Βλαντιμίρ Πούτιν και Ντμίτρι Μεντβέντεφ επέλεξαν μια ευνοϊκή γι αυτούς συγκυρία για να επιτύχουν τον στόχο τους. Οι ΗΠΑ βαδίζουν προς τις προεδρικές εκλογές, Μπους και «γεράκια» έχουν αποδυναμωθεί ενώ το φαβορί για τον Λευκό Οίκο Μπάρακ Ομπάμα, τήρησε μια εξαιρετικά προσεκτική στάση έναντι της Ρωσίας.
Ο Χ. Κίσινγκερ έλεγε ότι οι υπερδυνάμεις δεν αυτοκτονούν για τους συμμάχους τους. Οι Γεωργιανοί το κατάλαβαν εσχάτως με τον πιο επώδυνο τρόπο...
Ο πρόεδρος της Γεωργίας, Μιχαήλ Σαακασβίλι, είναι «τρελός» που αποφάσισε να τα βάλει με τους Ρώσους, σύμφωνα με τη δήλωση στενού συνεργάτη του Νικολά Σαρκοζί στο πρακτορείο Reuters. Την ίδια άποψη έχουν πολλοί ακόμη Δυτικοί, ανάμεσά τους και αρκετοί Αμερικανοί, οι οποίοι διαπιστώνουν τώρα ότι η «τρέλα» του ορκισμένου συμμάχου τους τούς έβαλε σε μπελάδες και απειλεί να ανοίξει το Κουτί της Πανδώρας.
Το πιθανότερο δε είναι ότι, παρά τις (αναμενόμενες) διαδηλώσεις στήριξης του προέδρου της χώρας, υπάρχουν χιλιάδες Γεωργιανοί οι οποίοι επίσης συμμερίζονται αυτή την άποψη. Διότι τώρα αποδείχθηκε, με τον πιο επώδυνο γι αυτούς τρόπο, πόσο δίκιο είχε ο Χένρι Κίσινγκερ, όταν έλεγε πως οι υπερδυνάμεις δεν αυτοκτονούν ποτέ για τους συμμάχους τους - ειδικά, για τους πιο αδύναμους, όπως είναι η Γεωργία, η οποία υπέκυψε εύκολα στη ρωσική πολεμική μηχανή. «Αν μια μέρα οι Δυτικοί αναγκάζονταν να επιλέξουν μεταξύ Μόσχας και Τιφλίδας, εύκολα φαντάζεται κανείς προς ποια πλευρά θα έκλιναν. Ο ρεαλισμός θα έπρεπε να κάνει τους Γεωργιανούς να μην προκαλούν τους Ρώσους», όπως έγραφε χωρίς περιστροφές η ναυαρχίδα του γαλλικού Τύπου, η Le Monde, στο κεντρικό της άρθρο την περασμένη Κυριακή.
Ο χαρακτήρας του Σαακασβίλι
Βεβαίως, ο χαρακτήρας του Σαακασβίλι ελάχιστα θα απασχολήσει την ιστορία. Ήσσονος σημασίας θα είναι, επίσης, το περιεχόμενο του σχεδίου εκεχειρίας, αλλά και η απάντηση στο ερώτημα ποιος άρχισε πρώτος αυτόν τον πόλεμο των πέντε ημερών - ήταν, άραγε, οι Γεωργιανοί που επέδραμαν μέσα στη νύχτα στη μικρή Νότια Οσετία και άρχισαν να εκτελούν αδιακρίτως ή μήπως οι Ρώσοι, οι οποίοι τους είχαν στήσει παγίδα και εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία για να εισβάλουν σαν... αρκούδες σε υαλοπωλείο; Και φυσικά, σε λίγο καιρό κανείς δεν θα θυμάται τα αστεία επιχειρήματα περί «δυσανάλογης χρήσης βίας».
Η ιστορία ασχολείται με εκείνα τα γεγονότα και τις πλευρές των εξελίξεων που χαράζουν ανεξίτηλα την πορεία της. Σε αυτή την περίπτωση, λοιπόν, δεν είναι ούτε ο Σαακασβίλι ούτε η εκατέρωθεν προπαγάνδα που έβαλαν τη σφραγίδα τους - είναι, πάνω από όλα, το γεγονός ότι η Μόσχα κατάφερε (όπως, κατ αναλογία, είχε κάνει και το Ισραήλ απέναντι στους Άραβες, με τον πόλεμο των έξι ημερών, πριν από περίπου 40 χρόνια) να αποδείξει όχι απλώς ότι είναι υπολογίσιμος παίκτης στη διεθνή σκακιέρα, αλλά και ότι δεν θα ανεχθεί κανέναν να αμφισβητήσει τον ζωτικό χώρο επιρροής της, που είναι ο Καύκασος.
