Συνθήκες ψυχροπολεμικού κλίματος δημιουργεί η κρίση στον Καύκασο και η συμφωνία των ΗΠΑ με την Πολωνία για την αντιπυραυλική ασπίδα. Σύμφωνα με τους κυριακάτικους «Τimes», η Ρωσία θα εξοπλίσει με πυρηνικές κεφαλές τον στόλο της στη Βαλτική για πρώτη φορά από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης κι ενώ η Μόσχα ανέβαλε την αποχώρηση των στρατευμάτων της από τη Γεωργία για σήμερα.
Μετά τις απειλές για πυρηνικό χτύπημα στην Πολωνία που εκτόξευσε την Παρασκευή ο υπαρχηγός του ρωσικού Γενικού Επιτελείου Ανατόλι Νογκοβίτσιν, η Μόσχα φαίνεται ότι δίνει ένα νέο δείγμα των πυρηνικών της προθέσεων: Σύμφωνα με δημοσίευμα των κυριακάτικων «Τimes», το οποίο επικαλείται πηγές από το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας, η Μόσχα πρόκειται να εξοπλίσει άμεσα με πυρηνικές κεφαλές τον στόλο της στη Βαλτική Θάλασσα. Η βάση του ρωσικού στόλου στη Βαλτική βρίσκεται στο Καλινινγκράντ, έναν ρωσικό θύλακο ανάμεσα στην Πολωνία και τη Λιθουανία. Ανώτερη στρατιωτική πηγή στη Μόσχα δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα ότι ο στόλος είχε αφεθεί σχεδόν στην τύχη του μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, διαβεβαιώνοντας ότι «αυτό τώρα θα αλλάξει».
Παράλληλα, έστειλε ένα μήνυμα στην Ουάσιγκτον: «Εν όψει της αποφασιστικότητας των Ηνωμένων Πολιτειών να εγκαταστήσουν το σύστημα αντιπυ- ραυλικής ασπίδας στην Ευρώπη, ο στρατός αναθεωρεί όλα του τα σχέδια για να δώσει την κατάλληλη απάντηση», τόνισε. Σχολιάζοντας την πληροφορία ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ Κουρτ Βόλκερ, χαρακτήρισε λυπηρό το γεγονός ότι η Μόσχα αντιδρά με αυτόν τον τρόπο όταν «ο υπόλοιπος κόσμος δεν θα ήθελε να δει μια σύγκρουση υπερδυνάμεων παλαιού τύπου». Στο πρόσφατο παρελθόν, η Μόσχα είχε απειλήσει ότι θα έστρεφε τους πυρηνικούς της πυραύλους σε πόλεις της Δυτικής Ευρώπης σε περίπτωση που η Τσεχία και η Πολωνία συμφωνούσαν με την εγκατάσταση του αμερικανικού συστήματος στο έδαφός τους.
Η ένταση ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία παραμένει αμείωτη παρά την υπογραφή της εκεχειρίας από την Τιφλίδα την Παρασκευή και από τη Μόσχα την επομένη. Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις εξαπέλυσε φραστική επίθεση λέγοντας ότι η φήμη της Ρωσίας «κουρελιάστηκε» και ότι θα πρέπει να πληρώσει τις επιπτώσεις για τις πράξεις της, ενώ ο συνάδελφός της στο υπουργείο Άμυνας Ρόμπερτ Γκέις διαπίστωσε σημάδια επιστροφής της Ρωσίας στο αυταρχικό παρελθόν της. Η Ράις κάλεσε επίσης τη Μόσχα να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για αποχώρηση των δυνάμεών της. Η καθυστέρηση της αποχώρησης των ρωσικών δυνάμεων προκάλεσε νέα παρέμβαση του εμπνευστή του ειρηνευτικού σχεδίου Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Ρώσο ομόλογό του Ντμίτρι Μεντβέντεφ λαμβάνοντας τη διαβεβαίωση ότι οι ρωσικές δυνάμεις επρόκειτο να αποχωρήσουν σήμερα. Η παρουσία ρωσικών στρατευμάτων σε πολλές περιοχές της Γεωργίας ήταν και χθες εμφανής: Άρματα μάχης εξακολουθούσαν να βρίσκονται γύρω από το στρατηγικής σημασίας Γκόρι, Ρώσοι στρατιώτες περιπολούσαν μέσα στην πόλη, ενώ υπό ρωσικό έλεγχο βρισκόταν και η κύρια εθνική οδός που διατρέχει τη Γεωργία και η αεροπορική βάση στο Σενάκι. Οι Ρώσοι εξακολουθούσαν επίσης να ελέγχουν το λιμάνι του Πότι στη Μαύρη Θάλασσα, ζωτικής σημασίας για τον ανεφοδιασμό της Γεωργίας, αλλά και τον δρόμο που συνδέει τη Γεωργία με την Αμπχαζία.
