Ο Ντεριπάσκα, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ρωσίας και επικριτής της εισβολής στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, είπε στους Financial Times ότι η Μόσχα είχε επιβιώσει από την προσπάθεια απομόνωσης της οικονομίας της, αναπτύσσοντας νέους εμπορικούς δεσμούς με τον Παγκόσμιο Νότο και αυξάνοντας τις επενδύσεις στην εγχώρια παραγωγή.
Ο ιδιωτικός τομέας, εν τω μεταξύ, αποδείχθηκε πιο εύρωστος από ό,τι περίμενε μόλις μήνες νωρίτερα.
«Έμεινα έκπληκτος από το γεγονός πως οι ιδιωτικές επιχειρήσεις αποδείχθηκαν τόσο ευέλικτες. . Ήμουν λίγο πολύ σίγουρος ότι έως και το 30% της οικονομίας θα κατέρρεε, αλλά το πλήγμα ήταν πάρα πολύ μικρότερο», είπε. «Ναι, υπάρχουν πολεμικές δαπάνες και όλο αυτό το είδος επιδοτήσεων και κρατικής υποστήριξης, αλλά εξακολουθεί να είναι μια εκπληκτικά χαμηλή επιβράδυνση [ . . .] Η ιδιωτική οικονομία βρήκε τον δρόμο της να λειτουργεί και να το κάνει με επιτυχία».
Η φαινομενική ανθεκτικότητα της Ρωσίας παρά την αποκοπή από τις παγκόσμιες αγορές και τις αλυσίδες εφοδιασμού ήταν σημείο υπερηφάνειας για τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η ρωσική οικονομία αναπτύσσεται πλέον, καθώς «έχει ξεπεράσει το στάδιο της ανάκαμψης» αφού «είδαμε άνευ προηγουμένου εξωτερική πίεση».
Η Ρωσία χτυπήθηκε σκληρά στον απόηχο της εισβολής στην Ουκρανία, αλλά έκτοτε κατάφερε να αποφύγει τις κυρώσεις της G7 όσον αφορά τη συντριπτική πλειονότητα των εξαγωγών πετρελαίου της. Το ΔΝΤ έχει προβλέψει ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ρωσίας θα αυξηθεί κατά 1,5% φέτος και 1,3% το 2024.
Ο Πούτιν ήταν πιο αισιόδοξος την περασμένη εβδομάδα, προβλέποντας ανάπτυξη 2,8 τοις εκατό φέτος, υπερδιπλάσιο από το μέγιστο που είχε προβλέψει το δικό του υπουργικό συμβούλιο τον Απρίλιο.
Τα σχόλια του Ντεριπάσκα, ιδρυτή της κορυφαίας εταιρείας παραγωγής αλουμινίου Rusal και της μητρικής της εταιρείας ενέργειας, En+, είναι ενδεικτικά της αυξανόμενης εμπιστοσύνης εκ μέρους της ελίτ της Μόσχας ότι η Ρωσία έχει βγει σχετικά αλώβητη παρά τους φόβους, στις αρχές του πολέμου, ότι οι κυρώσεις θα έπλητταν την οικονομία.
«Πάντα αμφέβαλλα γι' αυτό το Wunderwaffe [το θαύμα-όπλο], όπως έλεγαν οι Γερμανοί, των κυρώσεων – την εργαλειοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως ένα είδος εργαλείου διαπραγμάτευσης», είπε ο Ντεριπάσκα, του οποίου η περιουσία εκτιμάται στα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με τη ρωσική έκδοση Forbes.
«Κάναμε τόσες προσπάθειες για να κάνουμε τον κόσμο παγκοσμιοποιημένο, όσον αφορά το εμπόριο, τις επενδύσεις, τις ροές πληροφοριών [ . . .] Έχει τελειώσει πραγματικά το να μπορείς να χρησιμοποιήσεις την κύρωση, είναι ένα είδος εργαλείου του 19ου αιώνα. Δεν μπορούμε να δούμε ότι θα ήταν αποτελεσματικό στον 21ο αιώνα».
Ο Ντεριπάσκα ήταν ένας από τους λίγους ολιγάρχες που έκαναν —αν και φρουρούμενοι— κριτική ενάντια στην εισβολή κατά τους πρώτους μήνες της. Όμως, αν και είπε ότι δεν βλέπει «κανένα νόημα» στη σύγκρουση, μείωσε τις αντιπολεμικές του δηλώσεις πιο πρόσφατα εν μέσω αυξανόμενων πιέσεων στους ολιγάρχες να πληρώσουν περισσότερους φόρους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να παραδώσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία στο κράτος.
«Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν πρέπει να σταματήσει και από τις δύο πλευρές»[ . . .] Δεν μπορώ να δω ότι κάποιος θα πετύχει τον στόχο που έχει δηλώσει», είπε ο Ντεριπάσκα. «Θα δώσετε F-16, F-35 [μαχητικά αεροσκάφη]; Ξέρετε, ο μόνος στόχος που θα πετύχαινε θα ήταν περισσότερη ταλαιπωρία και το να χαθούν περισσότερες ζωές, να υπάρχουν περισσότεροι τραυματίες [για] ίσως 5, 10, 20, 25 χιλιόμετρα αριστερά ή δεξιά». Η Ουκρανία έχει απορρίψει εκκλήσεις όπως αυτή που έκανε ο Ντεριπάσκα για «πραγματικές διαπραγματεύσεις» με το σκεπτικό ότι αυτό θα νομιμοποιούσε τα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας.
