H διαμάχη για την ενεργειακή ασφάλεια επικεντρωνόταν μέχρι πρότινος στην εξάρτηση της βόρειας Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, με αποτέλεσμα να παραβλέπεται συχνά η ακόμη μεγαλύτερη εξάρτηση της νότιας Ευρώπης από το φυσικό αέριο της Αλγερίας.
Η κατάσταση όμως έχει πλέον αλλάξει. Η χώρα της βορείου Αφρικής αποτελεί έναν σημαντικό πάροχο φυσικού αερίου για την Ιταλία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Πορτογαλία και την Τουρκία. Και θα γίνει ακόμη σημαντικότερος μόλις ολοκληρωθούν και τεθούν σε λειτουργία δύο νέοι αγωγοί, ένας στην Ισπανία και τη Γαλλία και ένας στην Ιταλία, μέσα στους επόμενους 18 μήνες. Μόλις οι νέοι αγωγοί τεθούν σε λειτουργία, η Sonatrach, η κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου της Αλγερίας, θα έχει πλέον ένα ρόλο που θα υπερβαίνει αυτόν του προμηθευτή φυσικού αερίου στις χώρες της νότιας Ευρώπης. Η εταιρεία θα αποτελεί πλέον έναν σημαντικό ανταγωνιστή για πολλούς ευρωπαϊκούς παρόχους φυσικού αερίου, όπως για παράδειγμα η ισπανική Gas Natural. Η Ιταλία δεν έχει θέσει εμπόδια στην είσοδο της Sonatrach στην εγχώρια αγορά της. Αντιθέτως, στην Ισπανία οι διανομείς φυσικού αερίου προσπάθησαν -και απέτυχαν- να σταματήσουν την είσοδο της αλγερινής εταιρείας στην αγορά της χώρας τους.
Ενταση
Η διαμάχη για το ζήτημα προκάλεσε ένταση στις διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών, η οποία έληξε προς όφελος της Αλγερίας όταν η Sonatrach απείλησε να ακυρώσει τη διέλευση του αγωγού Medgaz από την Ισπανία. Μόνο πέρυσι, η Ισπανία εισήγαγε το 37% του φυσικού αερίου που κατανάλωσε από την Αλγερία. Οι διαφωνίες ανάμεσα στη Μαδρίτη και το Αλγέρι συνεχίζουν να αυξάνονται, ενώ πρόσφατα η Αλγερία ακύρωσε τα συμβόλαια συνεργασίας με δύο ισπανικές εταιρείες για την ανάπτυξη ενός έργου. Η Sonatrach και η Gas Natural, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας φυσικού αερίου στην Ισπανία, βρίσκονται σε διαμάχη ακόμη και για το θέμα του κόστους, το οποίο θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στα αποθέματα φυσικού αερίου.
Η Gas Natural υποστηρίζει ότι η Αλγερία κάνει κατάχρηση της ενεργειακής εξάρτησης της Ισπανίας προς όφελός της. Πολλά στελέχη της ενεργειακής αγοράς δεν διστάζουν μάλιστα να αποκαλέσουν την Sonatrach ως «Gazprom της Μεσογείου», κατηγορώντας την ότι υιοθετεί τις ίδιες αθέμιτες τακτικές με τη ρωσική εταιρεία.
Η κυβέρνηση της Ισπανίας δεν δείχνει ωστόσο να ασπάζεται αυτές τις απόψεις. Σύμφωνα με ανώτατο διπλωμάτη «η Αλγερία είναι ένας αξιόπιστος εταίρος.
Δεν πιστεύω ότι το Αλγέρι θα χρησιμοποιήσει την ενέργεια ως ένα γεωπολιτικό όπλο, απειλώντας να διακόψει την παροχή σε άλλες χώρες όπως έκανε η Gazprom».
Ανεξάρτητοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η δραστηριοποίηση της Sonatrach στην ισπανική αγορά αποτελεί θετική εξέλιξη.
Ευαίσθητο θέμα
Ο υπουργός Ενέργειας της Αλγερίας, Τσακίμπ Κελίλ, αναγνωρίζει ότι η ενεργειακή εξάρτηση της νότιας Ευρώπης είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα. «Σαφώς υπάρχει πολιτικό παρασκήνιο», παραδέχτηκε σε συνέντευξή του. «Το προηγούμενο της Ρωσίας και της Ουκρανίας έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία ότι οι εταιρείες θα αποκτήσουν τον έλεγχο των ενεργειακών αγορών της κάθε χώρας».
Παράλληλα, ο κ. Κελίλ αφήνει να εννοηθεί ότι μεγάλες εταιρείες όπως η Gas Natural, μεγεθύνουν σκόπιμα αυτές τις ανησυχίες. «Οι εταιρείες δεν θέλουν να χάσουν την κυρίαρχη θέση τους στις εγχώριες αγορές. Η στρατηγική τους συνίσταται στο να μας κρατήσουν έξω από την αγορά της Ισπανίας».
Στη διαμάχη με την Gas Natural για το θέμα του κόστους, ο κ. Καλίλ αναφέρει ότι η εταιρεία δεν τήρησε τους όρους ενός συμβολαίου που είχε υπογραφεί το 1995, όταν η τιμή του πετρελαίου ανερχόταν στα 15 δολάρια το βαρέλι, οι οποίοι προέβλεπαν την επαναδιαπραγμάτευση των τιμών του φυσικού αερίου στην περίπτωση που υπήρχε μεγάλη αύξηση της τιμής του πετρελαίου. Το ζήτημα βρίσκεται πλέον υπό διεθνή διαιτησία. Η Gas Natural δεν βλέπει με καλό μάτι το γεγονός ότι η Sonatrach θα διαχειρίζεται τον αγωγό Medgaz του οποίου και θα είναι κύριος μέτοχος.
Ακόμη περισσότερο την ανησυχεί το γεγονός ότι η Sonatrach έλαβε την άδεια να λειτουργεί και ως διανομέας φυσικού αερίου στην Ισπανία.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 17-18/05/2008)