για τις ΑΠΕ για το 2030 στο 45%, από το αρχικό 40%, μέσω ενός ολοκληρωμένου πλέγματος που περιλαμβάνει την επιτάχυνση των επενδύσεων στην καθαρή ενέργεια, με έμφαση στην αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας αλλά και τη δραστική επιτάχυνση της διείσδυσης της αιολικής ενέργειας στο μείγμα, έτσι ώστε η αιολική ισχύς να φθάσει σε 480.000 MW μέσα στην επόμενη οκταετία, από 190.000 MW που είναι σήμερα.
Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή υπέβαλε νέα νομοθετική πρόταση για την επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών, η οποία θα ενσωματωθεί στην εν εξελίξει αναθεώρηση της Οδηγίας για τις Α.Π.Ε. Η νέα νομοθεσία περιλαμβάνει τρεις σημαντικούς άξονες:
1. Κατοχυρώνει την αρχή ότι οι ανανεώσιμες πηγές υπηρετούν υπέρτατο δημόσιο συμφέρον. Αυτό σημαίνει ότι η κάθε περίπτωση εγκατάστασής τους πρέπει να σταθμίζεται και να προχωρά κατά προτεραιότητα, κατά τη διάρκεια της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης και μέχρι να επιτευχθεί η κλιματική ουδετερότητα.
2. Υποχρεώνει τα κράτη μέλη να καθορίσουν, μετά από στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση, ευρύτερες περιοχές όπου οι Α.Π.Ε. θα επιτρέπονται εξ αρχής.
Στις περιοχές αυτές οι επενδύσεις θα πρέπει να μπορούν να ξεκινήσουν κατασκευή εντός ενός έτους από το σχετικό αίτημά τους.
Πρόκειται για σημαντική αλλαγή της βάσης της συζήτησης. Μέχρι τώρα, η συνηθισμένη συντηρητική προσέγγιση ήταν ο καθορισμός μόνο ζωνών αποκλεισμού στις οποίες απαγορεύεται να υποβληθεί αίτηση και μελέτη για ένα έργο, ενώ σε κάθε άλλη θέση εκτός αυτών των ζωνών ο επενδυτής πρέπει να ακολουθήσει τη μακρά - υπερ-δεκαετή στην Ελλάδα - αδειοδοτική διαδικασία. Τώρα πρέπει να οριστούν και ζώνες όπου οι αιτήσεις για Α.Π.Ε. δεν θα απορρίπτονται για αδειοδοτικούςλόγους, οι δελεπτομέρειες και όροι εγκατάστασής τους θα καθορίζονται σε λιγότερο από ένα έτος.
3. Επαναλαμβάνει την υποχρέωση στις υπόλοιπες περιοχές οι Α.Π.Ε. να αδειοδοτούνται εντός 2 ετών και διευκρινίζει ότι σε αυτή την προθεσμία πρέπει να έχει εκδοθεί οριστική απόφαση επί όλων των αδειών που απαιτούνται για την κατασκευή μιας επένδυσης.
Παράλληλα με την πρόταση νέας νομοθεσίας, η Επιτροπή δημοσίευσε λεπτομερείς οδηγίες προς τα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο που πρέπει να απλοποιήσουν τους κανόνες και τις διαδικασίες αδειοδότησης. Οι οδηγίες αυτές περιγράφουν τις βέλτιστες πρακτικές αδειοδότησης από όλη την Ευρώπη.
