Ουκρανία: Πότε Πήρε την Απόφαση ο Πούτιν και η Ανατολική Μεσόγειος

Ουκρανία: Πότε Πήρε την Απόφαση ο Πούτιν και η Ανατολική Μεσόγειος
Του Δρ.Σωτήρη Καμενόπουλου*
Τρι, 11 Οκτωβρίου 2022 - 08:10

Σε προηγούμενο άρθρο μου για την Ουκρανία (Απρίλιος 2022) ανέλυσα τη γεωπολιτική σημασία των Ουκρανικών ορυκτών πόρων από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα, εξήγησα για ποιους λόγους θεωρώ ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ένας πόλεμος για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές (resource war) και απάντησα στα ερωτήματα «πότε περίπου πήρε την απόφαση ο Πούτιν για την εισβολή στην Ουκρανία» και «πόσο καιρό το σχεδίαζε»; (Το άρθρο για την Ουκρανία εδώ). Στο άρθρο μου διακινδύνευσα μία εκτίμηση 

και έγραψα: «Για να απαντηθούν αυτά τα δύο ερωτήματα θα πρέπει να γυρίσουμε πίσω στον Ιούλιο του 2021 και πιο συγκεκριμένα στις 13 Ιουλίου 2021. Τι συνέβη όμως στις 13 Ιουλίου 2021 το οποίο να σχετίζεται ίσως με όλα τα παραπάνω; Υπεγράφη στρατηγική συμφωνία (MoU: Memorandum of Understanding) μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ουκρανίας για την αξιοποίηση των τεράστιων ορυκτών πόρων της Ουκρανίας. Το ενδιαφέρον είναι ότι στην επίσημη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρεται η σημασία της συγκεκριμένης συμφωνίας για την επίτευξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και εμπλέκεται έμμεσα και ο ευρωπαϊκός συνεταιρισμός κρίσιμων πρώτων υλών. Προσωπική, εντελώς υποκειμενική και “μεροληπτική” εκτίμηση του γράφοντα είναι ότι ο Πούτιν έλαβε την απόφαση εισβολής στις 13 Ιουλίου 2021. Πριν από εφτά (7) μήνες. Τόσο καιρό τη σχεδίαζε; Η συγκεκριμένη συμφωνία μεταξύ Ουκρανίας-ΕΕ ίσως ερέθισε τα ανακλαστικά του Πούτιν και ΟΧΙ η προστασία δήθεν των ρωσώφωνων της περιοχής του Ντόνμπας;».

Μετά από 6 μήνες ήρθε η επιβεβαίωση της εκτίμησης που πραγματοποίησα.

Σε συνέντευξή της στην Πολωνική έκδοση του EURACTIV, μία ερευνήτρια του Carnegie Europe ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής εδώ:

«Η Ουκρανία είναι μια από τις πλουσιότερες σε πόρους των ευρωπαϊκών χωρών. Είναι πλούσια σε υδρογονάνθρακες, ουράνιο και σπάνιες γαίες, που είναι τεχνικά και οι τρεις μορφές ενέργειας που χρειαζόμαστε είτε για την εποχή των ορυκτών καυσίμων είτε για την πυρηνική εποχή, είτε για την εποχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και για την ψηφιακή εποχή. Για εμένα είναι προφανές ότι η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία (...) προσπαθώντας να αποκτήσει ή να ελέγξει μια χώρα που είναι πολύ καλά προικισμένη σε διαφορετικούς πόρους. Τον Ιούλιο του 2021, η ΕΕ συνήψε εταιρική σχέση με την Ουκρανία για το θέμα των σπάνιων υλικών και της βιομηχανικής ανάπτυξης. Στη συνέχεια, ο πλειστηριασμός των καταθέσεων έγινε το Φθινόπωρο του 2021 και μετά ξέσπασε ο πόλεμος στις 24 Φεβρουαρίου. (…) Φαίνεται λοιπόν να υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ακολουθία, η οποία δείχνει ότι η Ρωσία, όπως και αυτό που έκανε το 2014 βλέποντας μια βαθύτερη ολοκλήρωση μεταξύ της Ουκρανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφάσισε ότι αυτό δεν επρόκειτο να λειτουργήσει υπέρ της».

Νομίζω ότι το παζλ ολοκληρώνεται επιβεβαιώνοντας την εκτίμηση που είχα πραγματοποιήσει.

(φωτό, ο Αντιπρόεδρος της ΕΕ Μάριος Σεφκοβιτς μπροστά σε ένα ορυχειο τιτανιού στην Ουκρανία στις 12 Ιουλίου του 2021)

Η ερευνήτρια του Carnegie Europe αναφέρει και άλλα ενδιαφέροντα θέματα τα οποία θα σχολιάσω.

