Χρησιμοποιώντας βία για να επαναφέρει την αποσχισθείσα περιοχή της Νότιας Οσετίας υπό κεντρικό έλεγχο, ο Γεωργιανός πρόεδρος Μιχαήλ Σαακασβίλι έδωσε την ευκαιρία στο Κρεμλίνο να ανακτήσει την επιρροή που έχασε στον Καύκασο από τις ΗΠΑ. Από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης το 1991, η Ρωσία παρακολουθούσε ανήσυχη πώς οι διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις παραβίαζαν την υπόσχεση του προέδρου Τζορτζ Μπους (πατρός) να σεβαστούν το status quo, που υφίστατο την εποχή του τέλους του ψυχρού πολέμου. Η προς Ανατολάς διεύρυνση του ΝΑΤΟ, η οποία άρχισε κατά την προεδρία του Μπιλ Κλίντον, κάλυψε όχι μόνο τις χώρες της Βαλτικής, αλλά και όλα τα ανατολικοευρωπαϊκά μέλη του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας. Ωσάν να μην έφθανε αυτό, γίνονταν σχέδια για την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Ουκρανίας, πρώην ευρωπαϊκό συστατικό στοιχείο της Σοβιετικής Ενωσης και της Γεωργίας, πρώην καυκάσιο συστατικό στοιχείο της Σοβιετικής Ενωσης.
Ηδη, το Πεντάγωνο είχε εγκαθιδρύσει την παρουσία του στη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν. Τοποθέτησε τους αξιωματούχους του σ’ αυτές τις Δημοκρατίες του Καυκάσου, για να εκπαιδεύσει γεωργιανές και αζέρικες δυνάμεις στην προστασία του πετρελαιαγωγού Μπακού - Τιφλίδα - Τσεϊχάν (BTC), συνδέοντας το Μπακού, την πηγή του πετρελαίου με το μεσογειακό λιμάνι του Τσεϊχάν, στην Τουρκία. Επιπλέον, με το πρόσχημα του «αντιτρομοκρατικού πολέμου», η αζέρικη κυβέρνηση επέτρεψε στο Πεντάγωνο να αναβαθμίσει το στρατιωτικό αεροδρόμιο του Νασοσνάγια, βορείως του Μπακού. Οπως έχω αναπτύξει στο βιβλίο μου «Blood of the Earth», αυτό έδωσε στις ΗΠΑ μεγαλύτερη ευελιξία στη μεταφορά των στρατευμάτων της και την ανάπτυξη της αεροπορικής ισχύος της στην περιοχή.
Η συνεχιζόμενη εισβολή του Πενταγώνου στην πίσω αυλή της Ρωσίας ανησυχούσε τη στρατιωτική ηγεσία στη Μόσχα. Τη θεωρούσε μέρος της αμερικανικής πολιτικής για την περικύκλωση της Ρωσίας. Σήμερα, η κακοσχεδιασμένη κίνηση Σαακασβίλι έδωσε την ευκαιρία στη Μόσχα να επιδείξει την ισχύ της και να ανακτήσει μέρος της επιρροής, που το Κρεμλίνο ασκούσε στον Καύκασο, κατά τους τελευταίους δύο αιώνες. Η αμερικανική πλευρά, η οποία απέβλεπε στη μονοπωλιακή εκμετάλλευση των υγρών καυσίμων της Λεκάνης της Κασπίας, απέκλεισε, με απόφαση της κυβέρνησης Κλίντον, τις ρωσικές και ιρανικές εταιρείες πετρελαίου από την εξερεύνηση και εξόρυξη στην περιοχή. Πέτυχε. Παρ’ όλα αυτά, το πετρέλαιο έπρεπε να μεταφερθεί, εκεί όπου χρειαζόταν – στην Ευρώπη. Με τους ήδη εγκατεστημένους πετρελαιαγωγούς τους σε θαλάσσιους σταθμούς, η Ρωσία και το Ιράν ήταν σε θέση να προσφέρουν τις απαραίτητες εγκαταστάσεις μεταφοράς. Για να αποκλείσει τη Ρωσία και το Ιράν ακόμη και από αυτή τη φάση, η Ουάσιγκτον υποστήριξε την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπακού - Τιφλίδα - Τσεϊχάν, παρότι ήταν δύο φορές μεγαλύτερος από την εναλλακτική οδό Μπακού - Τιφλίδα - Σούσπα, το ρωσικό λιμάνι στη Μαύρη Θάλασσα, και παρότι περνούσε μέσα από μια εξαιρετικά σεισμογενή περιοχή. Αμέσως μετά, η αμερικανική κυβέρνηση προσέφερε 823 εκατ. δολάρια στην Τουρκία για την κατασκευή του, περισσότερο από το ένα πέμπτο του συνολικού κόστους.
Αν και οι πρόεδροι του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας, του Καζαχστάν και της Τουρκίας υπέγραψαν (υπό την πίεση της Ουάσιγκτον) ένα κείμενο το 1998, το οποίο ευνοούσε τον αγωγό BTC, αυτός δεν άρχισε να κατασκευάζεται παρά το 2006. Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας διένεξης, η ρωσική πολεμική αεροπορία προσπάθησε να πλήξει αυτό τον αγωγό – μέχρι στιγμής χωρίς επιτυχία. Προσπαθώντας να κάνει κάτι τέτοιο, το Κρεμλίνο στέλνει ένα μήνυμα στα μέλη του ΝΑΤΟ: ο αγωγός BTC, κατασκευασμένος με μεγάλο κόστος προκειμένου να παρακάμψει τη Ρωσία, είναι τώρα ευάλωτος.
Βεβαίως, οποιαδήποτε ζημιά στον αγωγό μπορεί να επιδιορθωθεί. Και τα γεγονότα των τελευταίων ημερών μπορεί να επιτρέψουν στην Ουάσιγκτον να πείσει τους συμμάχους της ότι παρά τους κινδύνους, ακολούθησε τη σωστή πολιτική, αποκλείοντας τη Ρωσία από το εγχείρημα των δυτικών πετρελαϊκών εταιρειών στη Λεκάνη της Κασπίας. Από την άλλη πλευρά, η Ευρώπη, η οποία εισάγει 25% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία, δεν διαθέτει προοπτική διασφάλισης της ενεργειακής της σταθερότητας αν αποκλείσει το ρωσικό κολοσσό της Gazprom από τον κατάλογο με τους προμηθευτές της σε υγρά καύσιμα.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 17/08/2008)