Το μέτρο εκτιμάται ότι θα επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς χωρών όπως η Ελλάδα, ιδίως σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία η χονδρικές τιμές του ρεύματος παραμένουν διαμορφωμένες σε υψηλά για την περίοδο επίπεδα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της χώρας μας, καθώς η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς της Αγοράς Επόμενης Ημέρας κυμαίνεται μεταξύ 123 -125 ευρώ/MWh, όταν πέρυσι, την αντίστοιχη χρονική περίοδο βρισκόταν στα 122,4 ευρώ/MWh
O κίνδυνος να διολισθήσουμε σε μια νέα φάση κρίσης τιμών στην ενέργεια είναι ορατός καθώς εντείνονται και οι πιέσεις από τα γεωπολιτικά συμβάντα των ημερών, όπως η συνεχιζόμενη πολεμική ένταση στην Μέση Ανατολή. Τουλάχιστον, οι παραδόσεις LNG στα ευρωπαϊκά hubs παραμένουν σε υψηλά επίπεδα για τον μήνα που διανύουμε και αναμένεται να αυξηθούν κατά 27% σε ετήσια βάση, από τον περασμένο Μάιο.
Εν τω μεταξύ, η άνευ προηγουμένου αβεβαιότητα στη ζήτηση, η ανερμάτιστη πολιτική για το φυσικό αέριο και τα χαμηλά επίπεδα επενδύσεων σε νέα έργα παραγωγής, απειλούν να διογκώσουν την ήδη υποβόσκουσα κρίση στην αγορά, να υπονομεύσουν την ενεργειακή ασφάλεια και τους κλιματικούς στόχους των χωρών, και να καθυστερήσουν τα σχέδια απομάκρυνσης από τον άνθρακα, σύμφωνα μ τα όσα αναφέρει η Διεθνής Ένωση Φυσικού Αερίου (IGU) σε νέα έκθεσή της.
(Παγκόσμιες επενδύσεις στον ενεργειακό εφοδιασμό, 2010-2020: Πηγή: globallnghub.com)
Οι επενδύσεις στην παραγωγή και την υγροποίηση ανέκαμψαν σε ένα ορισμένο βαθμό πέρυσι, αφού σημείωσαν αύξηση κατά 23% ετησίως, όμως οι προσθήκες ανάπτυξης νέας παραγωγής παραμένουν πολύ κάτω από τα επίπεδα του 2013-2014, αναφέρει η IGU.
"Η αβεβαιότητα για το μέλλον της αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου και το ρόλο του φυσικού αερίου στην ενεργειακή μετάβαση συνεχίζει να επιβαρύνει, και σε ορισμένες περιπτώσεις να καθυστερεί, τις επενδυτικές αποφάσεις", αναφέρει η IGU στην έκθεση που εκπονήθηκε σε συνεργασία με την ιταλική Snam και την Rystad Energy.
"Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για διάφορες κρίσιμες πτυχές, όπως η ασφάλεια του εφοδιασμού, η προβλεψιμότητα της ανάπτυξης του κλάδου, η ανεκπλήρωτη ζήτηση και η τιμολόγηση, μεταξύ άλλων", σημειώνουν οι συντάκτες της έκθεσης.
Το συμπέρασμα που προκύπτει από την σε βάθος ανάλυση της αγοράς είναι ότι ο κόσμος χρειάζεται νέες επενδύσεις στην παραγωγή φυσικού αερίου για να αντισταθμίσει τη μείωση από τα ώριμα κοιτάσματα, αλλά και την πιθανή αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου σε αρκετές περιοχές, με έμφαση την Ασία.
Σημειώνουμε ότι στο διάστημα 2014- 2020, επικράτησαν συνθήκες αποεπένδυσης, με τα κεφάλαια που κατευθύνονταν σε έργα ανάπτυξης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο να μειώνονται κατά 58% για να ανακάμψουν οριακά κατά το αμέσως επόμενο έτος, 2021.
Η ΙGU προειδοποιεί ότι λόγω της ωρίμανσης των στοιχείων ενεργητικού του τομέα, η παγκόσμια προσφορά φυσικού αερίου θα μειωθεί τις επόμενες δεκαετίες εάν δεν υπάρξουν πρόσθετες επενδύσεις. Μάλιστα, ορισμένα σενάρια ζήτησης προβλέπουν μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου νωρίτερα από ό,τι είχε αρχικά υποτεθεί και τούτο εξαιτίας της επιτάχυνσης της εκτέλεσης έργων ανανεώσιμης ισχύος, καθώς πολλές χώρες επιδιώκουν να μειώσουν την εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Αυτή η υπερβολλική αβεβαιότητα είναι που συγκρατεί τη λήψη των επενδυτικών αποφάσεων.