CARNEGIE EUROPE: «Εάν εξαρτόμαστε κατά 98% από την Κίνα όσον αφορά τις σπάνιες γαίες, αυτό είναι ένα πρόβλημα. Αν είμαστε 60% εξαρτημένοι από την Κίνα για την αγορά λιθίου, χαλκού και άλλων αντικειμένων, αυτό είναι επίσης ένα πρόβλημα. Τώρα που θέλουμε να διαχέουμε την προμήθεια ενέργειας, χρειάζονται από 7 έως 15 χρόνια για να ανοίξει ένα ορυχείο. Και για να πετύχουμε τους στόχους μας για το 2030 συλλογικά, πρέπει να ανοίξουμε 336 νέα ορυχεία. Στα μέρη όπου λειτουργούν ορυχεία, όπως η Φινλανδία, γίνονται συζητήσεις ακόμη και για το κλείσιμό τους επειδή είναι τόσο καταστροφικά οικολογικά. Στη Σουηδία, το ζήτημα των ορυχείων δημιουργεί όλο και περισσότερες συγκρούσεις με τους αυτόχθονες πληθυσμούς του βορρά. Επομένως, το ερώτημα είναι πώς μπορούμε να το μεταφέρουμε αυτό στους πολίτες, ειδικά στους νέους ακτιβιστές για το κλίμα, που λένε ότι απαιτούμε απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα, αλλά ταυτόχρονα απαιτούμε προστασία του περιβάλλοντος».

ΣΧΟΛΙΟ: Πως θα πειστούν οι τοπικές κοινωνίες της Ευρώπης να ανοίξουν 336(!) ορυχεία σπάνιων γαιών και άλλων κρίσιμων ορυκτών; Όταν αυτά τα ορυχεία έχουν θέματα ραδιενέργειας και τοξικών αποβλήτων! Πως θα αποδώσουν οι τοπικές Ευρωπαϊκές κοινωνίες το Social License to Operate σε αυτά τα έργα; Είναι παράλογο να πιστεύει κανείς ότι δεν θα υπήρχαν αντιδράσεις. Ποιος σχεδιασμός υπήρξε και πως στο καλό πίστεψαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο όταν είχαν την ονείρωξη της βίαιης Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας; Μία συμβουλή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: η κοινωνική μηχανική (social engineering) δεν πιάνει πια…

CARNEGIE EUROPE: «Έχουμε λοιπόν όλες αυτές τις διαφορετικές σχιζοφρενικές συζητήσεις. Φιλοδοξούμε να είμαστε ηγέτες για το κλίμα, αλλά δεν έχουμε τα μέσα να εκπληρώσουμε τις φιλοδοξίες μας».

ΣΧΟΛΙΟ: Αποτελεί τεράστιο βήμα η παραδοχή ύπαρξης «σχιζοφρενικών συζητήσεων» στους κόλπους του Ευρωπαϊκού πράσινου κινήματος. Δυστυχώς, η πράσινη σχιζοφρενική στάση οδήγησε στη σημερινή άθλια ενεργειακή κατάσταση. Το πράσινο Ευρωπαϊκό κίνημα είναι η γενεσιουργός αιτία της άθλιας σημερινής κατάστασης. Η παρούσα Ευρωπαϊκή Επιτροπή έβαλε το κάρο μπροστά από το άλογο προωθώντας με βίαιο τρόπο μία ενεργειακή μετάβαση για την οποία δεν διέθετε αυτή την περίοδο τις ορυκτές πρώτες ύλες για να την πραγματοποιήσει. Ο Πούτιν το διέβλεψε αυτό και χτύπησε τη στιγμή που θεώρησε ότι η ΕΕ πιάστηκε με τα σώβρακα κατεβασμένα. Η παρούσα Ευρωπαϊκή Επιτροπή φέρει ακέραιη την ευθύνη της διάλυσης της Ουκρανίας και του ενεργειακού χάους που επακολούθησε καθώς ταυτόχρονα εμποδιζόταν οι έρευνες για την αξιοποίηση των μοναδικών και τεράστιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που διαθέτει αυτή τη στιγμή η Ευρώπη: των Ελληνικών κοιτασμάτων. Βούτυρο στο ψωμί του δικτάτορα Πούτιν (και του συμμάχου του Ερντογάν). Ουδείς αντιλέγει ότι κάποια στιγμή δεν θα πραγματοποιούταν μία ενεργειακή μετάβαση. Ωστόσο, ο βίαιος τρόπος με τον οποίο αυτή η μετάβαση ωθήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι που οδήγησε στη σημερινή κατάσταση. Πρόκειται για πλήρη και καταστροφική αποτυχία της παρούσας Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία πρέπει να εκπέσει, να παραιτηθεί.

