Το βασικό σενάριο για το νέο ΕΣΕΚ -τα κύρια σημεία του οποίου έχει ήδη παρουσιάσει η «Ν»- παρουσιάστηκε χθες από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, εν όψει της θέσης του κειμένου σε δημόσια διαβούλευση προτού οριστικοποιηθεί και κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στελέχη της αγοράς ενέργειας να εκφράζουν προβληματισμό για επιμέρους σημεία των προτάσεων.
Για την επίτευξη των νέων στόχων θα χρειαστεί να υλοποιηθούν μέχρι το τέλος της 10ετίας επενδύσεις 139 δισ. ευρώ για όλους τους κλάδους που εμπλέκονται στο ΕΣΕΚ (πλην των μεταφορών), αυξημένες κατά 80% σε σχέση με το υφιστάμενο Εθνικό Σχέδιο. Από αυτά τα κεφάλαια, τα 30 δισ. αφορούν επενδύσεις σε ηλεκτροπαραγωγή και δίκτυα, έναντι των 21 δισ. του υφιστάμενου ΕΣΕΚ. Αν μάλιστα προστεθούν στα 139 δισ. ευρώ και οι δαπάνες στον κλάδο των μεταφορών (όπως για παράδειγμα για τη σταδιακή ενίσχυση του στόλου των ηλεκτρικών οχημάτων), οι στόχοι του νέου ΕΣΕΚ «μεταφράζονται» συνολικά στην κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων στα επίπεδα των 270 δισ. ευρώ, ποσό συγκρίσιμο με το ΑΕΠ της χώρας! Οι επενδύσεις αυτές υπολογίζονται ότι μπορούν να δημιουργήσουν 38.000 νέες θέσεις εργασίας με ορίζοντα το 2030, από 26.000 που προβλέπει το ισχύον ΕΣΕΚ.
«Το νέο προτεινόμενο ΕΣΕΚ είναι δομημένο κατά τρόπο που δημιουργεί εγχώρια προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία και δημιουργεί νέες θέσεις απασχόλησης. Επιταχύνει επίσης τον μετασχηματισμό του ενεργειακού κλάδου, κάτι που θα οδηγήσει σε ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας για όλους τους καταναλωτές», δήλωσε μεταξύ άλλων ο κ. Σκρέκας.
Ακολουθώντας μία ισορροπημένη προσέγγιση ανάμεσα στην πράσινη διείσδυση και την ενεργειακή εξοικονόμηση, η πρόταση του ΥΠΕΝ κάνει λόγο για αύξηση στο 45% του μεριδίου των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας, που «μεταφράζεται» σε διείσδυση 80% των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή. Όσον αφορά την εξοικονόμηση, επιδιώκεται η μείωση κατά 6% συγκριτικά με την προβολή για το 2030 του Σεναρίου Αναφοράς 2020. Επιβεβαιώνεται επίσης η δέσμευση που έχει αναληφθεί και στον Εθνικό Κλιματικό Νόμο για μηδενισμό της παραγωγής λιγνίτη το 2028.
Στην αιχμή το δόρατος της ενεργειακής μετάβασης βρίσκεται η επιτάχυνση των ΑΠΕ ώστε να φτάσουν το 2030 σε συνολική ισχύ στα επίπεδα των 28 GW (για την ακρίβεια 28,7 GW). Στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών αυτό σημαίνει έως το 2030 ένα εν λειτουργία χαρτοφυλάκιο 14,1 GW (σήμερα περίπου 5,5 με 6 GW). Έως το τέλος της 10ετίας θα έχουν επίσης αναπτυχθεί offshore αιολικά 2,7 GW, χερσαία αιολικά 7 GW, ενώ οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί θα φτάνουν σε συνολική ισχύ τα 4 GW. Η επέκταση των χερσαίων αιολικών προβλέπεται να πραγματοποιηθεί με μειωμένο ρυθμό αύξησης, γιατί περιορίζονται οι διαθέσιμες περιοχές με αξιοποιήσιμο αιολικό δυναμικό.
Πράσινο μίγμα
Παράγοντες του κλάδου, σχολιάζοντας τις προτεινόμενες δόσεις του πράσινου μίγματος, σημείωσαν μιλώντας προς τη «Ν» ότι «το ΕΣΕΚ αποτελεί ένα κείμενο στρατηγικών κατευθύνσεων που δεν έχει νομική ισχύ. Εκτιμούμε ότι η δυναμική της αγοράς των χερσαίων αιολικών θα ξεπεράσει το Σχέδιο και θα οδηγήσει τελικά σε ένα πιο ισορροπημένο μίγμα τεχνολογιών, με ακόμα μεγαλύτερα οφέλη για τους καταναλωτές». Σε κάθε περίπτωση, η κατακόρυφη πτώση των χονδρεμπορικών τιμών ρεύματος τις τελευταίες ημέρες, που οφείλεται εν πολλοίς στην πολύ υψηλή συμμετοχή ΑΠΕ και υδροηλεκτρικών στο μίγμα, φαίνεται να συνηγορεί υπέρ των πιο φιλόδοξων στόχων, «γεννώντας» παράλληλα και νέες προκλήσεις για την ευστάθεια και την επάρκεια του ηλεκτρικού Συστήματος.
Όσον αφορά τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο, ο στόχος είναι να βρίσκονται σε λειτουργία μονάδες 6,9 GW στο τέλος της δεκαετίας, όπως και στο υφιστάμενο ΕΣΕΚ. Ωστόσο, προβλέπεται κατακόρυφη μείωση της κατανάλωσης αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, αγγίζοντας το 2030 τις 22 TWh (τεραβατώρες), από 33,7 που προβλέπει το υφιστάμενο σχέδιο και 48,2 TWh το 2021. Ο πήχης για την κατανάλωση αερίου είναι άλλωστε μειωμένος για όλους τους τομείς, με εξαίρεση τη βιομηχανία. Έτσι, η ζήτηση αναμένεται πλέον να διαμορφωθεί το 2030 στις 37,3 τεραβατώρες, από 57,2 που προβλέπει ο ισχύων ενεργειακός οδικός χάρτης και 70 TWh που ήταν το 2021 (για το 2022 υποχώρησε κατά 19%, στις 56,64 ΤWh, υπό το βάρος των υψηλών τιμών). Παράγοντες του κλάδου εξέφρασαν προβληματισμό για τις παραδοχές αναφορικά με το φυσικό αέριο και τα «σήματα» που στέλνουν τόσο για την κατασκευή νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο όσο και τις υποδομές στα δίκτυα Μεταφοράς και Διανομής του καυσίμου, αλλά και τους νέους Τερματικούς Σταθμούς LNG (FSRU) που σχεδιάζονται: «Θεωρούμε ότι υπάρχουν πολύ μεγάλες αβεβαιότητες για την παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων όπως το βιομεθάνιο και το υδρογόνο και πολύ δύσκολα μπορούν να καλύψουν το κενό που θα αφήσει το φυσικό αέριο», δήλωσαν, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει ακόμα καν ρυθμιστικό πλαίσιο για τις δύο αυτές τεχνολογίες. «Όσον αφορά τα δίκτυα φυσικού αερίου, κανείς δεν μπορεί να πει αυτή τη στιγμή τι ποσοστό υδρογόνου και άλλων ανανεώσιμων αερίων μπορούν να υποδεχθούν, ενώ εύλογα θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς: Γιατί δημιουργούνται τόσες νέες μονάδες φυσικού αερίου, ενώ εμείς θέλουμε να το εγκαταλείψουμε;».
*Από τη Ναυτεμπορική