κομισιόν ἀλλά ἁπλῶς γνωστοποίηση. Ὑπενθυμίζεται ὅτι, μέ βάση τό κυβερνητικό πλάνο, κάθε μονάδα θά ἀμείβεται πλέον στή βάση τοῦ κόστους λειτουργίας της καί δέν θά μπορεῖ νά ἀποκομίζει ὑπερέσοδα, μέ βάση τήν Ὁριακή Τιμή Συστήματος, δηλαδή μέ τήν προσφορά τοῦ ἀκριβώτερου σταθμοῦ, πού ἐντάχθηκε στό σύστημα. Μέ δεδομένο ὅτι οἱ ἀκριβώτεροι σταθμοί εἶναι αὐτή τή στιγμή οἱ σταθμοί φυσικοῦ ἀερίου (λόγῳ τῆς ἐκρήξεως τοῦ κόστους τοῦ καυσίμου), αὐτό σημαίνει ὅτι οἱ χονδρεμπορικές τιμές ἠλεκτρικῆς ἐνέργειας θά ἀποσυνδεθοῦν ἀπό τίς τιμές τοῦ ἀερίου, μέ βάση πάντα τίς κυβερνητικές ἀναφορές.
Ἐρωτήματα
Ὡστόσο, μέ βάση πληροφορίες, δέν διευκρινίζεται ἐάν θά ὑπάρχει ἐπιδότησις τῶν παραγωγῶν, ἐάν ἡ τιμή τοῦ καυσίμου ξεπεράσει τά 90-110 εὐρώ ἀνά μεγαβατώρα, ὅπως εἶναι ἡ βασική παραδοχή γιά τόν προσδιορισμό τοῦ μεταβλητοῦ κόστους. Ὅπως, μάλιστα, τονίζεται, σέ ἕνα τέτοιο ἐνδεχόμενο θά πρέπει νά ὑπάρξει παρέμβασις ἀπό τήν Κομισιόν, μέ μέτρα πανευρωπαϊκῆς κλίμακος, ὥστε νά περιορισθεῖ ἡ τιμή τοῦ καυσίμου. Ἡ ἀγορά, οὐσιαστικά, ἀναμένει τό πῶς θά «μπεῖ στό χαρτί» ἡ ὅλη ρύθμισις γιά τόν νέο μηχανισμό ἀποζημιώσεων, πῶς θά ἀντιδράσει ἡ ΕΕ καί, τελικά, μέ ποιά μορφή θά περάσει ἡ ἀπόφασις στό ἐθνικό δίκαιο.
Πάντως, ἀπό στελέχη πολλῶν κλάδων τῆς παραγωγῆς τονίζεται ἡ ἀνάγκη συνολικῆς ἀναδομήσεως τῆς ἀγορᾶς καί ἄμεσης ἐφαρμογῆς τοῦ Market Reform Plan, δηλαδή τῆς «δευτερογενοῦς» παρεμβάσεως στήν ἀγορά ἐνέργειας, μετά τήν ἐφαρμογή τοῦ Target Model, πού ἔχει στόχο τήν ἀξιολόγηση τῆς μέχρι τώρα πορείας μέ προώθηση παρεμβάσεων γιά τίς ὅποιες ρυθμιστικές στρεβλώσεις ἔχουν προκύψει. Οὐσιαστικά, στίς δομικές παρεμβάσεις ἑστιάζει τόσο ἡ ἐνεργοβόρος βιομηχανία, ἡ μεταποίησις ἀλλά καί οἱ ΜμΕ, πού τονίζουν τήν ἀνάγκη γιά μετάβαση ἀπό μία διαδικασία ἐπιδοτήσεων, πού οὐσιαστικά δέν λύνουν τό ζήτημα σέ μόνιμη βάση, σέ πιό βιώσιμες λύσεις. «Κανείς δέν λέει ὄχι στίς ἐπιδοτήσεις, ἀλλά δέν λύνουν τό πρόβλημα». Αὐτό ἀναφέρουν εἰδικώτερα παράγοντες τῆς βιομηχανίας, ἀναφορικά μέ τό τελευταῖο πακέτο μέτρων τῆς Κυβερνήσεως, ἀναμένοντας, παράλληλα, ἐξειδικεύσεις σέ σχέση μέ τό ὅλο πλάνο θεσμικῶν παρεμβάσεων, πού θά ἰσχύσει ἀπό τόν Ἰούλιο καί ἀνακοινώθηκε ἤδη ἀπό τήν Κυβέρνηση.