Αλλά περισσότερες μάχες, πρόσθεσε ο ολιγάρχης, θα σήμαιναν «άλλους 50.000 νεκρούς και από τις δύο πλευρές [και] ίσως 150.000 τραυματίες» μέχρι το επόμενο έτος. «Πιστεύεις πραγματικά ότι είναι σοφό να έχουμε άλλους 200.000 ανθρώπους; . . ποιος θα υποφέρει άλλους 12 μήνες;»
Το Κρεμλίνο προέτρεψε τον Ντεριπάσκα πέρυσι να μετριάσει την κριτική του, ενώ οι εισαγγελείς κατέσχεσαν ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα του οποίου είναι ιδιοκτήτης στο Σότσι, θέρετρο της Μαύρης Θάλασσας, και το παρέδωσαν σε ένα ίδρυμα που συνδέεται με τον Πούτιν – άλλο ένα επεισόδιο σε ένα αυξανόμενο κύμα αναγκαστικών εθνικοποιήσεων. Ο Ρώσος ολιγάρχης αρνήθηκε να σχολιάσει το επεισόδιο.
Για να εξηγήσει την «ανθεκτικότητα» της οικονομίας, ο Ντεριπάσκα υπογράμμισε τις επενδύσεις του Κρεμλίνου στη βιομηχανία και τις προσπάθειες να αναγκαστούν οι αναποτελεσματικές κρατικές επιχειρήσεις που κυριαρχούν στην οικονομία να αυξήσουν την δυναμικότητά τους, εν μέρει στο πλαίσιο της υποστήριξης της πολεμικής προσπάθειας.
«Ο κρατικός καπιταλισμός δημιούργησε αυτούς τους τεράστιους ομίλους ετερογενών δραστηριοτήτων με χαμηλή παραγωγικότητα, χαμηλά ποσοστά χρησιμοποίησης, χαμηλούς μισθούς. Σήμερα με έκπληξη είδα ότι σε ορισμένα από τα εργοστάσιά τους, οι μισθοί ήταν παρόμοιοι με τους μισθούς [σε εταιρείες] που ίδρυσα στην ίδια περιοχή», πρόσθεσε. «Έχουν χρήματα, θα στρατολογήσουν, θα ανταγωνιστούν».
Ο Ντεριπάσκα, στον οποίο έχουν επιβληθεί προσωπικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ από το 2018 και την ΕΕ από το 2022, είπε ότι τα ταξίδια του στην Ασία τον έπεισαν ότι χώρες από τον Παγκόσμιο Νότο θα αντισταθούν στην πίεση να ενταχθούν στις δυτικές κυρώσεις, προσφέροντας στη Ρωσία ζωτική διέξοδο.
«Ξέρετε, αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να ταΐζουν 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους κάθε μέρα και τους ζητάτε να δεσμευτούν ή να υποφέρουν», είπε. «Ήταν σοβαρό λάθος των ανθρώπων που πίστευαν ότι μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτόν τον εξαιρετικό μηχανισμό για να ασκήσουν πίεση σε αυταρχικά καθεστώτα».
Το εμπόριο της Ρωσίας με την Κίνα αυξήθηκε κατά 32% σε ετήσια βάση τους πρώτους οκτώ μήνες του 2023, φτάνοντας τα 155 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το εμπόριο με την Ινδία τριπλασιάστηκε το πρώτο εξάμηνο του έτους, στα 33 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το κρατικό ειδησεογραφικό δίκτυο RIA Novosti.
Ο πλούτος της Ρωσίας σε φυσικούς πόρους, εν τω μεταξύ, την καθιστά πολύ ελκυστικό εμπορικό εταίρο για χώρες που εξαρτώνται από τις εξαγωγές ενέργειας, μετάλλων και τροφίμων της για να την εγκαταλείψουν, τόνισε, μιλώντας στους FT, ο Ντεριπάσκα.
«Από τα επόμενα δισεκατομμύρια ανθρώπους που πρόκειται να γεννηθούν, το 70% θα είναι σε αυτήν την περιοχή. Ας δούμε κατάματα την πραγματικότητα. Θέλουν ανάπτυξη, χρειάζονται ρωσικούς πόρους, ρωσικές λύσεις, εμπόριο με τη Ρωσία», σημείωσε ο Ρώσος ολιγάρχης.
«Πιστεύαμε ότι οι κυρώσεις θα σταματήσουν [τον πόλεμο] ή θα δημιουργήσουν αλλαγή καθεστώτος ή με κάποιο τρόπο θα μας φέρουν πιο κοντά στο τέλος της σύγκρουσης. . . Όχι. Πρέπει να έχουμε άλλη λύση», όπως υπογράμμισε.