Η πρόσφατη απόφαση της αρμόδιας επιτροπής του ΟΗΕ (6/3/08) για την αποβολή της Ελλάδος από τους ευέλικτους μηχανισμούς του πρωτοκόλλου του Κιότο έφερε για μια ακόμη φορά στο προσκήνιο το τραγικό έλλειμμα πολιτικής για το περιβάλλον στην χώρα μας και την απουσία περιβαλλοντικής συνείδησης και γενικότερα ενδιαφέροντος για την προστασία του περιβάλλοντος.
Η απόφαση του ΟΗΕ πρακτικά σημαίνει ότι οι 152 ρυπογόνες ελληνικές βιομηχανίες οι οποίες συμμετέχουν στο χρηματιστήριο των εκπομπών - ανάμεσά τους οι 33 μονάδες της ΔΕΗ, τα διυλιστήρια και οι τσιμεντοβιομηχανίες - δεν θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να αγοράσουν δικαιώματα εκπομπών ώστε να εκπέμψουν περισσότερους ρύπους και οι καθαρές βιομηχανίες να πουλήσουν τα αχρησιμοποίητα δικαιώματά τους στις ρυπογόνες. Ο αποκλεισμός αυτός, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, θα ισχύσει ως το τέλος του έτους, καθώς η διαδικασία επανεξέτασης είναι χρονοβόρα.
Είναι ξεκάθαρο ότι η απόφαση του ΟΗΕ ελήφθη γιατί η ελληνική κυβέρνηση, και πιο συγκεκριμένα το αρμόδιο υπουργείο ΥΠΕΧΩΔΕ, απλούστατα δεν φρόντισε να υπάρξει διάδοχο σχήμα για την παρακολούθηση εφαρμογής και συντονισμού των εθνικών υποχρεώσεων που απορρέουν από το πρωτόκολλο του Κιότο. Η σύμβαση με το Αστεροσκοπείο Αθηνών, που είχε την ευθύνη παρακολούθησης του Κιότο, έληξε στις αρχές του 2007 και το ΥΠΕΧΩΔΕ αδιαφόρησε επιδεικτικά χωρίς να αντιληφθεί ότι υπάρχουν νομικές υποχρεώσεις και διεθνείς δεσμεύσεις τόσο απέναντι του ΟΗΕ όσο και της Ε. Ένωσης, η οποία εφαρμόζει κατά γράμμα το πρωτόκολλο του Κιότο και μάλιστα πρωτοπορεί με την εισαγωγή συστήματος εμπορίας και διαχείρισης ρύπων. Έτσι η αποπομπή της Ελλάδας έχει αρνητικό αντίκτυπο και στην Ε. Επιτροπή η οποία αποτελεί ηγέτιδα δύναμη στη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή και παράδειγμα προς μίμηση.
Όπως όμως θεωρεί το ΥΠΕΧΩΔΕ ότι δεν υφίσταται πρόβλημα με τους ρύπους του θερμοκηπίου γι’ αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία ούτε είναι πρωτεύον θέμα η συμμόρφωση με μία διεθνή συνθήκη όπως το Κιότο, την ίδια ακριβώς θέση έχει και για σωρεία άλλων θεμάτων που έχουν σχέση με το περιβάλλον όπως η άναρχη δόμηση, ιδιαίτερα σε περιοχές μεγάλου φυσικού και αρχιτεκτονικού κάλους, η συστηματική ρύπανση ποταμών και λιμνών με βιομηχανικά και αστικά απόβλητα, η επιβάρυνση της ατμόσφαιρας στο αστικό περιβάλλον, η εναπόθεση αστικών απορριμμάτων όπου λάχει, η ρύπανση των πόλεων με το απαράδεκτο σύστημα των κάδων σκουπιδιών και ο κατάλογος είναι πράγματι μακρύς.
Βέβαια για όλα δεν φταίει το ΥΠΕΧΩΔΕ και η αδυναμία του, μαζί με τις κατά τόπους νομαρχίες και αστυνομικές αρχές, να εφαρμοσθούν οι νόμοι (διότι νόμοι υπάρχουν ασχέτως εάν δεν εφαρμόζονται) αλλά είναι πρωτίστως θέμα νοοτροπίας και εκπαίδευσης του Νεοέλληνα ο οποίος το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η δική του αυλή. Ο κοινός και περιβάλλον χώρος δεν έχει ιδιαίτερη σημασία γι’ αυτόν για αυτό και αδιαφορεί για την καθημερινή ρύπανσή και την συνεχή υποβάθμισή του. Μία διαπίστωση που είναι άκρως δυσάρεστη αλλά οφθαλμοφανής σε κάθε ξένο επισκέπτη.
Αυτή όμως η υποβάθμιση μπορεί να είναι ανεκτή για τους ιθαγενείς αλλά εντελώς απαράδεκτη για τους επισκέπτες τουρίστες, από τους οποίους εξαρτάται ένα μεγάλο τμήμα της οικονομίας. Γι’ αυτό και δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός της συνεχούς συρρίκνωσης, όχι των αριθμών, αλλά των εσόδων από τον τουρισμό.
Επιτέλους θα πρέπει η κυβέρνηση να κατανοήσει όσο και εάν αυτό δεν την ενδιαφέρει, ότι το περιβάλλον αποτελεί την νούμερο ένα προτεραιότητα των περισσότερων πολιτισμένων χωρών. Όσο δε πιο γρήγορα επεξεργασθεί μία συντονισμένη και εφαρμόσιμη πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος τόσο πιο γρήγορα θα μπορέσει να κάνει την απαραίτητη στροφή για μία ποιοτική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Το περιβάλλον για τις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες αποτελεί μέρος της οικονομικής πολιτικής του και παίζει ολοένα και πιο σοβαρό ρόλο στην αναπτυξιακή πορεία. Σε αντίθεση η σημερινή κυβέρνηση παραμένει εγκλωβισμένη σε μία απαρχαιωμένη νοοτροπία, απομεινάρι μιας Σοβιετικής αντίληψης για την οικονομία, όπου το περιβάλλον και τα μεγάλα δημόσια έργα συμβαδίζουν, για αυτό και το περιβάλλον παραμένει δέσμιο του Υπουργείου Δημοσίων Έργων.
Ένα πρώτο βήμα για τη διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης και πολιτικής θα ήτο η δημιουργία μιας εντελώς ξεχωριστής υπηρεσίας για το περιβάλλον (όχι απαραίτητα Υπουργείου) και η πλήρης αποδέσμευση της από τα λεγόμενα παραγωγικά υπουργεία. Εάν θέλομε να διαφυλάξουμε αυτά τα λίγα που έχουν απομείνει από την (κάποτε) υπέροχη ελληνική φύση και εάν επιθυμούμε (έστω για λόγους υγείας) να σταματήσουμε τη δημιουργία θαλάμων αερίων πάνω από τις υποβαθμισμένες πόλεις μας, και γενικά να επέμβουμε ώστε να σταματήσει η επιταχυνόμενη υποβάθμιση του φυσικού και πολιτιστικού μας περιβάλλοντος η οργάνωση μιας σοβαρής και συγκροτημένης υπηρεσίας για το περιβάλλον κατά τα Ευρωπαϊκά πρότυπα είναι εκ των ουκ άνευ. Η σημερινή κυβέρνηση αρέσκεται να ομιλεί περί μεταρρυθμίσεων. Στην ουσία όμως μεταρρυθμίσεις δεν έχουν δει τα μάτια μας. Η πιο σοβαρή μεταρρύθμιση που θα μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση είναι η οργάνωση για μία αποτελεσματική περιβαλλοντική προστασία.