βραβευθέντες, διάσημος είναι ο Μπεν Μπερνάνκε που διοίκησε την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ μεταξύ ετών 2006 και 2014 κι αντιμετώπισε την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 η οποία εξαπλώθη σ’ όλο τον κόσμο, περιλαμβανομένης της χώρας μας, με καταστρεπτικά για την οικονομία αποτελέσματα.
Οι άλλοι δύο, οικονομολόγοι με τους οποίους μοιράζεται ο Μπερνάνκε το βραβείο ενός εκατομ.$ περίπου, διερεύνησαν τον ρόλο των Τραπεζών στην οικονομία και την εκδήλωση, κατά καιρούς, κρίσεως σ’ αυτές με την μορφή μαζικής προσφυγής του αποταμιευτικού κοινού στα ταμιευτήρια των Τραπεζών λόγω ελλείψεως εμπιστοσύνης (Bank run).
Η ύπαρξη κι ο ρόλος των κεντρικών Τραπεζών είναι κυρίως η αποφυγή του πανικού του αποταμιευτικού κοινού και πίσω απ’ αυτόν, ο έλεγχος των εμπορικών Τραπεζών , η διαχείριση των αποταμιευτικών κεφαλαίων , η αποφυγή πιστωτικών «φουσκών» και ειδικώς, ο μηχανισμός παραγωγής χρήματος μέσω των εγγυήσεων στην παραγωγική οικονομία . Απ’ αυτήν εξαρτάται πρωτίστως η αποφυγή μειώσεως της απασχολήσεως του εργατικού δυναμικού (ύφεσις) αλλά κι η εμφάνιση του πληθωρισμού (η διαρκής, ταχεία άνοδος του γενικού επιπέδου των τιμών).Τα αυθαίρετα μέτρα χαλιναγωγήσεως του πληθωρισμού είναι νομοθετημένα προνόμια των κεντρικών Τραπεζιτών.
Ο Μπερνάνκε ευτύχησε να έχει κάνει την διατριβή του στα αίτια της Μεγάλης Κρίσεως 1929-32 και ήξερε ότι προεκλήθη από την περιοριστική πολιτική των πιστώσεων και εγγυήσεων του τότε ΦΕΝΤ και από μία διακυβέρνηση που δεν εγνώριζε πολλά για την συνολική «ενεργό ζήτηση» στον σχηματισμό του εθνικού εισοδήματος μέσω του «πολλαπλασιαστού» των δημοσίων δαπανών , που είχε ανακαλύψει ενωρίτερον ο περίφημος Άγγλος οικονομολόγος Τζων Μέηναρντ Κέυνς .
Ο Μπερνάνκε απέφυγε τη συρρίκνωση της Αμερικανικής οικονομίας, που είναι η «παγκόσμια ατμομηχανή» όπισθεν της οποίας σύρονται άλλες οικονομίες, μεγάλες ή μικρές, μ’ εξαίρεση εκείνων που έχουν κατευθυνόμενο αντί αγοραίο σύστημα (πχ. Κίνας).
Με την στήριξη, που προσέφερε το ΦΕΝΤ, η Αμερικανική οικονομία, απέφυγε την βαθυτέρα ύφεση αλλά δεν απέτρεψε την συνήθη υπερβολή ρευστότητος, στους σπόρους της οποίας οφείλεται ο σημερινός πληθωρισμός .
Ο Μπερνάνκε χρησιμοποίησε, για την καταπολέμηση της υφέσεως, πρωτοφανή, μηδενικά επιτόκια, την διαστολή του παθητικού του ισολογισμού του ΦΕΝΤ και την εξαγορά ομολόγων των Τραπεζών.
Δεν μπόρεσε όμως ν’ αποκαταστήσει έναν υγιή ρυθμό αναπτύξεως της οικονομίας και κυρίως, ν’ αντιμετωπίσει την διεύρυνση της εισοδηματικής ανισότητος των παραγωγικών τάξεων. Από την χρεωκοπία πολλών Τραπεζών χάθηκαν πολλές θέσεις εργασίας έως τα τέλη της δεκαετίας του 2010.