Νέες αὐξήσεις
Μέ βάση πληροφορίες, ἤδη ἔχουν στό μεταξύ ξεκινήσει συζητήσεις, εἰδικά μέ μεγάλους καταναλωτές, γιά ἀναθεώρηση τῶν σταθερῶν τιμολογίων, πού ἔχουν σύντομο ὁρίζοντα λήξεως. Μάλιστα, οἱ τιμές πού προτείνονται ὡς ἀφετηρία διαπραγματεύσεως εἶναι ἕως καί διπλάσιες ἀπό τά τρέχοντα συμβόλαια. Ὑπενθυμίζεται ὅτι ἤδη ἡ αὔξησις πού καταγράφεται στά ἐνεργειακά προϊόντα, παρά τίς ἐπιδοτήσεις, δημιουργεῖ σοβαρό θέμα, εἰδικά σέ μικρές καί μεσαῖες ἐπιχειρήσεις, πού δέν ἔχουν «κλειστά» συμβόλαια. Κι αὐτό, βέβαια, παρά τίς ἀναδρομικές καί μή ἐπιδοτήσεις. «Παίρνουμε μόλις 120 εὐρώ ἐπιδότηση ἀνά MWh», ἀναφέρουν στήν «ΕτΚ» στελέχη τῆς ἀγορᾶς, τονίζοντας ὅτι τό ἀέριο εἶναι πέντε φορές πάνω σέ σχέση μέ τίς ἀρχές τοῦ 2021 καί τό ρεῦμα τρεῖς καί τέσσερεις φορές ἀκριβώτερο.
Τό ὅλο ζήτημα ἔθεσε μέ ἔμφαση ἐπί τάπητος ὁ πρόεδρος τῆς ΕΒΙΚΕΝ, τῶν μεγάλων δηλαδή βιομηχανικῶν καταναλωτῶν, Ἀντώνης Κοντολέων, πρίν λίγες μέρες, μέ μία σειρά ἀπό παρεμβάσεις τους στή ΡΑΕ καί στόν ΑΔΜΗΕ. Κεντρικό σημεῖο τῆς παρεμβάσεως τῆς ΕΒΙΚΕΝ εἶναι ἡ ὑπόμνησις ὅτι εἶναι ἀδήριτος ἡ ἀνάγκη γιά λήψη ρυθμιστικῶν μέτρων, πού θά ἄρουν τίς στρεβλώσεις στήν ἀγορά. Ὅπως τονίζεται, θά πρέπει ἡ ΡΑΕ νά ἐπιδείξει πολιτική βούληση, ὥστε νά κινηθεῖ στό πλαίσιο τῶν ἁρμοδιοτήτων της. Παράλληλα, ἡ ΕΒΙΚΕΝ προτείνει:
- ἐφαρμογή τῆς «ἀνακατανομῆς» στήν ἀγορά ἐξισορροπήσεως
- οἱ ΑΠΕ νά ἀποκτήσουν πλήρη εὐθύνη ἐξισορροπήσεως
- σύναψη διμερῶν συμβολαίων μέ παραγωγούς θερμικῶν μονάδων
- οὐσιαστική συμμετοχή τῆς ζήτησης σέ ὅλες τίς ἀγορές
Σύμφωνα μέ ὅσα ἀναφέρει ὁ κ. Κοντολέων, θά πρέπει οἱ λύσεις «νά χτυποῦν τό πρόβλημα στή ρίζα του», καθώς μέ τίς ἐπιδοτήσεις τῶν παραγωγῶν δέν ἐξαλείφονται οἱ στρεβλώσεις. Ὑπενθυμίζει δέ ὅτι στό κείμενο REPowerEU, πού δημοσιοποίησε ἡ Εὐρωπαϊκή Ἐπιτροπή στίς 8 Μαρτίου 2022, ἐπισημαίνεται ὅτι ὁ κανόνας τῆς ἐλεύθερης διαμορφώσεως τῶν τιμῶν στίς χονδρεμπορικές ἀγορές ἠλεκτρικῆς ἐνέργειας ἰσχύει μόνο σέ συνθῆκες κανονικῆς λειτουργίας τῶν ἀγορῶν, (ἄρθρο 5 τῆς Ὁδηγίας), καί ἀναφέρονται συγκεκριμένες αἰτίες/στρεβλώσεις, πού, ἐάν συντρέχουν σέ μία ἀγορά, συνιστᾶται ἡ λῆψις ρυθμιστικῶν μέτρων. Μεταξύ τῶν ἀναφερόμενων ὡς αἰτιῶν περιλαμβάνονται ἡ αὐτόματη μεταφορά τοῦ 100% τῶν τιμῶν τῆς χονδρεμπορικῆς ἀγορᾶς στά τιμολόγια καί ἡ μή ὕπαρξις δυνατότητος ἀντισταθμίσεως τοῦ κινδύνου, αἰτίες/στρεβλώσεις πού σαφῶς συντρέχουν στήν ἑλληνική ἀγορά.
