Οι τιμές ρεκόρ των καυσίμων που πλήττουν το πορτοφόλι των καταναλωτών δεν ωφελούν αποκλειστικά τις πετρελαϊκές εταιρείες και τους παραγωγούς της Μέσης Ανατολής. Ευνοούν και τις αποδόσεις των επενδύσεων που πραγματοποιούν τα συνταξιοδοτικά ταμεία, στα οποία βασίζονται πολλά εκατομμύρια Αμερικανών για τη σύνταξή τους.
Το συνταξιοδοτικό ταμείο των δημοσίων υπαλλήλων της Πολιτείας της Καλιφόρνιας, το μεγαλύτερο στον κόσμο, πραγματοποίησε πέρυσι, στην αρχή του έτους, την πρώτη του επένδυση ύψους 1,1 δισ. δολαρίων σε προθεσμιακά συμβόλαια πετρελαίου και άλλων εμπορευμάτων. Από τότε η απόδοση αγγίζει το 68%. Παρομοίως, οι διαχειριστές των αποθεματικών του συνταξιοδοτικού ταμείου της Κομητείας Χάλιφαξ έχουν εξασφαλίσει μέχρι στιγμής απόδοση 61% με μια αντίστοιχη κίνηση στην οποία προέβησαν τους τελευταίους 12 μήνες. Το συγκεκριμένο τμήμα του χαρτοφυλακίου τους ξεπέρασε κατά πολύ σε απόδοση όλα τα υπόλοιπα.
«Η επένδυσή μας στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων βοήθησε σημαντικά» παραδέχεται ο Ρόμπερτ Λ.Μίαρς, εκτελεστικός διευθυντής του Γραφείου Συντάξεων της Κομητείας Χάλιφαξ. «Δίχως αυτή, η φετινή χρονιά θα ήταν πολύ χειρότερη» συμπληρώνει.
Άλλα επενδυτικά ταμεία «τρέχουν» τώρα για να μπουν στο παιχνίδι καθώς οι τιμές του πετρελαίου, των ευγενών μέταλλων, του καλαμποκιού και άλλων εμπορευμάτων συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία σε ύψη ρεκόρ. Οι υπεύθυνοι της Κομητείας Μοντγκόμερι βρίσκονται σε διαδικασία μετακίνησης του 5% των 2,7 δισ. δολαρίων του συνταξιοδοτικού τους ταμείου από τις μετοχές, στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων.
Τα συγκεκριμένα Ταμεία αποτελούν μέρος ενός παλιρροϊκού κύματος εκατομμυρίων δολαρίων το οποίο πλημμύρισε τα τελευταία χρόνια τις αγορές εμπορευμάτων. Οσοι, βέβαια, αντιτίθενται στη συγκεκριμένη πρακτική, σημειώνουν με νόημα ότι η συγκεκριμένη ροή επενδύσεων συνέβαλε στο ράλι των τιμών.
Οι επενδυτές, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οι κερδοσκόποι της Wall Street, αύξησαν σημαντικά τις τοποθετήσεις τους από το 2003: από τα 13 δισ. δολάρια στα 260 δισ. δολάρια. Η συγκεκριμένη εξέλιξη έδωσε στους συγκεκριμένους δρώντες πολύ μεγαλύτερη δύναμη στις αγορές εμπορευμάτων από τους καλλιεργητές, στους αεροπορικούς ομίλους, στις μεταφορικές εταιρείες και ευρύτερα στις επιχειρήσεις που αγοράζουν και πωλούν προϊόντα στο πλαίσιο της καθημερινής λειτουργίας τους. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία ανήκουν στους κυριότερους επενδυτές, ωστόσο σύμφωνα με τους ειδικούς του κλάδου δεν υπάρχουν ακόμη ακριβή στοιχεία για το ύψος των τοποθετήσεών τους.
Τα συνταξιοδοτικά funds όπως και άλλοι επενδυτές αγοράζουν προθεσμιακά συμβόλαια τα οποία αφορούν μια τιμή στην οποία (υποτίθεται ότι) θα φτάσουν τα εμπορεύματα σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία στο μέλλον. Σε αντίθεση με τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του εμπορίου, οι κερδοσκόποι δεν ενδιαφέρονται για την παραλαβή του πετρελαίου και των άλλων εμπορευμάτων. Πωλούν και αγοράζουν τα συμβόλαια όπως τις μετοχές.
Οι τοποθετήσεις στην αγορά εμπορευμάτων είναι πολύ ελκυστικές γιατί οι επενδυτές δεν δεσμεύονται από αυστηρούς περιορισμούς ως προς το ύψος των ποσών που μπορούν να δανειστούν για να επενδύσουν. Και έτσι, παρά το ρίσκο, οι αποδόσεις μπορεί να είναι πολύ μεγάλες. Για δεκαετίες τα προθεσμιακά συμβόλαια εμπορευμάτων θεωρούνταν ταμπού για τα περισσότερα συνταξιοδοτικά ταμεία ακριβώς επειδή χαρακτηρίζονται από έντονη αστάθεια και υψηλό ρίσκο. Οι περισσότεροι διαχειριστές βασίζονταν στις επενδύσεις σε μετοχές και ομόλογα για την αύξηση των αποθεματικών των Ταμείων τους.
Αυτό άλλαξε μετά την κρίση του χρηματιστηρίου, το 2001. Οι διαχειριστές αντιλήφθηκαν την ανάγκη για τον εμπλουτισμό των χαρτοφυλακίων τους ώστε να μπορούν να αποκομίζουν κέρδη ανεξάρτητα από την κίνηση των μετοχών. Την ίδια εποχή, νέα επενδυτικά προϊόντα απλοποίησαν τη διαδικασία επιτρέποντας στα Ταμεία να «μπουν» στις αγορές εμπορευμάτων. Λειτουργούσαν με τη λογική των αμοιβαίων κεφαλαίων και διαχειριστές τους ήταν μεγάλοι όμιλοι της Wall Street, κυρίως η Goldman Sachs και η Μorgan Stanley.
Βέβαια, παρά την ευφορία για τα κέρδη των τελευταίων μηνών η αύξηση στις τιμές των εμπορευμάτων ήταν απότομη και ανησυχεί ορισμένους διαχειριστές συνταξιοδοτικών ταμείων για το ενδεχόμενο κραχ. Εν μέρει, αυτός ήταν ο λόγος που η συνταξιοδοτικό σύστημα της Πολιτείας της Βιρτζίνια αποφάσισε να μείνει μακριά από αυτό το «παιχνίδι».
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 11/07/2008)