Συνοπτικά είναι οι εξής:
Χωροθέτηση
- Αναγνώριση των έργων Α.Π.Ε. ως υπέρτατου δημοσίου συμφέροντος
- Υιοθέτηση προσέγγισης με βάση τον πληθυσμό, για την προστασία της βιοποικιλότητας
- Συντονισμός θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού σε επίπεδο θαλάσσιας λεκάνης
- Με μια ενιαία στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση, προσδιορισμός ζωνών όπου οι ανανεώσιμες πηγές επιτρέπονται εξ αρχής και εγκαθίστανται πιο γρήγορα (go-to areas)
Διοίκηση
Εφαρμογή της αρχής της «σιωπηρής έγκρισης»: όταν μια αρχή δεν σχολιάζει εντός μιας προθεσμίας, θεωρείται ότι αποδέχεται την αίτηση και εγκρίνει την άδεια
Ενιαίο σημείο επαφής για όλες τις διαδικασίες αδειοδότησης (One-stop-shop)
Ψηφιοποίηση διαδικασιών
Ενίσχυση του προσωπικού
Διαφάνεια ως προς τις προθεσμίες, τα επόμενα βήματα, τους ρόλους και τις ευθύνες των διαφόρων αρχών
Μέγιστη διαδικασία 2 ετών για νέα έργα Α.Π.Ε. και 1 έτους για έργα στις προκαθορισμένες επιτρεπτές ζώνες (go-to areas) και για ριζική ανακαίνιση (repowering) υφιστάμενων εγκαταστάσεων
Σύνδεση στο δίκτυο
- Εφαρμογή μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και επενδύσεων δικτύου
- Παροχή διαφανούς και ψηφιακής διαδικασίας για αιτήσεις σύνδεσης στο δίκτυο
Διαγωνισμοί
- Να επιτρέπεται ο συνδυασμός διαφόρων τεχνολογιών Α.Π.Ε.
- Οι άδειες να επιτρέπουν την ανάπτυξη της πιο μοντέρνας τεχνολογίας
Νομικά θέματα
- Εφαρμογή της ταχύτερης δυνατής δικαστικής διαδικασίας σε εθνικό επίπεδο
Παράλληλα, προωθούνται μέτρα για την προώθηση των φωτοβολταϊκών έργων μέσω της νέας «Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Ηλιακή Ενέργεια», που περιλαμβάνει την ανάπτυξη ηλιακών πάνελ στις οροφές των κτηρίων, καθώς και μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα που συμβάλουν στην ενίσχυση της ενεργειακής εξοικονόμησης, με το σχετικό στόχο να αυξάνεται στο 13% έως το 2030, από 9% σήμερα.
Επίσης, προκειμένου να θωρακίσει τις ευρωπαϊκές οικονομίες από το πλήγμα που θα επιφέρει η απεξάρτηση από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας, με κύριο χαρακτηστικό του τις ακραίες διακυμάνσεις των τιμών και την εκτίναξη του κόστους των ορυκτών καυσίμων, το Σχέδιο της Επιτροπής επικαιροποίησε τα μέτρα προστασίας όλου του φάσματος της κατανάλωσης.
Σε αυτά περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η ανάκτηση των απρόσμενων κερδών που αποκόμισαν οι ηλεκτροπαραγωγοί, η επιδότηση του κόστους του φυσικού αερίου για τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν το καύσιμο, προκειμένου να γίνει δυνατή η μείωση του κόστους στην αγορά χονδρικής, καθώς και η επέκταση της επιβολής ανώτατων ορίων τιμών στην λιανική αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Επίσης, η Επιτροπή αφήνει ανοικτό το ενδεχόμνο να επιβάλει ανώτατα όρια τιμών στον ολλανδικό κόμβο ΤΤF, προκειμένου να αποτρέψει τις «πιθανές στρεβλώσεις στη διαμόρφωση των τιμών από κερδοσκοπικές κινήσεις», ενώ λαμβάνει πρόνοια ώστε σε περίπτωση που διακοπούν πλήρως οι εισαγωγές ρωσικού αερίου και κινδυνεύσει η ασφάλεια εφοδιασμού της Ε.Ε. να καθοριστεί μια “διοικητική τιμή για το φυσικό αέριο”, που παραδίδεται σε ευρωπαίους καταναλωτές και εταιρείες.
Τέλος, σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, το νέο Σχέδιο ενισχύει το Ταμείο Ανάκαμψης με πρόσθετα κεφάλαια 2 δισ. ευρώ (στα 34 δισ. ευρώ από τα 32 δισ. σήμερα), εκ των οποίων το 1 δισ., ευρώ θα εκταμιευθεί υπό μορφή χαμηλότοκου δανείου, ενώ το υπόλοιπο υπο μορφή επιδοτήσεων.