«Οι επενδυτές αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι η αρκούδα άπλωσε τα νύχια της στον αγωγό και ο γεωπολιτικός κίνδυνος μάλλον θα παραμείνει αισθητός, τουλάχιστον για τον επόμενο μήνα». Με τη χαρακτηριστική και ελαφρώς ψυχροπολεμικής πνοής αυτή δήλωση αναλυτής της SeveInvestment Management απέδωσε στην κρίση στον Καύκασο, αλλά προπαντός στην ευρύτερη ένταση ανάμεσα στη Μόσχα και την Ουάσιγκτον, την ανοδική πορεία στην οποία εισήλθε και πάλι το πετρέλαιο τις τελευταίες ημέρες.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, η ανάκαμψη του πετρελαίου, σε επίπεδα άνω των 120 δολαρίων το βαρέλι, μετά την υποχώρηση που είχε αρχίσει τις τελευταίες εβδομάδες και συνεχιζόταν ενώ είχε ήδη εκδηλωθεί η κρίση στον Καύκασο, οφείλεται στην κλιμάκωση της διπλωματικής έντασης ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση, η οποία αφορά όχι μόνο την πλήρη αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Γεωργία, από όπου διέρχονται οι κυριότεροι αγωγοί που μεταφέρουν πετρέλαιο από την Κεντρική Ασία, αλλά και τη γενικότερη διελκυνστίδα με τις ΗΠΑ για την επιρροή στην ευρύτερη περιοχή.
Τα στοιχεία όμως, όπως επισημαίνουν αναλυτές, δεν επαρκούν για να αποδοθεί το νέο ράλι του πετρελαίου αποκλειστικά στην κρίση στον Καύκασο. Μάλλον, το εναρκτήριο λάκτισμα έδωσε η προειδοποίηση της Ρωσίας για πιθανή επίθεση κατά της Πολωνίας, καθώς δέχτηκε να εγκατασταθεί στο έδαφός της η αντιπυραυλική ασπίδα των ΗΠΑ, κίνηση που η Μόσχα θεωρεί ότι στρέφεται σαφώς εναντίον της και όχι εναντίον του Ιράν. Και πράγματι, όταν ακόμη τα ρωσικά στρατεύματα βρίσκονταν σε στρατηγικής σημασίας σημεία - όπως στην πόλη Γκόρι - τα προθεσμιακά συμβόλαια αργού παράδοσης Σεπτεμβρίου υποχωρούσαν κατά 2,84 δολάρια, στα 112,17 δολάρια το βαρέλι στην αγορά εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης.
Ορισμένοι αναλυτές, όπως, για παράδειγμα, ο Πίτερ Ζέιχαν, αντιπρόεδρος του τομέα ανάλυσης της Austin, τονίζουν πάντως ότι η σύγκρουση στον Καύκασο απέδειξε απλώς πόσο γρήγορα και εύκολα μπορεί η Ρωσία να αναλάβει υπό τον έλεγχό της τους αγωγούς στη Γεωργία. Ο ίδιος τονίζει πως «οι αγωγοί αυτοί θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν με τους όρους που προτιμούν οι Ρώσοι» αλλά διευκρινίζει πως ο έλεγχος των αγωγών δεν υπήρξε κύριος στόχος της εισβολής των ρωσικών στρατευμάτων αλλά ένα ευχάριστο παρεπόμενό της. Το μόνο βέβαιο είναι πως η παραμονή των ρωσικών στρατευμάτων στη Γεωργία ενέτεινε ένα κλίμα υπέρ της ανόδου του πετρελαίου στην αγορά, που έβλεπε να μειώνεται παγκοσμίως η κατανάλωση της ενέργειας εξαιτίας του υψηλού κόστους της. Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με ομάδα αναλυτών της Shroders Emerging Markets, πριν από τα γεγονότα στη Γεωργία η ρωσική αγορά είχε πληγεί από τη μείωση των τιμών του πετρελαίου και από τη συνεχιζόμενη διαμάχη ανάμεσα στους Ρώσους ολιγάρχες και τον πετρελαϊκό κολοσσό ΒΡ. Υπενθυμίζεται ότι η Ρωσία εξάγει περισσότερο πετρέλαιο από οποιαδήποτε άλλη χώρα πλην της Σαουηδικής Αραβίας, ενώ είναι η πρώτη δύναμη στον κόσμο στην παραγωγή φυσικού αερίου.