Τα βαθύτερα αίτια της χρηματοπιστωτικής κρίσεως του 2008 ακόμη ερευνώνται από τους οικονομολόγους. Αποδίδονται στην προηγηθείσα, επί διοικήσεως του ΦΕΝΤ από τον Άλαν Γκρήνσπαν, «υπέρμετρη ανατίμηση των αξιών» (κυρίως των ακινήτων) που έκανε τους επενδυτές να αισθάνονται «πλούσιοι» και από την «έκρηξη» των υποθηκών ακινήτων που εχορηγούντο από τα πιστωτικά ιδρύματα ακόμη και σε αποφυλακισμένους. Το εντεύθεν χάσμα στους Τραπεζικούς ισολογισμούς , διέγνωσε ένας διαχειριστής κεφαλαίων που «έπαιξε» με τα κάτω («σορτάρισε) τις μετοχές της «Μπάνκ οφ Αμέρικαν» και «Μόργκαν Στάνλεη» και έβγαλε πολλά χρήματα. Μεγάλες Τράπεζες όπως η Τσέης κι η Σίτιμπαγκ ως κι η Γκόλμανζακς διεσώθησαν την τελευταία στιγμή από τον υπουργό Οικονομικών του προέδρου Ομπάμα αλλ’ η Λήμαν Μπράδερς ξέμεινε από ρευστά κεφάλαια και χρεοκόπησε. Ήταν η αρχαιότερη εμπορική Τράπεζα των ΗΠΑ, συμπαρασύροντας πολλές μικρότερες Τράπεζες και αποταμιευτές στον όλεθρο.
Η πιστωτική κρίσις των ΗΠΑ μετεδόθη το επόμενο έτος, 2009, στην Ευρώπη που μόλις είχε καθιερώσει το κοινό της νόμισμα, το ευρώ, αλλά η ΕΚΤ αδυνατούσε να πιστοδοτήσει επαρκώς τις χώρες της Ευρωζώνης – ιδίως εκείνες που είχαν χρόνιο πρόβλημα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών όπως η δική μας.
Κατ’ αυτόν τον τρόπον, η πιστωτική κρίση διεδόθη ταχέως στις νότιες χώρες της Ε.Ε., Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία αλλά καμία απ’ αυτές δεν υπέστη την παραδειγματική τιμωρία των Μνημονίων του παρατύπου ΓΙΟΥΡΩΓΚΡΟΥΠ , που με επικεφαλής ένα κομπλεξικό πρόεδρο, τον Γερμανό Βόλφγκανκ Σόιμπλε, βρήκε την ευκαιρία να εκδικηθεί τον Ελληνικό λαό για την ευπιστία του ότι «η κρίση δεν τον άγγιζε»!... (Αλογοσκούφης)
Όμως , τα περιοριστικά μέτρα του ΓΙΟΥΡΩΓΚΡΟΥΠ «παρα-άγγιξαν» την Ελληνική οικονομία: η ανεργία έφτασε σε ύψη-ρεκόρ (850.000 εργαζόμενοι έχασαν την δουλειά τους) , το εθνικό εισόδημα έπεσε 25% και ο δημόσιος τομέας εξαρθρώθη , με αποτέλεσμα , όταν αργότερα , το 2019, ενέσκηψε η Πανδημία του Κινεζοϊού, περί τους 35.000 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους στα υπολειτουργούντα δημόσια νοσοκομεία και 400.000 νέοι εκπατρίσθησαν.
Βεβαίως, για όλα αυτά δεν ευθύνονται μόνον οι ξένες Τράπεζες αλλά κι δικοί μας χειρισμοί κυρίως από ανίδεους και αδιστάκτους «πολιτικούς» που κυβέρνησαν την χώρα από της εποχής του αλήστου μνήμης «μικρού» Καραμανλή μέχρις των Τσίπρα και Καμένου.
Έτσι, σήμερα η χώρα στερείται αποτελεσματικού Τραπεζικού συστήματος που διοικείται όχι με Τραπεζικά κριτήρια αλλά με προσπάθειες της διορισμένης διοικήσεως για την αποπληρωμή των «κόκκινων δανείων».
Ο νέος διοικητής του ΦΕΝΤ, Ιερώνυμος Πάουελ που διεδέχθη τον Μπερνάνκε , επιχειρεί να βελτιώσει την τακτική αποφυγής νέων Τραπεζικών κρίσεων , αυξάνει τα επιτόκια και μαζεύει κατά το δυνατόν τον ισολογισμό του ΦΕΝΤ , πράγμα που μιμείται κι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα , μη δυναμένη όμως ν’ αποφύγει την ύφεση όπως η Αμερική.
Το επόμενο βραβείο Νόμπελ οφείλει να αναζητήσει τον οικονομολόγο εκείνον που δεν θα φορτώνει στις πενέστερες εισοδηματικώς τάξεις την ενεργειακή κρίση που προκάλεσε η επί 16ετία Γερμανίδα καγκελάριος ΄Αγγελα Μέρκελ κι οι περί αυτήν ιδεολήπτες της ανθρωπογενούς «κλιματικής αλλαγής».
Μέχρι τότε, πλούσιοι επτώχευσαν (από την εφετεινή χρηματιστηριακή κρίση), πτωχοί επείνασαν (από την ακρίβεια ζωής) κι όσοι επίστευσαν στην «πράσινη ανάπτυξη» θα κρυώσουν (από την ανεπαρκή θέρμανση τον ερχόμενο χειμώνα).