Η τετραετής του απομόνωση ανήκει πια στο παρελθόν, και ο Μπιν Σαλμάν επιβεβαιώνεται ως ο ισχυρότερος ανήρ της Μέσης Ανατολής. To γεγονός αυτό, ωστόσο, κάνει πια ορατή σε όλους την αντιπαλότητα με τον πρώην μέντορά του, τον 62χρονο Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ Ναχαγιάν, πρόεδρο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων - και άλλοτε κάτοχο του τίτλου.
Οι δύο άνδρες, άλλως γνωστοί ως MBS και MBZ, είχαν συγκροτήσει μια στενή συμμαχία όταν ανήλθε ο νεαρός πρίγκιπας στην εξουσία, στο πλευρό του γηραιού πατέρα του, του βασιλιά Σαλμάν, το 2015. Από τον πόλεμο στην Υεμένη, που εξαπέλυσαν τον Φεβρουάριο του 2015 εναντίον των υποστηριζόμενων από το Ιράν ανταρτών Χούτι, μέχρι το μποϊκοτάζ του Κατάρ, εφάρμοσαν από κοινού μία επιθετική διπλωματία, σε ένα πλαίσιο αμερικανικής αποδέσμευσης από τη Μέση Ανατολή. Φιλόδοξοι, θέλησαν να επιβάλουν μία νέα περιφερειακή τάξη, με βάση την κοινή τους εχθρότητα έναντι του Ιράν και του πολιτικού Ισλάμ που ενσάρκωναν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι.
Η παλατιανή επανάσταση
Γοητευμένος από τον βολονταρισμό του νεαρού πρίγκιπα, ο MBZ τον βοήθησε να επιβληθεί, στον δρόμο για τον σαουδαραβικό θρόνο, στη θέση του εξαδέλφου του, Μοχάμεντ μπιν Ναγέφ. Αξιωματούχοι των ΗΑΕ άσκησαν πίεση στην Ουάσιγκτον ώστε να πείσουν τον Ντόναλντ Τραμπ να επισκεφθεί το Ριάντ, το 2017. Εναν μήνα αργότερα, ο MBS έκανε τη γνωστή «παλατιανή επανάσταση» ώστε να γίνει πρίγκιπας διάδοχος. Για τον MBZ, η ιδέα να αναλάβει επικεφαλής της πιο σημαντικής χώρας στην περιοχή όχι μόνο ένας σύμμαχος, αλλά ένας άνθρωπος που τον σεβόταν και ήθελε να βαδίσει στα χνάρια του ώστε να μοιάσει περισσότερο η Σαουδική Αραβία στα ΗΑΕ, ήταν μία πολύτιμη ευκαιρία. Το 2018, όμως, μετά τη δολοφονία του Κασόγκι, η συμμαχία άρχισε να ξεφτίζει. Σύμφωνα με τη «Le Monde», o MBS περίμενε πως ο μέντοράς του θα χρησιμοποιούσε όλο του το βάρος προκειμένου να ασκήσει πίεση υπέρ του, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη: δεν το έκανε, και αυτό ήταν μια μεγάλη απογοήτευση. Λίγους μήνες αργότερα, το 2019, ο MBS βίωσε ως «προδοσία» την απόφαση των ΗΑΕ να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από την Υεμένη, χωρίς απόλυτο συντονισμό μαζί του. Το πετρέλαιο ήρθε να δηλητηριάσει ολοκληρωτικά τις σχέσεις τους.
Η κακή διαφήμιση
Ο MBS έγινε έξαλλος με την «κακή διαφήμιση» που του έκαναν τα Εμιράτα στην Ουάσιγκτον, επικρίνοντας κατ΄ ιδίαν τις μειώσεις στην παραγωγή που επέβαλε τον Οκτώβριο του 2022 μαζί με τη Μόσχα, στο πλαίσιο του ΟΠΕΚ. Από την πλευρά του, ο MBZ χρεώνει στον σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο την εγγύτητά του με τη Μόσχα στους κόλπους του ΟΠΕΚ καθώς και αποφάσεις που έλαβε χωρίς να τον συμβουλευτεί, όπως η συμφωνία με το Ιράν που υπέγραψε τον Μάρτιο. Εδώ και αρκετούς μήνες, ο ένας σνομπάρει τις πρωτοβουλίες του άλλου. Ο MBZ ήταν απών από την αραβική σύνοδο που οργανώθηκε πέριξ του Σι Τζινπίνγκ στο Ριάντ, καθώς και από τη σύνοδο του Αραβικού Συνδέσμου στην Τζέντα, τον Μάιο, κατά την οποία επανεντάχθηκε η Συρία. Από την πλευρά του, ο MBS απουσίασε από τη διάσκεψη αράβων ηγετών που οργανώθηκε στο Αμπου Ντάμπι τον Ιανουάριο.
Οι αναλυτές, πάντως, τους θεωρούν και τους δύο «πραγματιστές», εκτιμούν λοιπόν πως τα κοινά συμφέροντα των χωρών τους θα αποτρέψουν μια κλιμάκωση της έντασης που θα οδηγούσε σε διαζύγιο. Από κοινού, MBS και MBZ εφαρμόζουν μια στρατηγική διαφοροποίησης των συμμαχιών τους μεταξύ Ουάσιγκτον, Πεκίνου και Μόσχας, και μια πολιτική «θετικής ουδετερότητας» σε θέματα όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, πεπεισμένοι πως αν το κλειδί της ασφάλειας του Κόλπου βρίσκεται ακόμα στη Δύση, η ευημερία του εξαρτάται από την Ασία.
(από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ")