Ο γίγαντας των χημικών της Γερμανίας στοκάρει άνθρακα για να συνεχίσει να λειτουργεί και να παράγει. Στο Marl Chemical Park στη βιομηχανική καρδιά της Γερμανίας στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία είναι ορατά πλέον τα σημάδια της ενεργειακής κρίσης της Ευρώπης. Ένα εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα που επρόκειτο να κλείσει μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους θα συνεχίσει

να λειτουργεί κατά τη διάρκεια του χειμώνα και μετά, για να παρέχει ενέργεια στις εταιρείες του εργοταξίου - βοηθώντας στη διατήρηση περισσότερων από 10.000 θέσεων εργασίας.

Το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανήκει στην Evonik, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες ειδικών χημικών της Γερμανίας, η οποία διαχειρίζεται επίσης το βιομηχανικό πάρκο. Και η παρατεταμένη διάρκεια ζωής του αντανακλά τους φόβους για ελλείψεις ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα, καθώς οι εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία έχουν περικοπεί μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Οι κυβερνήσεις και οι κατασκευαστές σε όλη την ήπειρο έχουν εισαγάγει μέτρα έκτακτης ανάγκης για να διασφαλίσουν ότι η παροχή ρεύματος θα συνεχιστεί κατά τους ψυχρότερους μήνες.

Πολλές εταιρείες έχουν στραφεί στον άνθρακα και σε άλλα ορυκτά καύσιμα για να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους. Στη Γερμανία - η οποία στοχεύει να καταργήσει σταδιακά τον άνθρακα έως το 2030 επειδή είναι πολύ πιο εντάσεως άνθρακα από το φυσικό αέριο - η κυβέρνηση έχει αναζωογονήσει προσωρινά ή έχει παρατείνει τη ζωή πολλών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα. Επιπλέον, και οι τρεις εναπομείναντες πυρηνικοί σταθμοί της χώρας, οι οποίοι επρόκειτο να κλείσουν έως τις 31 Δεκεμβρίου, θα συνεχίσουν να λειτουργούν μέχρι τα μέσα Απριλίου 2023.

Για τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας, αυτή η κρίση ενέργειας είναι «πολύ οξεία», λέει ο Harald Schwager, αναπληρωτής πρόεδρος της Evonik. Παρομοιάζει την κατάσταση με έναν ασθενή «στο γιατρό», αλλά ενώ «η διάγνωση είναι γνωστή, είναι και η θεραπεία». Σε αυτή την περίπτωση, η θεραπεία είναι η βελτίωση των προμηθειών.

«Έχουμε ένα σοκ προσφοράς», λέει. «Κάποιος επομένως πρέπει να βρει τρόπους και μέσα από επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές, ώστε να βελτιωθεί ο εφοδιασμός και τότε οι τιμές θα μειωθούν αυτόματα».

Οι μηχανικοί της Evonik, η οποία κατασκευάζει προϊόντα που χρησιμοποιούνται σε οτιδήποτε, από οδοντόκρεμες μέχρι ελαστικά, ξεκίνησαν τον σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης τον Μάρτιο. Η εταιρεία εξέτασε όλες τις εγκαταστάσεις παραγωγής της για να καθορίσει πώς θα μπορούσε να αντικαταστήσει το φυσικό αέριο με άλλες πηγές ενέργειας. Ορισμένες από τις μικρότερες εγκαταστάσεις της άρχισαν έκτοτε να χρησιμοποιούν πετρέλαιο αντί για φυσικό αέριο, αλλά μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές ήταν να διατηρηθεί η λειτουργία του εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα στο Marl μέχρι το 2024.

Μια πρόκληση, λέει ο Schwager, ήταν η εξασφάλιση επαρκών αποθεμάτων άνθρακα για τη λειτουργία του εργοστασίου. Η Evonik έχει ήδη αποθηκεύσει αρκετό άνθρακα για να διατηρήσει τη λειτουργία της μονάδας τους επόμενους χειμερινούς μήνες 2022-2023. Ενώ η τιμή του άνθρακα έχει «ανέβει, το σημαντικό είναι να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να παράγουμε», προσθέτει.

Το εργοστάσιο άνθρακα επρόκειτο να αντικατασταθεί από έναν νέο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής με καύση αερίου. Τυχαία, δεδομένων των τρεχουσών ανησυχιών σχετικά με τις προμήθειες φυσικού αερίου, το εργοστάσιο αυτό είχε επίσης εξοπλιστεί για να καίει άλλες πηγές καυσίμου, συμπεριλαμβανομένου του υγραερίου ή του υγραερίου - ένα υποπροϊόν από τη διύλιση αργού πετρελαίου. Χρησιμοποιώντας έναν αγωγό συνδεδεμένο με ένα κοντινό διυλιστήριο που ανήκει στην BP, η Evonik μπόρεσε να διοχετεύσει υγραέριο για να τροφοδοτήσει το εργοστάσιο και να μειώσει την ποσότητα αερίου που απαιτείται.