"Η πολύ μεγάλη διαφορά στα επίπεδα της αναμενόμενης ζήτησης στα διάφορα σενάρια, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προβλέπουν τόσο απότομες μειώσεις της ζήτησης σε σημείο ώστε να μην χρειάζονται νέα έργα φυσικού αερίου πουθενά στον κόσμο σήμερα, καθιστούν δυσχερή τον προγραμματισμό επενδύσεων, ενώ η περιρρέουσα ατμόσφαιρα σε επίπεδο πολιτικής έχει αυξήσει το κόστος τους. Οι ΑΠΕ και ο εξηλεκτρισμός της οικονομίας αντιμετωπίζουν με τη σειρά τους και επί του παρόντος προκλήσεις όσον αφορά στη διαθεσιμότητα κεφαλαίων, γεγονός που θα μπορούσε να καθυστερήσει την υιοθέτηση των ΑΠΕ και να εκτρέψει κεφάλαια μακριά από έργα κρίσιμης σημασίας στο φυσικό αέριο. Αυτό θα προκαλούσε μεγάλες αναταράξεις στις αγορές ενέργειας κατά την τρέχουσα αλλά και κατά τις επόμενες δεκαετίες", σημειώνει η IGU.
Ειδικότερα για την Ευρώπη, η οποία βιώνει συνθήκες μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου από τις απαρχές της ενεργειακής κρίσης, είναι πιθανό να αντιμετωπίσει μια διαρκή απώλεια της ζήτησης, υποστηρίζουν αναλυτές και traders της αγοράς. Ωστόσο, παρά το boost προς την κατεύθυνση της επιτάχυνσης ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η Ευρώπη εξακολουθεί να χρειάζεται φυσικό αέριο για να αντικαταστήσει την ρωσική ενέργεια που απώλεσε μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Ήδη, η Shell και η TotalEnergies υπέγραψαν μακροχρόνια deals, διάρκειας 27 ετών με την QatarEnergy, για την παράδοση υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ολλανδία και την Γαλλία, αντίστοιχα, από το 2026.
Είναι αξιοσημείωτο ότι πριν από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Ευρώπη εμφανιζόταν απρόθυμη να δεσμευτεί σε μακροπρόθεσμες συμφωνίες προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου. Χρειάστηκε όμως να βιώσει το σοκ των ακραίων τιμών του φυσικού αερίου από πέρυσι, προκειμένου να αναγνωρίσει, έστω καθυστερημένα, ότι το φυσικό αέριο είναι αναγκαίο ακόμη και στην περίπτωση που η ζήτηση δεν επιστρέψει στα προπολεμικά επίπεδα. Την ίδια ώρα, η ζήτηση αερίου στην Ασία θα συνεχίσει να αυξάνεται και να δημιουργεί πιέσεις στις προμήθειες των χωρών της Γηραιάς ηπείρου.
(Διακύμανση τιμών φυσικού αερίου TTF, τελευταίων τριών μηνών: Πηγή: barchart.com)
Ωστόσο, το κατά πόσο η κατανάλωση φυσικού αερίου θα συνοδεύεται και από προσιτές τιμές, θα εξαρτηθεί από το πόση νέα παραγωγή θα ξεκινήσει αυτή τη δεκαετία. Σε κάθε περίπτωση όμως, και εφόσον συνεχίσουν να απουσιάζουν οι επαρκείς επενδύσεις στον τομέα, η προσφορά θα ανταγωνίζεται τη ζήτηση, κάτι που θα μπορούσε να επιφέρει ένα νέο κύκλο κορυφώσεων κρίσης και σοκ σε επίπεδο τιμών.
Παρά το γεγονός ότι υφίσταται μεγάλη αβεβαιότητα, το φυσικό αέριο αναμένεται να παίξει σημαντικό ρόλο στις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές τις επόμενες δεκαετίες, αν και το επίπεδο της μελλοντικής προσφοράς έχει, στην ουσία, αφεθεί σε μεγάλο βαθμό στην τύχη, τονίζεται στην έκθεση.