Στο 2ο εξάμηνο του 2021 (πριν την επαίσχυντη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) είχε ξεκινήσει αργή μεν αλλά σταθερή – και δύσκολα παρατηρήσιμη - αύξηση τιμών στα τρόφιμα. Στις 18 Νοεμβρίου 2021 ο γράφων χτύπησε το πρώτο δημόσιο καμπανάκι σε άρθρο του με τίτλο «Η ανοησία ΕΕ & Δύσης οδηγεί τόσο σε οικονομική τραγωδία όσο και σε κρίση επισιτισμού». Τότε είχε δοθεί ξεκάθαρα η εκτίμηση κινδύνου ότι «οι αναλυτές προσπαθούν να συνδέσουν αυτό το φαινόμενο με την πανδημία. Και πάλι κάνουν λάθος. Η αύξηση στις τιμές των τροφίμων θα συνεχίσει». (Η εκτίμηση κινδύνου εδώ: https://www.defence-point.gr/news/i-anoisia-ee-amp-dysis-odigei-se-oikonomiki-tragodia-kai-se-krisi-episitismoy)
Στις 15 Δεκεμβρίου 2021 ο γράφων ξαναχτύπησε δημοσίως το καμπανάκι κινδύνου για πιθανή ραγδαία αύξηση τιμών στα τρόφιμα με προειδοποίηση για πιθανές ομοιότητες με την οικονομική κρίση του 2008. Την κρίση που οι θεωρητικοί οικονομολόγοι δεν μπόρεσαν να προβλέψουν. Κριτήριο για αυτές τις προειδοποιήσεις ήταν η παρατηρούμενη ραγδαία αύξηση στις τιμές των λιπασμάτων. Παρόμοια αύξηση ρεκόρ στις τιμές των λιπασμάτων είχε παρατηρηθεί το 2008. Μη ξεχνάμε: τα λιπάσματα απαιτούν μεγάλη κατανάλωση ενέργειας για την παραγωγή τους, συνδέονται με την αλυσίδα αξίας των υδρογονανθράκων και είναι απαραίτητα στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων (τρόφιμα). (εδώ: https://www.energia.gr/article/183989/pagkosmies-times-lipasmaton-tha-zhsoyme-ena-neo-2008)
Στις 18 Δεκεμβρίου 2021 σε τηλεοπτική συνέντευξη του γράφοντα δόθηκε η τελευταία δημόσια προειδοποίηση για πιθανή ύφεση στην ΕΕ και αύξηση του επίμονου πληθωρισμού (εδώ: https://m.youtube.com/watch?v=X_w3PAKZYY0)
Παραταύτα, σε όλο το μεσοδιάστημα μεταξύ Νοεμβρίου 2021 - Φεβρουαρίου 2022 οι απόψεις των διεθνών αποκαλούμενων οικονομικών «εμπειρογνωμόνων» και τραπεζιτών ήταν πως ο παρατηρούμενος τότε μικρός-αργόσυρτος πληθωρισμός θα ήταν παροδικός. Διάφοροι Έλληνες «αναλυτές» και «ειδικοί» επί των οικονομικών θεμάτων καθησύχαζαν τους Έλληνες πολίτες υιοθετώντας το ίδιο ακριβώς αφήγημα: μην ανησυχείτε, ο πληθωρισμός θα είναι παροδικός. Η πλειοψηφία των Ελληνικών ΜΜΕ είχε υιοθετήσει πλήρως το συγκεκριμένο αφήγημα.
Και ερχόμαστε στο σήμερα, όπου ο Jamie Dimon (CEO της JPMorgan Chase) πέταξε τη βόμβα σε πρόσφατο συνέδριο στη Σαουδική Αραβία: «I want to point out the central banks 18 months ago were 100% dead wrong. I would be quite cautious about what might happen next year».
https://www.cnbc.com/2023/10/24/jamie-dimon-rips-central-banks-for-being-100percent-dead-wrong-on-economic-forecasts.html
Μετάφραση στα Ελληνικά: «Θέλω να επισημάνω ότι οι κεντρικές τράπεζες πριν από 18 μήνες έκαναν 100% ΘΑΝΑΣΙΜΟ ΛΑΘΟΣ. Θα ήμουν αρκετά προσεκτικός σχετικά με το τι μπορεί να συμβεί την επόμενη χρονιά». Όπως αναφέρεται στα διεθνή ΜΜΕ «Τα σχόλια του Dimon αναφέρονται στις προοπτικές της Fed στις αρχές του 2022 και για μεγάλο μέρος του προηγούμενου έτους, όταν αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας επέμειναν ότι η άνοδος του πληθωρισμού θα ήταν παροδική». Ο Διοικητής της ΤτΕ κ. Στουρνάρας ήταν από τους πρώτους που διέπραξε το «100% θανάσιμο λάθος» (σύμφωνα με την αναφορά του CEO της JP Morgan) υιοθετώντας το αφήγημα περί παροδικού-προσωρινού πληθωρισμού δηλώνοντας μάλιστα τον Οκτώβριο του 2021 ότι «η άνοδος του πληθωρισμού εφέτος αναμένεται να είναι εν πολλοίς παροδική, καθώς οφείλεται σε φαινόμενα συμφόρησης στην πλευρά της προσφοράς λόγω της πανδημίας, και οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να δουν πέρα από αυτή την προσωρινή άνοδο του πληθωρισμού» (εδώ: https://www.businessdaily.gr/oikonomia/50314_g-stoyrnaras-blepei-ishyri-anakampsi-alla-kai-dyo-piges-kindynon).
Δεν θα είχε πραγματικά νόημα να ειπωθεί τίποτε περισσότερο για τις εκτιμήσεις κινδύνου του παρελθόντος και ποιοι τελικώς επιβεβαιώθηκαν ή όχι. Οι Έλληνες πολίτες ζουν καθημερινά την ακρίβεια στο πετσί τους με τον επίμονο μη-παροδικό, μη-προσωρινό πληθωρισμό κυρίως στα τρόφιμα. Οι τιμές στα τρόφιμα δε θα επιστρέψουν στα προ του 2022 επίπεδα. Ας γίνει ωστόσο μία παράκληση προς τους Έλληνες συμπολίτες και κυρίως, στους Έλληνες επιχειρηματίες: ας δίνουν έστω μικρό χώρο στη διαδικασία λήψης πληροφοριών ώστε να λαμβάνουν τουλάχιστον και απόψεις από μη-θεωρητικούς οικονομολόγους. Ας μην ακούν μόνο τους ξένους θεωρητικούς οικονομολόγους (όσα συστημικά βραβεία και αναγνωρίσεις αν έχουν λάβει). Ας ακούν και τους Έλληνες μηχανικούς. Έστω και ας είναι μη-εύληπτες, δυσκολοχώνευτες και αιρετικές οι απόψεις τους. Ας βλέπουν τη μεγαλύτερη-πρακτική εικόνα. Το εισαγόμενο δεν είναι πάντα το καλύτερο προϊόν...
*Λίγα λόγια για τον Δρ. Σωτήρη Ν. Καμενόπουλο
Ο Δρ. Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος είναι κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος από τη Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης. Το πεδίο έρευνας του Δρ. Καμενόπουλου σχετίζεται με τη βιώσιμη ανάπτυξη, την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων, τη γεωπολιτική, την Κοινωνική Επιχειρησιακή Άδεια (Social License to Operate), τη διαχείριση/εκτίμηση κινδύνων, και την επιχειρησιακή έρευνα.