Την εβδομάδα που πέρασε το πετρέλαιο στις διεθνείς αγορές κτύπησε τα 120 δολάρια το βαρέλι έχοντας ανατιμηθεί κατά 100% τους τελευταίους 14 μήνες. Παρά τις αυξομειώσεις που παρατηρούνται κατά διαστήματα η πορεία των τιμών του αργού τα τελευταία πέντε χρόνια είναι απόλυτα ανοδική με προοπτική για περαιτέρω αυξήσεις τους επόμενους μήνες. Οι λόγοι είναι πολλοί και διάφοροι με κύριο πρωταγωνιστή την διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση και την παρατηρούμενη, τελευταία, στενότητα στην παγκόσμια παραγωγή. Γεωπολιτικοί παράγοντες και κερδοσκοπία έρχονται να προστεθούν στους θεμελιώδεις λόγους ενισχύοντας έτσι την ανησυχία για την μελλοντική πορεία των τιμών.
Στην χώρα μας προστατευμένοι μέχρι στιγμής από το δυνατό ευρώ, έναντι του δολαρίου όπου ως γνωστό αποτιμάται το πετρέλαιο, οι τιμές της αμόλυβδης και του ντίζελ στην αντλία έχουν αυξηθεί οριακά. (13% το τελευταίο εξάμηνο). Όμως το ισχυρό ευρώ δεν θα προστατεύει έπ’ άπειρο τους Ευρωπαίους καταναλωτές ενώ οι διεθνείς τιμές μπορεί ν’ αυξηθούν ακόμη πιο πολύ από τα σημερινά ήδη υψηλά τους επίπεδα. Έτσι είναι απόλυτα λογικό σε λίγους μήνες η αμόλυβδη να φθάσει να πωλείται στα 1,50 ευρώ το λίτρο ενώ με μία προσωρινή ενίσχυση του δολαρίου δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε ακόμα πιο υψηλές τιμές. Αξίζει να σημειώσουμε ότι παρά την αισθητή αύξηση των τιμών των πετρελαϊκών προϊόντων στην εγχώρια αγορά η κατανάλωση δεν έχει μειωθεί παρουσιάζοντας μίαν αξιοθαύμαστη ανελαστικότητα. Μένει ν’ αποδειχθεί εάν αυτή θα καμφθεί καθώς η αμόλυβδη θα πλησιάζει τα 2,0 ευρώ το λίτρο.
Διαδοχικές κυβερνήσεις των τελευταίων 5 ετών δείχνουν ν’ αγνοούν επιδεικτικά τις επιπτώσεις από τις υψηλές τιμές έχοντας αφήσει εντελώς ανεξέλεγκτη την κατανάλωση η οποία αυξάνεται σταθερά κάθε χρόνο βοηθώντας και της πολιτικής φθηνού αυτοκινήτου. Με 300 χιλιάδες νέα ΙΧ να εισέρχονται κάθε χρόνο στην αγορά, και με ελάχιστο ποσοστό απόσυρσης, η Ελλάδα διαθέτει πλέον δύο αυτοκίνητα κατά μέσο όρο ανά νοικοκυριό με προοπτική αυτά σύντομα να φτάσουν τα τρία. Πέρα από τις προφανείς επιπτώσεις στην αύξηση της κατανάλωσης είναι εμφανείς πλέον και οι αρνητικές επιπτώσεις στις κορεσμένες από αυτοκίνητα πόλεις και κωμοπόλεις η ατμόσφαιρα των οποίων επιβαρύνεται σε καθημερινή βάση με δηλητηριώδη για τον ανθρώπινο οργανισμό αέρια και μικροσωματίδια. Ένα σοβαρό μέρος των πνευμονικών νόσων αλλά και καρκίνων του λάρυγγα και των πνευμόνων έχουν πλέον την αιτία τους στον μολυσμένο αέρα των μεγαλουπόλεων.
Ακόμα και εάν παραβλέψουμε την εγκληματική στάση των ιθυνόντων για την δημόσια υγεία η αδιαφορία τους για τις αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία από τις μεγάλες εισαγωγές πετρελαίου είναι αδικαιολόγητη αφού υποχρεώνουν το Υπουργείο Οικονομικών να δανείζεται κάθε χρόνο όλο και περισσότερα χρήματα για να στηριχθεί μία κακώς εννοούμενη εσωτερική καταναλωτική πολιτική υπό το έωλο πρόσχημα ενίσχυσης της οικονομικής ανάπτυξης. Το αποτέλεσμα είναι ότι κάθε χρόνο οι εταιρείες, ουσιαστικά τα διυλιστήρια, να πληρώνουν ολοένα και μεγαλύτερα ποσά για εισαγωγές αργού και προϊόντων.
Το 2007 η χώρα μας χρεώθηκε 9,5 δισεκατομμύρια ευρώ για εισαγωγές πετρελαίου, σε σύγκριση με 8,7 δισεκατομμύρια το 2006 και 6,6 δισεκατομμύρια το 2005 ενώ για το 2008 οι εκτιμήσεις είναι ότι ο λογαριασμός πετρελαιοειδών θα εκτιναχθεί στα 12,0 δισεκατομμύρια ευρώ ήτοι 0,5% περίπου του ΑΕΠ και 30% του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών. Απόδειξη ότι η κυβέρνηση δεν έχει εκτιμήσει σωστά τον καίριο ρόλο των εισαγωγών πετρελαίου στην οικονομία είναι ότι συστηματικά κάθε χρόνο, στον ετήσιο προϋπολογισμό υποεκτιμά με σοβαρές αποκλείσεις την μέση τιμή πετρελαίου, με αποτέλεσμα να μην μπορεί σε πρώτο στάδιο να ελέγξει τα έξοδα και τα ελλείμματα του προϋπολογισμού, και σε δεύτερο στάδιο να υποχρεώνεται σε αυξημένο εξωτερικό δανεισμό που οδηγεί αναπόφευκτα σε σταθερή αύξηση του δημοσίου χρέους.
Την στιγμή που οι περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από το εισαγόμενο πετρέλαιο, αυξάνοντας κυρίως την φορολογία στα καύσιμα, αλλά και προσφέροντας ισχυρά κίνητρα για διαφοροποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου τους, προκαλεί κραυγαλέα αντίφαση η στάση της Ελλάδας με την κυβέρνηση ν’ αρνείται να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα ποιόντας την νήσα. Η εμμονή στην μη λήψη μέτρων, με την δικαιολογία περί επιπτώσεων στον πληθωρισμό, και δήθεν ανάσχεσης της αναπτυξιακής πορείας, στην πραγματικότητα συντείνει στην καθημερινή χειροτέρευση της οικονομικής κατάστασης. Έτσι λίαν συντόμως θα βρεθούμε απέναντι σε μία ακόμα χειρότερη πραγματικότητα. Τότε η κυβέρνηση που θα είναι στα πράγματα θ’ αναγκασθεί εκούσα άκουσα να λάβει επώδυνα μέτρα και τότε θα πληγεί πράγματι όχι η αναπτυξιακή προοπτική αλλά η ίδια η ανάπτυξη. Το σοκ της ριζικής θεραπείας που θα επιβληθεί δεν θα ξεπεραστεί εύκολα. Για αυτό, όσο είναι καιρός, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει ουσιαστικά μέτρα με στόχο τον περιορισμό του ρυθμού αύξησης της πετρελαϊκής κατανάλωσης, ενισχύοντας ταυτόχρονα τα έσοδα του ελλειμματικού της προϋπολογισμού.