Θα κλείσω με μία ακόμη επιβεβαίωση που αφορά την περιοχή μας και η οποία σιγά-σιγά, επιτέλους, αναδεικνύεται. Η περίπτωση αφορά την κοινή κινεζοτουρκική γεωπολιτική πρακτική. Τον Ιούλιο 2017 είχα εκτιμήσει ότι υπάρχουν ομοιότητες στα γεωστρατηγικά παίγνια της Ανατολικής Μεσογείου και του Δυτικού Ειρηνικού (της περιοχής που κακώς αποκαλείται πια ως νότια Σινική θάλασσα). Οι ομοιότητες των δύο παίγνιων εδώ

Οι απόψεις μου αυτές δημοσιεύθηκαν ως ξεχωριστό κεφάλαιο σε βιβλίο το οποίο εξέδωσε το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ σε συνεργασία με το ίδρυμα Αντενάουερ της Ιερουσαλήμ εδώ.

Και ερχόμαστε στο σήμερα. Σε πρόσφατη ανάλυσή του  ο Michael Rubin στο The National interest ανέφερε: «Άρα ποια θα είναι η ενδεχόμενη διαχείριση της κρίσης; Ο Erdogan ενδεχομένως να ακολουθήσει το σενάριο της Κίνας. Ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός της έχει καταλάβει αρκετούς βράχους, υφάλους και «σημεία» στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Δεν τα έχει μετατρέψει μόνο σε στρατιωτικές βάσεις, αλλά έχει χρησιμοποιήσει την κατοχή τους και για να ενισχύσει τους παράνομους ισχυρισμούς του Πεκίνου προκειμένου να επεκτείνει την ΑΟΖ του, σε περισσότερο από το 90% των υδάτων της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Η Κίνα έχει ενεργήσει σιγά και συνειδητά με την επονομαζόμενη στρατηγική της σαλαμοποίησης, καταπίνοντας κομμάτια αλλά μη δαγκώνοντας πολύ, ποτέ, ώστε να προκαλέσει πολεμική σύγκρουση με τους γείτονές της ή τις ΗΠΑ».

Το ίδιο ανέφερε και ο Εντι Ζεμενίδης του HALC: «Η Τουρκία βλέπει την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο με τον ίδιο τρόπο που η Κίνα βλέπει τη Νότια Κίνα και τις Θάλασσες της Ανατολικής Κίνας και ο τρόπος με τον οποίο η Κίνα παραβιάζει την περιοχή και προβάλλει πρόσθετους ισχυρισμούς είναι αυτό ακριβώς που κάνει η Τουρκία» https://hellasjournal.com/2022/09/i-aparadekti-simperifora-tis-tourkias-omiazi-me-afti-tis-kinas-katingile-o-zemenidis-dramatiki-afxisi-stis-paraviasis/.

Θα είμαι ξεκάθαρος και θα επαναλάβω παλαιότερες εκτιμήσεις μου: Τουρκία και Κίνα εκτιμώ ότι βρίσκονται σε συνεννοήσεις εδώ και πολλά χρόνια ανταλλάσσοντας γεωπολιτική τεχνογνωσία για την παράνομη καταπάτηση περιοχών οι οποίες δεν τους ανήκουν. Η Τουρκία αντιγράφει εδώ και πολλά χρόνια τη συμπεριφορά της Κίνας. Αλλά και η Κίνα παίρνει μαθήματα από την Τουρκία! (ενδεικτικά δείτε προπαγάνδα-μαθήματα που έκανε μία καθηγήτρια νομικής του Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης σε συνέδριο στη Σιγκαπούρη το 2018 για τα θέματα Ανατολικής Μεσογείου και θάλασσας δυτικού Ειρηνικού: https://cil.nus.edu.sg/event/regional-cooperation-mediterranean-sea-lessons-south-china-sea/).

(Ο Ερντογάν αντιγράφει την Κίνα ακόμη και στη χρήση των ψευδο-ψαράδικων ως μέσο πίεσης προς την Ελλάδα. Η Κίνα ήταν η πρώτη η οποία χρησιμοποίησε ψαράδικα με δήθεν αλιείς ως μέσο πίεσης στις όμορες χώρες του Δυτικού Ειρηνικού. Η Κίνα μάλιστα εξοπλίζει με όπλα αυτά τα ψαράδικα…).

Δεν θα εκπλαγώ εάν Κίνα, Τουρκία, Ρωσία βρίσκονται σε στενή συνεργασία στα μέτωπα Ουκρανίας-Ανατολικής Μεσογείου.

*Ο Δρ. Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος, είναι κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος από τη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης.