Με το πετρέλαιο να αυξάνεται ιλιγγιωδώς για άλλη μια φορά κατά 6 δολάρια και να αγγίζει χθες τα 121 δολάρια το βαρέλι στη Νέα Υόρκη (έπειτα από τις γεωπολιτικές ανησυχίες που προκάλεσε η υπογραφή συμφώνου αντιπυραυλικής προστασίας μεταξύ των ΗΠΑ και της Πολωνίας) τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ασχολούνται για άλλη μια φορά με τον ρόλο που διαδραματίζουν οι κερδοσκόποι στη ραγδαία άνοδο του μαύρου χρυσού.
Ο Ντέιβιντ Τσο, αρθρογράφος στην Washington Post κάνει αναφορά στην ελβετική εταιρεία συναλλαγής ενεργειακών συμβολαίων Vitol.
Η αμερικανική Επιτροπή Παραγώγων (Προθεσμιακών Συμβολαίων) είχε κατατάξει την Vitol ως μία χρηματιστηριακή εταιρεία, η οποία κατά κύριο λόγο βοηθούσε βιομηχανικούς ομίλους που είχαν ανάγκη το πετρέλαιο να διατηρούν μία εύρυθμη λειτουργία. Οταν όμως η Επιτροπή εξέτασε τα βιβλία τής εν λόγω εταιρείας διαπίστωσε ότι η Vitol λειτουργούσε κατ’ εξοχήν ως κερδοσκοπικό κεφάλαιο κρατώντας τα συμβόλαια πετρελαίου, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει ως επενδύσεις υψηλού ρίσκου αντί ως μέσον με το οποίο θα διασφάλιζε την απρόσκοπτη διακίνηση πετρελαίου.
Μάλιστα κάποια στιγμή τον Ιούλιο η ελβετική εταιρεία είχε στα χέρια της περίπου το... 11% όλων των συμβολαίων πετρελαίου στην αγορά παραγώγων της Νέας Υόρκης (NYMEX). Η ανακάλυψη αυτή δείχνει με ανάγλυφο τρόπο πως ένας και μόνο «παίκτης» είχε συγκεντρώσει κολοσσιαία επιρροή στην αγορά πετρελαίου χωρίς καν να το γνωρίζουν οι ρυθμιστικές αρχές.
Περαιτέρω έρευνες έδειξαν ότι ένα σημαντικότατο ποσοστό τέτοιου είδους χρηματιστηριακής δραστηριότητας βρίσκεται συγκεντρωμένο στα χέρια πολύ λίγων κερδοσκόπων.
Η Επιτροπή Παραγώγων οδηγήθηκε στο να ανακαλύψει τελικά το τι ακριβώς συμβαίνει με τις δραστηριότητες της Vitol έπειτα από μια ασυνήθιστη αίτησή της να τις παραδοθούν κάποια οικονομικά στοιχεία της εταιρείας. Πλέον η Επιτροπή αναφέρει ότι οι εταιρείες, οι οποίες κερδοσκοπούν για τους πελάτες τους ή τις ίδιες διακινούν το 81% των προθεσμιακών συμβολαίων πετρελαίου. Πρόκειται για ένα ποσοστό κατά πολύ μεγαλύτερο από τις αρχικές εκτιμήσεις της Επιτροπής.
Τα έγγραφα «δείχνουν» την Vitol ως η μία από τις πλέον δραστήριες εταιρείες στην Αγορά Παραγώγων της Νέας Υόρκης την περίοδο που οι τιμές του πετρελαίου είχαν ανέλθει σε ύψη-ρεκόρ. Εως τις 6 Ιουνίου για παράδειγμα η Vitol είχε συγκεντρώσει τεράστιο αριθμό συμβολαίων, «στοιχηματίζοντας» ότι οι τιμές θα αυξάνονταν. Τα συμβόλαια ήταν ίσα με 57,7 εκατομμύρια βαρέλια, ήτοι περίπου τρεις φορές την ημερήσια κατανάλωση των ΗΠΑ. Εκείνη την ημέρα, στις 6 Ιουνίου, η τιμή του μαύρου χρυσού εκτινάχθηκε στα 138,54 δολάρια, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως των 11 δολαρίων. Οι τιμές στη συνέχεια ανήλθαν στο ιστορικό ρεκόρ των 147,27 δολαρίων το βαρέλι στις 11 Ιουλίου, πριν αρχίσουν να υποχωρούν και πάλι.
Προκειμένου να συγκεντρώσουν τόσο μεγάλο αριθμό συμβολαίων πολλές εταιρείες «ξέφυγαν» από τους περιορισμούς και τις ρυθμιστικές αρχές με διάφορους τρόπους. Πολλές από αυτές δραστηριοποιούνται όχι μόνο στην Αγορά Παραγώγων της Νέας Υόρκης, αλλά και σε άλλες ιδιωτικές και υπεράκτιες αγορές.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 22/08/2008)