Το καθαρό αποτέλεσμα αυτών των μέτρων είναι ότι η Evonik κατάφερε να μειώσει τις ανάγκες της σε φυσικό αέριο κατά 40%. Το κόστος, ωστόσο, αναπόφευκτα έχει αυξηθεί - ο λογαριασμός ενέργειας της εταιρείας έχει εκτιναχθεί κατά 500 εκατ. ευρώ, λέει ο Schwager.

Για τους ομίλους χημικών, η ενέργεια είναι μόνο ένα από τα κόστη που έχουν αυξηθεί φέτος εν μέσω ευρύτερου πληθωρισμού. Ωστόσο, η Schwager επιθυμεί να τονίσει ότι η Evonik διατήρησε τις οικονομικές της προοπτικές για το υπόλοιπο του οικονομικού έτους 2022. Νωρίτερα αυτό το μήνα, η εταιρεία ανέφερε γενικά ενσωματωμένα κέρδη για το τρίτο τρίμηνο, καθώς οι υψηλότερες τιμές πώλησης αντιστάθμισαν το αυξημένο μεταβλητό κόστος.

«Η Evonik έχει κάνει καλή δουλειά στη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου», λέει ο Sebastian Bray, χημικός αναλυτής στο Berenberg στο Λονδίνο. «Τα κέρδη της εταιρείας έχουν γενικά αποδειχθεί ανθεκτικά. Ωστόσο, οι υψηλότερες απαιτήσεις σε κεφάλαιο κίνησης που προκύπτουν από τις αυξημένες τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών μπορεί να καταστήσουν δύσκολη την κάλυψη των μερισμάτων το 2022 σε μετρητά.»

Οι μετοχές της Evonik είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης, αλλά έχει επίσης έναν μεγάλο ακρογωνιαίο λίθο επενδυτή. Το Ίδρυμα RAG της Γερμανίας, το οποίο ιδρύθηκε για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση του κοινωνικού κόστους και των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων που σχετίζονται με τον τερματισμό της επιδοτούμενης εξόρυξης άνθρακα το 2018, κατέχει μερίδιο 56%.

Ωστόσο, δεν μπόρεσε κάθε μεγάλος κατασκευαστής να προσαρμοστεί στην ενεργειακή κρίση με τέτοιο τρόπο. Η BASF, ο μεγαλύτερος όμιλος χημικών ουσιών στον κόσμο βάσει εσόδων και σημαντικός χρήστης φυσικού αερίου για τις ανάγκες της, αποκάλυψε τον Οκτώβριο ότι είχε ξοδέψει 2,2 δισ. ευρώ περισσότερα για φυσικό αέριο στις ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις της κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2022 από ό,τι τον ίδιο περυσινή περίοδο.

Ο Martin Brudermüller, διευθύνων σύμβουλος της BASF, δήλωσε ότι η ευρωπαϊκή κρίση φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με τους αυστηρότερους βιομηχανικούς κανονισμούς στην ΕΕ, ανάγκασαν την εταιρεία να μειώσει το κόστος στην περιοχή «το συντομότερο δυνατό και επίσης μόνιμα». Οι περικοπές ήταν απαραίτητες για να «διασφαλίσουμε τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητά μας στη Γερμανία και την Ευρώπη», πρόσθεσε.

Ο Brudermüller δεν είναι ο μόνος που προειδοποιεί ότι η ενεργειακή κρίση θα έχει δυνητικά καταστροφικές οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη.

«Οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας επισπεύδουν επί του παρόντος μια ανησυχητική μείωση της ανταγωνιστικότητας των καταναλωτών βιομηχανικής ενέργειας στην Ευρώπη», ανέφερε η Ευρωπαϊκή Στρογγυλή Τράπεζα για τη Βιομηχανία σε επιστολή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο μήνα.

Ο Schwager, ωστόσο, που ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου της BASF μέχρι το 2017, υποβαθμίζει τους φόβους για αποεπένδυση, τονίζοντας ότι οι αλυσίδες αξίας των χημικών είναι τόσο συνυφασμένες που θα ήταν δύσκολο να τις αποσυνδεθούν. Η γερμανική βιομηχανία, προσθέτει, έχει «ένα καθήκον μπροστά μας, έχουμε την εργαλειοθήκη για να αυξήσουμε την ενεργειακή απόδοση».

Ωστόσο, παραδέχεται ότι οι επενδύσεις σε ενεργοβόρες «ανοδικές περιοχές», όπως οι νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής και αυτό σημαίνει ότι θα είναι πιο πιθανό να γίνουν σε άλλες περιοχές όπου η ενέργεια είναι φθηνότερη.