Στο «τρίγωνο» Ισραήλ – Ιορδανία – Τουρκία κινείται τις ημέρες αυτές η αμερικανική διπλωματία. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν μετά το Ισραήλ θα επισκεφθεί την Ιορδανία και την Τουρκία πριν συνεχίσει την ασιατική περιοδεία του προς το Νέο Δελχί. Μαζί του θα είναι και ο ειδικός σύμβουλος του Σταίητ Ντηπάρτμεντ Ντέρεκ Κόλετ

Αυτές οι κινήσεις δεικνύουν ότι η Άγκυρα παραμένει σημαντική για την πολιτική της Ουάσιγκτον στην μέση Ανατολή.

Στην Ελλάδα δυστυχώς βλέπουμε τα πράγματα επιφανειακά. Αναλίσκονται τα δελτία ειδήσεων των τηλεοπτικών μας σε αναπαραγωγές των δηλώσεων του Τούρκου Προέδρου, αλλά ουδείς κάνει τον κόπο να προβεί σε μιαν ουσιαστική ανάλυση των όσων λέγει, να τα συνδυάσουν με τα γεγονότα που εξελίσσονται και να παρουσιάσουν κάποια στοιχειωδώς τεκμηριωμένη ανάλυση. Όταν αναφέρονται στον Ερντογάν τα ελληνικά ΜΜΕ, είτε εμφανίζονται σαν να διακατέχονται από υστερία, είτε διαπιστώνουν «από καθέδρας» ότι η Τουρκία είναι «διεθνώς απομονωμένη». Ενίοτε μάλιστα προαναγγέλλουν και την επικειμένη διάλυση της Τουρκίας, η οποία παρά τις προβλέψεις τους παραμένει πεισματικώς συμπαγής.

Εν προκειμένω, εστιάζοντας στην επιθετική ρητορική του Ερντογάν και στο γεγονός ότι διαφοροποιείται πλήρως από τις δυτικές χώρες τασσόμενος παρά τω πλευρώ της Χαμάς. Το γεγονός ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, είναι σε συνεχή επικοινωνία με τον Ιρανό ομόλογό του Χοσσεΐν Αμίρ Αμπντολλαχιάν, παρουσιάζεται αποσπασματικά και αποκομμένο από την λοιπή επικαιρότητα. Αυτό είναι όμως το στοιχείο που καθιστά την Τουρκία πολύτιμη για την αμερικανική διπλωματία, ακόμη και υπό τις σημερινές συνθήκες. Η Τουρκία είναι ο μοναδικός δίαυλος που μπορούν να έχουν αυτήν την στιγμή οι Αμερικανοί προς το Ιράν. Τον εκμεταλλεύονται και φυσικά οι Τούρκοι εξασφαλίζουν ανταλλάγματα για την υπηρεσία την οποία προσφέρουν.

Δυστυχώς οι Τούρκοι μας έχουν υποκαταστήσει στον ρόλο της «γεωπολιτικής διεπιφάνειας», της χώρας δηλαδή που είναι «γέφυρα» μεταξύ ηπείρων και πολιτισμών, εν προκειμένω και θρησκειών.

Κάποτε τον ρόλο αυτό τον έπαιζε η Ελλάς η οποία προέβαλλε την στρατηγική της θέση στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων. Οργάνωνε μάλιστα, επί κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή και άτυπες συναντήσεις μεταξύ Αμερικανών και Ιρανών αξιωματούχων. Την τεραστία αυτή υπηρεσία προς την Δύση όμως ουδέποτε την «πήρε ζεστά» το υπουργείο Εξωτερικών με αποτέλεσμα σταδιακά να ατονήσει. Η Τουρκία μας υποκατέστησε και πλέον είναι πολύ αργά για να επιδιώξουμε μερική έστω ανατροπή της καταστάσεως. Το χειρότερο είναι ότι οι νυν κυβερνώντες έχουν πλήρη άγνοια εκείνων των κινήσεων, όπως έχουν και πολύ εσφαλμένη αντίληψη για τι μπορεί και δεν μπορεί να γίνει στο πλαίσιο ενός διαλόγου με την Τουρκία.