Στην τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο Νικολά Σαρκοζί προειδοποίησε για «τις σοβαρές επιπτώσεις που θα είχε στις σχέσεις της Ε.Ε. με τη Ρωσία η μη τάχιστη και πλήρης εκτέλεση της ειρηνευτικής συμφωνίας». Η προειδοποίηση αυτή αποτυπώνει την περίοδο έντονης δυσπιστίας που διανύουν οι σχέσεις της Ε.Ε. με τη Ρωσία. Για πολλούς αναλυτές, η κρίση στον Καύκασο ήταν το βίαιο τέλος του μήνα του μέλιτος που ξεκίνησε με την αλλαγή φρουράς στο Κρεμλίνο, όταν ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ έδωσε ελπίδες στη Δύση ότι θα ακολουθούσε μια πιο φιλελεύθερη και φιλοδυτική πολιτική. Με την έναρξη της σύγκρουσης στη Νότια Οσετία, ωστόσο, ο Βλαντίμιρ Πούτιν επέστρεψε στο προσκήνιο, καθιστώντας σαφές ότι είναι αυτός που αποφασίζει στη Μόσχα. Όπως δήλωσε μάλιστα στους «Financial Τimes» η πολιτική αναλύτρια Όλγα Κριστανόφσκαγια, «ο Πούτιν παίρνει τις αποφάσεις και ο Μενβέντεφ επαναλαμβάνει τα λόγια του. Είναι σαν ένας μαθητής που επαναλαμβάνει τον δάσκαλό του».
Στροφή στη Μέρκελ
Στην πλέον δύσκολη θέση ανάμεσα στους Ευρωπαίους εταίρους στο νέο κλίμα που διαμορφώνεται με τη Ρωσία, βρίσκεται η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Από τη μια πλευρά, η κ. Μέρκελ δέχεται πιέσεις από την Ουάσιγκτον να χρησιμοποιεί αυστηρή γλώσσα με τη Μόσχα. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, δεν θέλει να επιδεινωθούν οι σχέσεις της Γερμανίας με τη Ρωσία, η οποία αποτελεί για τη χώρα της έναν σημαντικό οικονομικό εταίρο, προμηθευτή ενέργειας και προορισμό των γερμανικών επενδύσεων. Χθες η Άνγκελα Μέρκελ συναντήθηκε με τον Μιχαήλ Σαακασβίλι δηλώνοντας μετά ότι περιμένει «ταχεία αποχώρηση των ρωσικών στρατευμένων». Κι επιπροσθέτως πραγματοποίησε μια εντυπωσιακή στροφή 180 μοιρών στο θέμα της ένταξης της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Στη σύνοδο της Συμμαχίας τον περασμένο Απρίλιο η Γερμανία ήταν από τις χώρες που διατύπωσαν επιφυλάξεις για την ένταξη της Γεωργίας.
Μετά τη συνάντησή της με τον Σαακασβίλι, η Μέρκελ ήταν απολύτως σαφής: «Η Γεωργία θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ εάν το επιθυμεί, και είναι αυτό που επιθυμεί», διεμήνυσε από την Τιφλίδα.
Η Ουκρανία φοβάται πως θα γίνει ο επόμενος στόχος
Η αποφαση της Ουκρανίας να θέσει τα αντιπυραυλικά ραντάρ της στη διάθεση της Ευρώπης προκάλεσε την οργή της Μόσχας. Την ίδια ώρα, όλο και περισσότεροι στην Ουκρανία φοβούνται ότι η χώρα τους μπορεί να γίνει ο επόμενος στόχος της Ρωσίας εξαιτίας της φιλοδυτικής κυβέρνησης και των επιλογών της.
Όπως σημειώνουν οι «Νew Υork Τimes» σε ανταπόκρισή τους από το Κίεβο, μετά την Πορτοκαλί Επανάσταση του 2004 που έφερε τον Βίκτορ Γιούσενκο στην εξουσία, η Ουκρανία είναι ένα αγκάθι στα πλευρά της Ρωσίας, αν και ίσως όχι τόσο ενοχλητικό όσο η Γεωργία του «αθυρόστομου» προέδρου της Μιχαήλ Σαακασβίλι. Από τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση, ωστόσο, το Κίεβο έκανε πολύ λίγα πράγματα για να κερδίσει την εύνοια της Μόσχας. «Είμαστε οι επόμενοι», δηλώνει στην αμερικανική εφημερίδα η 22χρονη υπάλληλος γραφείου Τάνια Μίντρουκ. «Αργά ή γρήγορα ο πρόεδρός μας θα πει κάτι που θα ξεπεράσει τα όρια και τότε θα αρχίσουν όλα». Ερμηνεύοντας τη στάση της Ουκρανίας και της Πολωνίας, ο ειδικός εκπρόσωπος της Ε.Ε. στον Νότιο Καύκασο, Πίτερ Σέμνεμπι, σημειώνει ότι «εξαιτίας της κρίσης πολλοί σε αυτήν την περιοχή θέλουν να χτίσουν τις σχέσεις τους με τους δυτικούς εταίρους τους το συντομότερο δυνατόν». Οι σχέσεις Μόσχας- Κιέβου βρίσκονται στο χειρότερο δυνατό σημείο τους εδώ και καιρό.
Στις αρχές του 2006 η Ρωσία διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου στην Ουκρανία, ενέργεια που θεωρήθηκε απάντηση στην ένταξη της πρώην σοβιετικής Δημοκρατίας στο ΝΑΤΟ. Η ρωσική μειονότητα που κατοικεί στην Ουκρανία και αποτελεί το 17% των 46 εκατομμυρίων του πληθυσμού, περιπλέκει τα πράγματα. Εξίσου ανήσυχες εμφανίζονται οι Δημοκρατίες της Βαλτικής. «Ο κόσμος εδώ είναι αναστατωμένος», παραδέχεται ο πρόεδρος της Εσθονίας Τόμας Χέντρικ Ίλβες κι εξηγεί: «Αν λάβουμε υπ΄ όψιν μας την ιστορία μας, μπορούμε να κατανοήσουμε αυτήν την αναστάτωση».
(Από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ,18/08/2008)