Σύμφωνα, πάντως, με κάποιους άλλους αναλυτές, η ανάκαμψη των τιμών του πετρελαίου άρχισε ημέρες μετά την κρίση στον Καύκασο, επειδή η αγορά είχε ήδη προεξοφλήσει σε μεγάλο βαθμό τον γεωπολιτικό κίνδυνο που εγκυμονούσε η ένταση, ενώ ανασταλτικό ρόλο έπαιζε και η «κεκτημένη ταχύτητα», η πτωτική πορεία δηλαδή στην οποία είχε εισέλθει το πετρέλαιο, καθιστώντας δύσκολο ένα καινούργιο ράλι. Αναλυτές πιθανολογούν ως έναν ακόμη παράγοντα που έδωσε νέα ανοδική ώθηση στις τιμές του μαύρου χρυσού την έκρηξη στον καίριας γεωπολιτικής σημασίας για τη Δύση αγωγό Μπακού-Τσεϊχάν, που υπαγόρευσε προσωρινή διακοπή της λειτουργίας του. Υπενθυμίζεται ότι ο εν λόγω αγωγός ξεκινά από το Αζερμπαϊτζάν, διασχίζει τη Γεωργία και καταλήγει στις ακτές της Τουρκίας, παρακάμπτοντας δηλαδή τη Ρωσία.
Αλλοι αναλυτές τείνουν να αποδώσουν την άνοδο της τιμής του πετρελαίου σε επίπεδα άνω των 120 δολαρίων το βαρέλι και σε ετερόκλητους παράγοντες της αγοράς, όπως, για παράδειγμα, στη μείωση των αποθεμάτων βενζίνης στις ΗΠΑ, που, σύμφωνα με στοιχεία του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας, συρρικνώθηκαν κατά 6,2 εκατομ. βαρέλια, σε επίπεδα δηλαδή κάτω του μέσου όρου, καθώς και στη βραδύτερη από την απαιτούμενη αύξηση των αποθεμάτων πετρελαίου θέρμανσης και ντίζελ. Εν όψει, άλλωστε, της συνάντησης που θα πραγματοποιήσουν οι χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ στις αρχές Σεπτεμβρίου, επικρατεί στις αγορές ανησυχία για το ενδεχόμενο να αποφασιστεί μείωση της παραγωγής ως αντίδραση στην υποχώρηση της ζήτησης. Το κλίμα έχει επιτείνει δήλωση του υπουργού Ενέργειας της Βενεζουέλας, Ραφαέλ Ραμίρεζ, ότι σκέπτεται να προτείνει μείωση της παραγωγής.
Πίσω, πάντως, και από τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών, την ανοδική πορεία των τιμών του μαύρου χρυσού ενδέχεται να υποδαυλίζουν υπογείως και οι διαρκώς υποβόσκουσες εντάσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και τις χώρες παραγωγούς και εξαγωγείς πετρελαίου, όπως τη Βενεζουέλα, αλλά προπαντός το Ιράν. Σημειωτέον ότι υπάρχει πάντα μια μερίδα πολιτικών αναλυτών που θεωρεί ακόμη πιθανή μια αμερικανική ή ισραηλινή επίθεση κατά του Ιράν, και μάλιστα μέσα στο μικρό χρονικό ορίζοντα που απομένει μέχρι την ανάληψη καθηκόντων από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 23/08/2008)