Για να επανέλθουμε όμως στην Γάζα, θα παραθέσουμε εδάφιο από άρθρο του διεθνολόγου Βασίλη Κοψαχείλη από τον ιστότοπο GR Diplomatic Review, όπου συνοπτικά και με σαφήνεια εκθέτει τους προβληματισμούς των εμπλεκομένων: «Οι Αμερικανοί φοβούνται πως ο Νετανιάχου έχει κρυφή ατζέντα σχετικά με το μέλλον των Παλαιστινίων και του Παλαιστινιακού Ζητήματος, γι αυτό και στο μήνυμα του State Department για την επίσκεψη Μπλίνκεν στην Ιορδανία, γράφουν χαρακτηριστικά «…να διασφαλίσουν [οι ΗΠΑ σε συνεννόηση με την Ιορδανία] ότι οι Παλαιστίνιοι δεν θα απομακρυνθούν βιαίως από τη Γάζα». Τα σχέδια των Ισραηλινών ενδεχομένως να αναβιώνουν ένα πολύ παλαιό σχέδιο που περιλαμβάνει και την Ιορδανία ως μέρος της λύσης του Παλαιστινιακού Ζητήματος.

Το παραπάνω φοβάται η Ιορδανία γι αυτό και ακολουθεί σκληρή στάση.

»Η Τουρκία, από την άλλη, συνομιλεί διαρκώς με το Ιράν και αναδεικνύεται ως εξόχως πολύτιμη για τους Αμερικανούς διότι είναι ο ενδιάμεσος που μεταφέρει μηνύματα και πληροφορίες. Την ίδια ώρα, ακολουθεί επίσης σκληρή στάση έναντι της επιχείρησης των Ισραηλινών στη Γάζα.

»Αυτό που οι Αμερικανοί φοβούνται είναι αφενός μια ανατροπή των σχεδιασμών από την πλευρά Νετανιάχου, αλλά και το ξέσπασμα μιας αναταραχής μεταξύ Ισραήλ από τη μία και Ιορδανίας-Τουρκίας από την άλλη, όπου και οι δύο πλευρές είναι στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ. Σε μια τέτοια περίπτωση, παγώνει ο ρόλος των ΗΠΑ στην περιοχή!»

Θα θυμίσουμε ότι κατά την αρχική διευθέτηση του ζητήματος της ιδρύσεως του Κράτους του Ισραήλ, προεβλέπετο όλοι οι Άραβες, των Παλαιστινίων περιλαμβανομένων να εγκατασταθούν στην ονομασθείσα τότε Υπεριορδανία, την σημερινή Ιορδανία στην κεφαλή της οποίας ετέθη η χασεμιτική δυναστεία από την οποία προέρχεται και ο σημερινός Βασιλεύς Αμπντάλλα. Αυτός ήταν ένας όρος που δεν ετηρήθη ποτέ πλήρως. Οι Παλαιστίνιοι και οι αναταραχές που δημιουργούσαν, αποτελούσαν μόνιμο πονοκέφαλο για τον τότε Βασιλέα Χουσεΐν στις ιδιαίτερες δυνατότητες του οποίου πρέπει να αποδοθεί το ότι αυτό το Κράτος διετηρήθη μέχρι σήμερα. Απόλυτη γνώση των ειδικών αυτών προβλημάτων, έχει ο Ανπντάλλα ο οποίος έχει αποδειχθεί άξιος μαθητής και συνεχιστής του έργου του πατέρα του Χουσεΐν. Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε να δει, είναι να μετεγκατασταθούν Παλαιστίνιοι από την Γάζα στην Ιορδανία. Και φαίνεται ότι αυτή είναι μια σκέψις των Αμερικανών μια και πρέπει να θεωρείται βέβαιον ότι απώτερος στόχος των Ισραηλινών είναι να υποχρεώσει τους Παλαιστινίους να εγκαταλείψουν την λωρίδα της Γάζας.

Οι Ισραηλινοί έχουν αποδείξει ότι είναι επίμονοι, ιδιαιτέρως όταν πρόκειται για ζήτημα που αφορά την εθνική τους επιβίωση. Οι Αμερικανοί από την άλλη σπανίως δείχνουν κατανόηση προς τις εθνικές ευαισθησίες των συμμάχων τους (το υφιστάμεθα αυτό και εμείς οι Έλληνες) και απεργάζονται σχέδια λύσεων τα οποία μόνον «επί χάρτου» φαίνονται βιώσιμα. Τα πράγματα δεν είναι καθόλου ρόδινα. Το γεγονός ότι οι μάχες στην Γάζα θα κρατήσουν πολύ είναι το λιγότερο. Προβλεπονται πολύ χειρότερες εξελίξεις.