Ἡ «συνεισφορά»
Ἔντονος, παράλληλα, προβληματισμός ἐπικρατεῖ γιά τό πῶς τελικά θά διαμορφωθεῖ ἡ φόρμουλα γιά τήν διαχείριση πιθανῶν «οὐρανοκατέβατων κερδῶν» παραγωγῶν ἐνέργειας μέ βάση τή Ρυθμιστική Ἀρχή Ἐνέργειας (ΡΑΕ). Πάντως, στό φόντο ἔντονης πολιτικῆς ἀντιπαραθέσεως, τό ΥΠΕΝ προχώρησε σέ διευκρινίσεις γιά τή φορολογήση τῶν κερδῶν τῶν ἑταιρειῶν παραγωγῆς ἠλεκτρικῆς ἐνέργειας. Ὅπως τονίζεται, «τό ποσό, στό ὁποῖο καταλήγει ἡ ΡΑΕ ὡς αὐξημένο μεικτό περιθώριο κέρδους τῶν καθετοποιημένων ἑταιρειῶν ἠλεκτρικῆς ἐνέργειας στήν χονδρεμπορική ἀγορά, ἀνέρχεται σέ 591,45 ἑκατ. εὐρώ, ἀφοῦ ἔχουν πρῶτα ἀφαιρεθεῖ ἐκπτώσεις ὕψους 335,99 ἑκατ. εὐρώ, στίς ὁποῖες προχώρησε ἡ ΔΕΗ πρός τούς πελάτες της. Γιά τόν τελικό προσδιορισμό τοῦ ὕψους τῶν ἐπί πλέον ἐσόδων πρέπει νά ἀφαιρεθοῦν ἀπό τό παραπάνω ποσό οἱ ἔμμεσες ἐκπτώσεις, πού ὁ κάθε πάροχος ἔχει ἐφαρμόσει μέσα ἀπό τά σταθερά τιμολόγια πού προσφέρει καί τά ὁποῖα ἡ ΡΑΕ προσδιορίζει σέ ἕνα εὖρος μεταξύ 5%-20%. Μετά τόν τελικό προσδιορισμό, σύμφωνα μέ τίς ὑποδείξεις καί τά στοιχεῖα τῆς ΡΑΕ, ἡ Κυβέρνησις θά προχωρήσει στήν ἐπιβολή τοῦ ἔκτακτου τέλους 90% στό ποσό αὐτό».
«Συνεισφορά» καί νομικές περιπέτειες
Πάντως, ἀναφορικά μέ τά ὑπερέσοδα τῶν ἐνεργειακῶν ὁμίλων, σύμφωνα μέ κυβερνητικές πηγές, ἐξετάζεται νά διαμορφωθεῖ ἕνα πλαίσιο «συνεισφορᾶς ἤ τέλους» καί ὄχι φορολογήσεως, μιά καί ἡ Κυβέρνησις ἐντοπίζει κινδύνους νομικῶν ἐμπλοκῶν. ‘Ἔτσι, ὑπό τό ἐνδεχόμενο προσφυγῶν στά δικαστήρια μέ ἀβέβαιη ἔκβαση, προσπαθεῖ νά «ντύσει» μέ ἕνα μανδύα «ἐθελοντισμοῦ» τήν ὅλη προσπάθεια γιά ἀναζήτηση ἔξτρα πόρων γιά τήν στήριξη τῆς οἰκονομίας. Γι' αὐτό πλέον γίνεται λόγος ὄχι γιά φορολογήση τῶν υπερεσόδων, ἀλλά γιά «συνεισφορά ἀλληλεγγύης», μέ δεδομένο καί τό προηγούμενο τῆς οἰκειοθελοῦς συνεισφορᾶς, πού εἶχαν ἀποδεχθεῖ οἱ ἐφοπλιστές τό 2014 διά τῆς ὑπογραφῆς σχετικοῦ συνυποσχετικοῦ μέ τό ἑλληνικό Δημόσιο.
(ἀπό τήν ἐφημερίδα "ΕΣΤΙΑ")