Εχουν περάσει περίπου 10 μήνες κι ενώ οι ηγέτες των κρατών της νοτιοανατολικής Ασίας συγκεντρώνονται στην Τζακάρτα, οι οικοδεσπότες δεν έχουν πολλά να επιδείξουν. Ενα πολυαναμενόμενο επενδυτικό σχέδιο έχει αναβληθεί. Τα μέρη δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει σχετικά με τη διακυβέρνηση, τα βασικά δεδομένα ή τη χρηματοδότηση, που απαιτείται για τον περιορισμό των εκπομπών θερμοκηπίου, και τον απογαλακτισμό του μεγαλύτερου εξαγωγέα γαιάνθρακα διεθνώς από τα ορυκτά καύσιμα. Το πιο φιλόδοξο από τα εταιρικά έργα της πρωτοβουλίας Just Energy Transition Partenership (JETP), που συναποτελείται από τα διεθνή χρηματοδοτικά έργα για τη μείωση των ρύπων, παραπαίει. Ενα ιδιαίτερα ακανθώδες ζήτημα αφορά το ότι η εξάρτηση της Ινδονησίας από τον γαιάνθρακα είναι μεγαλύτερη και πιο περίπλοκη από ό,τι είχαν αρχικά αναγνωρίσει όλες οι πλευρές. Ενα προσχέδιο εγγράφου 362 σελίδων, το οποίο περιήλθε σε γνώση του ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg, επισημαίνει την ταχεία ανάπτυξη ενός στόλου εργοστασίων με καύση γαιάνθρακα, που τροφοδοτούν τη βιομηχανική επέκταση, αλλά δεν είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο. Τα ελλιπή στοιχεία, ειδικά για νέες και προγραμματισμένες εγκαταστάσεις, σημαίνουν ότι ακόμη και το ακριβές μέγεθος του προβλήματος είναι ασαφές.
«Η διαδικασία ξεκίνησε από πάνω προς τα κάτω», είπε ο Εντο Μαχέντρα, πρόεδρος της γραμματείας, που έχει επιφορτιστεί να μετατρέψει το JETP, όπως είναι γνωστό το πακέτο για το κλίμα, σε πραγματικότητα. «Μόλις κάνουμε τη διαδρομή από κάτω προς τα πάνω, βγαίνουν όλοι οι διάβολοι που κρύβονται στις λεπτομέρειες». Ο τρόπος με τον οποίο επιλύονται αυτά τα ζητήματα θα αποτελέσει προηγούμενο για οποιεσδήποτε μελλοντικές συμφωνίες, καθορίζοντας σε ποιο βαθμό μπορεί να δημιουργήσει «πολύτιμα μαθήματα για την παγκόσμια κοινότητα, τα οποία μπορούν να αναπαραχθούν και σε άλλες χώρες για να βοηθήσουν στην επίτευξη των κοινών μας κλιματικών στόχων μέσω συγκεκριμένων συνεργατικών δράσεων», όπως το έθεσε ο πρόεδρος της Ινδονησίας Τζόκο Γουιντόντο, τον Νοέμβριο, όταν ανακοίνωσε τη συμφωνία στο Μπαλί μαζί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Η Ινδονησία είναι η χώρα με τους υψηλότερους ρύπους στη νοτιοανατολική Ασία. Αυτό σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στα τεράστια αποθέματα γαιάνθρακα και την έκρηξη κατασκευής σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας τα τελευταία σχεδόν δέκα χρόνια.
Οι δημοσιογράφοι του Bloomberg μίλησαν με περισσότερα από δώδεκα άτομα με γνώση των διαπραγματεύσεων, που διατήρησαν την ανωνυμία τους. Η αρχική δέσμευση για να φθάσουν οι ρύποι στα υψηλότερά τους επίπεδα έως το 2030 σε όχι πάνω από 290 εκατ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα, ήτοι περίπου 20% κάτω από το βασικό επίπεδο σε ετήσια βάση, φαίνεται εκτός συζήτησης.
Ενα εναλλακτικό σενάριο θα αυξήσει τον μέγιστο στόχο στα 395 εκατ. τόνους CO2, ώστε να ληφθεί υπ’ όψιν η κατασκευή νέων μονάδων για την εξυπηρέτηση των αυξανόμενων αναγκών της βιομηχανίας σε ενέργεια. Οι αξιωματούχοι στοχεύουν σε ένα αναθεωρημένο και ίσως τελικό επενδυτικό σχέδιο, πριν από την έναρξη της Συνόδου για το Κλίμα (COP28) στο Ντουμπάι στα τέλη Νοεμβρίου.
Ωστόσο, για να γίνει αυτό, θα πρέπει να συμφωνήσουν σε τουλάχιστον τρία σημαντικά κι αλληλένδετα ζητήματα: τα χρήματα, τον στόχο εκπομπών και τους μηχανισμούς της σταδιακής κατάργησης του γαιάνθρακα, συμπεριλαμβανομένων αλλαγών στους νόμους και τις πολιτικές της Ινδονησίας, που εμποδίζουν την ευρύτερη πράσινη μετάβαση.
*Από bloomberg, Καθημερινή