Αν και προσπάθησε να απευθύνει έκκληση στις Ηνωμένες Πολιτείες για αλληλεγγύη, ενάντια στη γεωπολιτική αντιπαράθεση, άφησε να εννοηθεί ότι μια «επενδυτική μονομαχία» βρίσκεται σε εξέλιξη ανάμεσα στην Ε.Ε. και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι Ευρωπαίοι έχουν στην πραγματικότητα εξαγριωθεί με τον λεγόμενο νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Ένας νόμος ο οποίος τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου, με στόχο να επιταχύνει τη μετατροπή της αμερικανικής οικονομίας σε πιο πράσινη. Αλλά, ακόμη κι αν το πράσινο πακέτο Μπάιντεν είναι στην πραγματικότητα ένα καθυστερημένο βήμα στην αμερικανική πολιτική για το κλίμα, συνοδεύεται από μια εκρηκτική… παρενέργεια. Προσφέρει ως δέλεαρ 369 δισ. δολάρια σε όποιες εταιρείες επενδύσουν στην πράσινη μετάβαση σε αμερικανικό έδαφος. Αφορά επίσης επιδοτήσεις και εκπτώσεις φόρου για εταιρείες που χρησιμοποιούν αμερικανικά προϊόντα ή παράγουν στις ΗΠΑ. Γεγονός που ανάγκασε τη Φον ντερ Λάιεν να αφήσει στη συνέχεια τα προσχήματα και να το θέσει ευγενικά μεν, αλλά ορθά κοφτά δε, στην ομιλία της στο Νταβός: «Δεν είναι μυστικό ότι ορισμένα στοιχεία του αμερικανικού νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού έχουν εγείρει ανησυχίες σχετικά με κάποια στοχευμένα κίνητρα στις εταιρείες».
Ειδικά εκείνες οι ευρωπαϊκές εταιρείες που έχουν πολλές συναλλαγές με την Αμερική θα μπορούσαν να μεταφέρουν επενδύσεις, ακόμη και ολόκληρα εργοστάσια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τουλάχιστον αυτό φοβάται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ταμείο Ευρωπαϊκής Κυριαρχίας
Η Φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι στο μέλλον οι κυβερνήσεις των χωρών της Ε.Ε. θα πρέπει να μπορούν να καταβάλλουν περισσότερες επιδοτήσεις σε εταιρείες που επενδύουν σε πράσινες τεχνολογίες. Οι αυστηροί κανόνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επιδοτήσεις πρέπει να χαλαρώσουν, τουλάχιστον για περιορισμένο χρονικό διάστημα. «Απλοί υπολογισμοί. Πιο απλές διαδικασίες. Ταχύτερες εγκρίσεις» ήταν το σύνθημα της προέδρου της Κομισιόν. «Η Ευρώπη έχει ένα σχέδιο για το μέλλον. Και γι' αυτό πιστεύω ότι η ιστορία της οικονομίας της καθαρής τεχνολογίας θα γραφτεί στην Ευρώπη».
Πώς θα γραφτεί το μέλλον στην Ε.Ε.; Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εισηγήθηκε τη δημιουργία ενός «Ευρωπαϊκού Ταμείου Κυριαρχίας», που θα στηρίξει τη βιομηχανία της Ε.Ε., λόγω των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας. Αν και δεν διευκρίνισε πώς θα χρηματοδοτηθεί αυτό το Ταμείο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεσμεύτηκε ότι θα τεθούν σαφείς στόχοι για καθαρές τεχνολογίες στην Ευρώπη έως το 2030. Ο δηλωμένος στόχος είναι η επένδυση σε στρατηγικά έργα σε ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα. «Αυτοί που αναπτύσσουν και κατασκευάζουν τις τεχνολογίες που στηρίζουν την οικονομία του αύριο, θα έχουν το μεγαλύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα» είπε η πρόεδρος της Επιτροπής. Εκτός από τις νέες επενδύσεις, το σχέδιο της Φον ντερ Λάιεν περιλαμβάνει στήριξη σε προμηθευτές προϊόντων όπως η αιολική ενέργεια, οι αντλίες θερμότητας, η ηλιακή ενέργεια και το καθαρό υδρογόνο. Άλλα σημεία περιλαμβάνουν τη μείωση της εξάρτησης από τις προμήθειες πρώτων υλών από χώρες όπως η Κίνα και τη λήψη αποφασιστικών μέτρων κατά των χωρών που δεν τηρούν τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Το Πεκίνο, για παράδειγμα, ενθαρρύνει τις εταιρείες έντασης ενέργειας να μεταφέρουν ολόκληρη ή μέρος της παραγωγής τους στην Κίνα, με υποσχέσεις για φθηνή ενέργεια, χαμηλό κόστος εργασίας και χαλαρότερο ρυθμιστικό περιβάλλον. Ταυτόχρονα, η Κίνα επιδοτεί σε μεγάλο βαθμό τη βιομηχανία της και περιορίζει την πρόσβαση των εταιρειών της Ε.Ε. στην κινεζική αγορά.
Πάνω απ’ όλα είναι ο ανταγωνισμός
Είναι σαφές ότι τόσο η Φον ντερ Λάιεν όσο και ο Μπάιντεν δεν ενδιαφέρονται μόνο για την κλιματική κρίση, με το πρόγραμμα των επιδοτήσεων. Πάνω απ’ όλα είναι ο ανταγωνισμός. Και οι δύο πολιτικοί θέλουν να κάνουν την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ πιο ανεξάρτητες από άλλες χώρες -ιδίως από την Κίνα- και να επιταχύνουν την ανάπτυξη κρίσιμων αλυσίδων εφοδιασμού. Για παράδειγμα, στην ηλεκτροκίνηση. Ταυτόχρονα, και οι δύο ελπίζουν ότι οι νέες επενδύσεις θα φέρουν και νέες θέσεις εργασίας.
Πόσο μεγάλος είναι, λοιπόν, ο κίνδυνος να πυροδοτηθεί ένας πραγματικός αγώνας επιδοτήσεων και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού; Θα φανεί σύντομα, καθώς οι πρώτες λεπτομέρειες του σχεδίου της Φον ντερ Λάιεν θα είναι διαθέσιμες μέχρι το τέλος του μήνα. Οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα το συζητήσουν σε μια ειδική σύνοδο κορυφής στις 9 και 10 Φεβρουαρίου.
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")