Η διαμάχη σχετικά με τον ευρωπαϊκό νόμο για την αποκατάσταση της φύσης έχει αποκαλύψει ένα βαθύ χάσμα μεταξύ των πολιτικών που πιστεύουν ότι οι παράμετροι του κλίματος και της φύσης υπερτερούν όλων των άλλων ανησυχιών και εκείνων που αναζητούν μια ισορροπία μεταξύ των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και των λαών της Ευρώπης. Η συζήτηση, η οποία έχει εσφαλμένα πλαισιωθεί ως αντίθεση μεταξύ υποστηρικτών και εχθρών της φύσης, αφορά στην πραγματικότητα τον αντίκτυπο των πολιτικών για την αλλαγή του κλίματος στη ζωή των Ευρωπαίων.
Αυτό το αντικατοπτρίζει η σφοδρότητα των κατηγοριών εναντίον μας. Φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες ιθύνοντες μάς έχουν αποκαλέσει ευρωπαϊκό κίνημα του Τραμπ. Αν και όταν έχασαν ψήφους σε τρεις κοινοβουλευτικές επιτροπές, χαρακτήρισαν τα αποτελέσματα «χωρίς νόημα», θυμίζοντας την άρνηση του Τραμπ να αποδεχθεί το εκλογικό αποτέλεσμα στις εκλογές των ΗΠΑ. Το αφήγημά τους είναι σαφές: αν δεν συμφωνείτε μαζί μας, δεν είστε δημοκράτες - παράλογο και εξαιρετικά ανησυχητικό για το μέλλον της κοινοβουλευτικής μας δημοκρατίας στην Ευρώπη.
Στόχος του νόμου είναι η επαναφορά της φύσης στην κατάσταση του 1950. Προκαλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να κάνουν το αδύνατο: σε περίπου 25 χρόνια, να γυρίσουν πίσω 70 χρόνια αλλαγών στη φύση. Οι στόχοι αυτοί υπερβαίνουν κατά πολύ τις διεθνείς δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει και επιτυγχάνουν το στόχο τους μειώνοντας παραγωγικές χερσαίες, δασικές ή θαλάσσιες περιοχές χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες.
Ο νόμος ορίζει ότι πρέπει να αποκαταστήσουμε τη φύση στο 20% των περιοχών που «χρειάζονται αποκατάσταση» έως το 2030 και να τις αποκαταστήσουμε πλήρως έως το 2050. Το πρόβλημα είναι ότι δεν γνωρίζουμε ποιες περιοχές θα επηρεαστούν και η Επιτροπή αρνείται να μας το πει. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ο ορισμός είναι τόσο ευρύς ώστε η νομική εφαρμογή θα μπορούσε να επηρεάσει σχεδόν ολόκληρη την ευρωπαϊκή επικράτεια. Ως έχει, ο νόμος θα έχει τεράστιες συνέπειες για τις διαδικασίες σχεδιασμού και αδειοδότησης των τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών σε όλα τα κράτη-μέλη.
Το κύριο μέσο που προτείνει ο νόμος είναι η μείωση της παραγωγικής γης, των δασών και των θαλάσσιων εκτάσεων, ώστε να καταστεί δυνατή η αποκατάσταση, μια ιδέα που υπάρχει ήδη στην Κοινή Αγροτική Πολιτική, η οποία ονομάζεται αγρανάπαυση και η οποία υποχρεώνει τους αγρότες να μη χρησιμοποιούν το 4% της γης τους για να επιτρέψουν στη φύση να ανακάμψει. Τα αποτελέσματα της παύσης καλλιέργειας είναι καλά για τη φύση, αλλά μειώνουν επίσης την παραγωγή τροφίμων, γεγονός που αυξάνει τις τιμές. Στην πραγματικότητα, σταματήσαμε αμέσως την αγρανάπαυση όταν η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία απείλησε την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια. Οι αγρότες μας πρέπει να παράγουν όσο το δυνατόν περισσότερο για να μας βοηθήσουν να απορροφήσουμε τις αρνητικές συνέπειες του πολέμου. Αξίζουν την ευγνωμοσύνη μας, όχι την κριτική μας.
Ακόμη και με αυτό το μέτρο έκτακτης ανάγκης, οι Ευρωπαίοι υποφέρουν από πληθωρισμό που οφείλεται κυρίως στις υψηλότερες τιμές των τροφίμων. Σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 20%. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι απλώς ανεύθυνο να μειώσουμε την παραγωγή τροφίμων με οποιονδήποτε τρόπο. Στο νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, η Επιτροπή προτείνει τη μείωση της παραγωγικής γης, των δασών και των θαλάσσιων περιοχών κατά 10%. Ακόμη και η Επιτροπή παραδέχτηκε ότι αυτό θα μειώσει την παραγωγή τροφίμων. Αρνούμαστε να το δεχτούμε αυτό.
Οι αρνητικές συνέπειες των πολύ ευρέων ορισμών σε συνδυασμό με τους καθορισμένους στόχους θα είναι πολλές. Η αποκατάσταση του 20% της φύσης στα πρότυπα της δεκαετίας του 1950 θα σήμαινε ότι στη Φλάνδρα για παράδειγμα θα έχαναν περισσότερο από το ένα τέταρτο της γεωργικής γης. Στο Ελσίνκι θα μπορούσε να σημαίνει κατεδάφιση κτιρίων για να επιτραπεί στη φύση να επανέλθει, παρ' όλο που η Φινλανδία καλύπτεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από δάση. Στη Γαλλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, αυτό θα σήμαινε ότι θα αφήνονταν νεκρά ξερά ξύλα στα δάση, αυξάνοντας τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών. Στην Ολλανδία θα περιόριζε την αδειοδότηση για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και έργα στέγασης ακόμη περισσότερο από ό,τι έχουν ήδη κάνει οι προηγούμενοι ευρωπαϊκοί και εθνικοί νόμοι.
Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, αυτός ο νόμος θα προσέθετε ένα ακόμη εργαλείο στην εργαλειοθήκη της Extinction Rebellion και άλλων ΜΚΟ που ασχολούνται με το κλίμα για να οδηγήσουν τις κυβερνήσεις στα δικαστήρια με βάση τους ευρωπαϊκούς νόμους για να επιβραδύνουν ή να εμποδίσουν εντελώς την οικονομική δραστηριότητα σε ορισμένες περιοχές. Αντί να «κατεβάζουμε» κυβερνήσεις μέσω νομικών διαδικασιών, θα πρέπει να δημιουργήσουμε νόμους που παρέχουν έναν ρεαλιστικό και αποτελεσματικό τρόπο για την επίτευξη των στόχων μας για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα.
Ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης έχει καλές προθέσεις, αλλά θα ήταν καταστροφή για τις αγροτικές κοινότητες, τους αγρότες, τους ψαράδες και τις δημόσιες αρχές που πρέπει να αντιμετωπίσουν τις νομικές συνέπειες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είμαστε πεπεισμένοι ότι πρέπει να ψηφίσουμε υπέρ της απόρριψης της πρότασης της Επιτροπής. Καθοδηγούμαστε από την επιστήμη, αλλά και από την κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα που επηρεάζει τη ζωή εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ευρώπη. Πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη -η Επιτροπή θα πρέπει να ξαναπιάσει από την αρχή τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης.
* Ο Μάνφρεντ Βέμπερ είναι επικεφαλής της ΚΟ του ΕΛΚ και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
(από ΑΠΕ-ΜΠΕ)