Το σωστό Τάιμινγκ
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ επέλεξαν, μάλιστα, μια ευνοϊκή γι αυτούς συγκυρία για να επιτύχουν τον στόχο τους. Οι ΗΠΑ βαδίζουν προς τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου και η εξουσία του Τζορτζ Μπους και των «γερακιών» έχει αποδυναμωθεί σημαντικά, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μπαράκ Ομπάμα, φαβορί για τον Λευκό Οίκο, τήρησε μια εξαιρετικά προσεκτική και μάλλον ισορροπημένη στάση έναντι της Μόσχας. Παράλληλα, οι εξελίξεις στο Ιράκ και η δυσκολία των Αμερικανών να επιβάλουν τις απόψεις τους στο θέμα του Ιράν, αποδεικνύουν τα όρια της ισχύος τους στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της κεντρικής Ασίας.
Εάν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς και δύο ακόμη παράγοντες - την απροθυμία πολλών Ευρωπαίων να τα χαλάσουν με τη Ρωσία και τον πλούτο που έχει αποκομίσει η χώρα εξαιτίας της ραγδαίας ανόδου των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου - τότε εύκολα μπορεί να καταλάβει από ποιους παράγοντες πήγαζε η αποφασιστικότητα της Μόσχας σε αυτή τη σύγκρουση. Και ένα αναγκαίο υστερόγραφο: Η συντριβή των Γεωργιανών δεν σφράγισε μόνο την κυριαρχία της Ρωσίας στον Καύκασο.
Αποτέλεσε τη μεγαλύτερη ένεση αυτοπεποίθησης σε ένα έθνος που, εδώ και αρκετές δεκαετίες και από την εποχή της ΕΣΣΔ, είχε συνηθίσει σε ταπεινώσεις, πολιτικές και στρατιωτικές. Αυτό δεν σημαίνει αυτομάτως ούτε ότι η Ρωσία ξανάγινε παγκόσμια υπερδύναμη ούτε πως ό,τι πράττει είναι καλό και άγιο. Είναι, ωστόσο, μια εξέλιξη εξαιρετικά σημαντική - και, υπό μία έννοια, γράφει το τέλος του τέλους του Ψυχρού Πολέμου.
Οι άμεσες συνέπειες
Οι ΗΠΑ δεν είναι σε θέση να προστατεύσουν αποτελεσματικά τους συμμάχους τους που βρίσκονται στον ζωτικό χώρο της Ρωσίας. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι και εκείνοι θα το σκεφτούν πολύ στο μέλλον προτού αποφασίσουν να τα βάλουν με τη Μόσχα.
Το ενδεχόμενο ένταξης της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ απομακρύνθηκε σημαντικά. Πρακτικά, παρά τις διαβεβαιώσεις, είναι απίθανο το θέμα να επανέλθει τον Δεκέμβριο και ενόσω ο Μπους θα βρίσκεται ακόμη στον Λευκό Οίκο -και να επανέλθει, κάποιοι θα βάλουν βέτο.
Οι πρακτικές των Αμερικανών και των συμμάχων τους την περασμένη οκταετία είναι βούτυρο στο ψωμί των Ρώσων. Το προηγούμενο του Κοσόβου ακυρώνει κάθε επιχείρημα περί εδαφικής ακεραιότητας της Γεωργίας, ενώ ο Πούτιν υπενθύμισε τη δίκη και εκτέλεση του Σαντάμ αναφερόμενος στην τύχη του Σαακασβίλι! Οσο για τα περί «υπέρμετρης βίας», υπάρχει το παράδειγμα του Ισραήλ...
Η Γεωργία αποτελεί τη μοναδική δίοδο που δεν ελέγχει η Μόσχα για να φτάνει το φυσικό αέριο και πετρέλαιο της κεντρικής Ασίας στη Δύση. Η ευκολία με την οποία ο ρωσικός στρατός έφτασε στα όρια των αγωγών και έκοψε στα δύο τη χώρα απέδειξε ότι αυτή η δίοδος δεν μπορεί να θεωρείται ασφαλής, κάτι που οι χώρες-καταναλωτές θα λάβουν σοβαρά υπόψη τους στο μέλλον.
Οι «27» της Ε.Ε. δημοσίως θα εμφανιστούν ενωμένοι, ωστόσο οι διαχωριστικές γραμμές είναι εδώ. Οι πρώην «δορυφόροι» της ΕΣΣΔ στηρίζουν ανεπιφύλακτα τον Σαακασβίλι και τάσσονται υπέρ ακόμη και της... στρατιωτικής αντιπαράθεσης με τη Ρωσία, αλλά οι περισσότεροι «παλιοί» γνωρίζουν ότι έχουν ανάγκη μια στρατηγική συμμαχία με τη Μόσχα, για πολλούς λόγους.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 15/08/2008)