Επί σειράν ετών ξένες εταιρείες και επενδυτές συρρέουν στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αναζητώντας φθηνό εργατικό δυναμικό, νέες αγορές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, λιγότερη κανονιστική προστασία για τους εργαζόμενους και το περιβάλλον

Καθώς η χώρα φαίνεται έτοιμη να χάσει τον τίτλο της πολυπληθέστερης στον κόσμο από τη γειτονική Ινδία, ορισμένοι καπιταλιστές αναρωτιούνται αν η επόμενη Κίνα θα βρεθεί εκεί ή θα αποδειχθεί πως θα είναι η Ινδονησία ή το Μεξικό. Ωστόσο, η δημογραφική καταστροφή της Κίνας δεν είναι βέβαιη. Ο πληθυσμός της χώρας συρρικνώθηκε κατά 850.000 πέρυσι και οι προβλέψεις των Ηνωμένων Εθνών κάνουν λόγο για μείωση κατά 109 εκατομμύρια μέχρι το 2050. Ενώ οι περισσότερες κοινωνίες της Ανατολικής Ασίας γερνούν επίσης, τα μειούμενα ποσοστά γεννήσεων και γάμων στην Κίνα συνεπάγονται μια σιωπηρή ψήφο δυσπιστίας στο μέλλον – και ένα κατηγορητήριο για τις κρατικές απόπειρες μικροδιαχείρισης του μεγέθους της οικογένειας. Πριν από την πανδημία το κύριο εθνικό συνταξιοδοτικό ταμείο προβλεπόταν ότι θα ήταν αφερέγγυο έως το 2035. Η ανεπαρκής επένδυση στο δίχτυ ασφαλείας σημαίνει ότι τα κινεζικά ζευγάρια πρέπει να υποστηρίζουν εκ παραλλήλου τους παππούδες και τους απογόνους. Μια ανάλυση από την Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της Σαγκάης έδειξε ότι οι οικογένειες χαμηλού εισοδήματος στην πόλη ξοδεύουν περισσότερα από τα δύο τρίτα του εισοδήματός τους στο μοναχοπαίδι τους. Η κοινωνική πίεση για κραυγαλέα και ευδιάκριτη κατανάλωση και εργασία ατελείωτων ωρών στο γραφείο είναι αντίθετη με τις θυσίες που υπονοούνται στην ανατροφή των παιδιών. Λίγα ζευγάρια της μεσαίας τάξης βλέπουν χώρο για ένα δεύτερο παιδί.

Ωστόσο, τεχνικά τίποτα δεν εμποδίζει αυτήν την απολυταρχική κυβέρνηση, που εποπτεύει την ισχυρότερη μηχανή εξαγωγών του κόσμου με τεράστια χρηματοοικονομικά αποθέματα και μερίδια σε κρατικές επιχειρήσεις με περιουσιακά στοιχεία περίπου 30 τρισ. δολαρίων, να προσφέρει πιο δίκαιη κατανομή πλούτου και καλύτερες κοινωνικές υπηρεσίες. Η παραγωγικότητα ενός γηράσκοντος εργατικού δυναμικού μπορεί να αναβαθμιστεί με την αυτοματοποίηση και την τεχνητή νοημοσύνη. Με λίγη προσπάθεια το «εργοστάσιο του κόσμου» θα μπορέσει να διατηρήσει το πλεονέκτημά του έναντι των αναδυόμενων οικονομιών όπως η Ινδία, η οποία εμφανίζει πολλά από τα μειονεκτήματα της Κίνας σε σχέση με τα δικαστήρια, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τους ελέγχους κεφαλαίων και τον προστατευτισμό, χωρίς να επαναλαμβάνει την πολυπλοκότητά της στις υποδομές, στις αλυσίδες εφοδιασμού ή στην πνευματική ιδιοκτησία. Το ακαθάριστο κατά κεφαλήν εισόδημα της Κίνας, μια μέτρηση που προτιμούν εταιρείες όπως η Starbucks και η Tesla, ξεπέρασε το Μεξικό το 2018 και είναι υπερπενταπλάσιο της Ινδίας. Αυτές τις μέρες τα στελέχη δείχνουν επιφύλαξη στο να ακολουθήσουν το κάλεσμα της σειρήνας του χαμηλού κόστους. Δεν θέλουν να επαναλάβουν τα λάθη που έκαναν στην Κίνα.

Ο σεξισμός, η τσιγκουνιά και η αδεξιότητα είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια. Η απόφαση των κρατικών αξιωματούχων το 2021 να θέσουν εκτός λειτουργίας τον τομέα των διαδικτυακών φροντιστηρίων με τον ισχυρισμό ότι αυτό θα μείωνε το κόστος της ανατροφής των παιδιών και ως εκ τούτου θα μεγάλωνε το μέγεθος της οικογένειας ήταν απλώς ανόητη. Οι αξιωματούχοι, που ζητούν από τα νεαρά ζευγάρια να κάνουν παιδιά, απλώς επιδεινώνουν τη δυσαρέσκειά τους. Είναι δύσκολο να αυξηθούν τα ποσοστά γεννήσεων, αλλά η Γαλλία και η Σκανδιναβία δείχνουν ότι μπορεί να γίνει. Εάν η μείωση του πληθυσμού του 2022 εμπνεύσει το Πεκίνο να βελτιώσει την πολιτική του, το δημογραφικό άγχος δεν χρειάζεται να προμηνύει ούτως ή άλλως και οικονομική δυσπραγία.

(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")