που είχαν πριν από τη σύνοδο στην Ινδονησία. Οι δύο πρόεδροι αντάλλαξαν θερμή χειραψία καθώς εισέρχονταν στον χώρο της συνάντησης, με τον Μπάιντεν να τονίζει πόσο σημαντική είναι η μεταξύ τους επικοινωνία και αλληλοκατανόηση. Απαντώντας στον οικοδεσπότη του, ο πρόεδρος Σι είπε: «Δεν είναι δυνατόν να γυρίσουμε ποτέ ο ένας την πλάτη στον άλλον. Καλωσορίζω μια ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων και θέσεων».
Ο Μπάιντεν άρχισε τη σύσκεψη με ένα σύντομο λόγο, όπου ανέφερε ότι επιθυμεί ο ανταγωνισμός να μη μετατραπεί σε σύγκρουση και πως μπορεί με τον Κινέζο ομόλογό του να έχουν διαφωνήσει κατά καιρούς, αλλά ήταν πάντα ειλικρινείς μεταξύ τους. Ο Σι ανέφερε ότι η διμερής σχέση Κίνας - ΗΠΑ είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και πρέπει να αναπτυχθεί έτσι ώστε να ωφεληθούν οι λαοί τους και η ανθρωπότητα. Τέλος ανέφερε ότι παρά τις προκλήσεις ελπίζει σε ένα «πολλά υποσχόμενο μέλλον» ανάμεσα στις δύο χώρες.
Η χθεσινή συνάντηση δεν αναμενόταν να οδηγήσει σε σημαντικές συμφωνίες ή πολιτικές πρωτοβουλίες. Παρ’ όλα αυτά, Αμερικανοί αξιωματούχοι εξέφραζαν την ελπίδα ότι οι δύο χώρες θα μπορέσουν να αποκαταστήσουν την επικοινωνία μεταξύ ανώτατων αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων, που είχαν διακοπεί μετά την επίσκεψη της τότε προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, Νάνσι Πελόζι, στην Ταϊβάν τον Αύγουστο του 2022. Σε μια ένδειξη του τεταμένου κλίματος, Αμερικανοί αξιωματούχοι ανέφεραν χθες ότι οι δύο ηγέτες δεν θα εξέδιδαν κοινό ανακοινωθέν μετά τη συνάντησή τους, επιλέγοντας να προβούν σε ξεχωριστές δηλώσεις.
Μακροπρόθεσμη πρόκληση
Η κυβέρνηση Μπάιντεν θεωρεί ότι η Κίνα αποτελεί τη σημαντικότερη μακροπρόθεσμη γεωπολιτική πρόκληση για τις ΗΠΑ και επιδιώκει την οικοδόμηση συμμαχιών στην περιοχή Ασίας - Ειρηνικού με στόχο την ανάσχεση της κινεζικής επιρροής. Ακόμη κι αν ο διάλογος μεταξύ στρατιωτικών επιτελών αρχίσει και πάλι, «το βαθύτερο πρόβλημα από τη σκοπιά της Κίνας είναι οι αμερικανικές προκλήσεις και η διείσδυση των ΗΠΑ στη σφαίρα επιρροής του Πεκίνου», λέει ο Ντα Ουέι, επικεφαλής του Κέντρου Διεθνούς Ασφάλειας και Στρατηγικής του Πανεπιστημίου Τσινχουά της κινεζικής πρωτεύουσας μιλώντας στην εφημερίδα Washington Post. «Κάθε διάπλους αμερικανικού πολεμικού πλοίου στο Στενό της Ταϊβάν αντιμετωπίζεται από την Κίνα ως πολιτική κίνηση», λέει ο Ντα.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζέικ Σάλιβαν, είπε χθες σε δημοσιογράφους ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν θα συζητούσε την κρίση στη Μέση Ανατολή με τον Κινέζο ομόλογό του και θα καλούσε την Κίνα να ασκήσει την επιρροή της πάνω στην Τεχεράνη. «Ο Αμερικανός πρόεδρος θα τονίσει στον πρόεδρο Σι ότι το Ιράν λειτουργεί ως παράγοντας κλιμάκωσης και αποσταθεροποίησης, υπονομεύοντας την ασφάλεια σε όλη τη Μέση Ανατολή και πλήττοντας τα συμφέροντα της Κίνας και κάθε άλλης υπεύθυνης χώρας. Η Κίνα έχει επαφές με το Ιράν και είναι ικανή, αν το επιθυμεί, να θέσει τα θέματα αυτά απευθείας στην ιρανική κυβέρνηση», είπε ο Μπλίνκεν.
Η χθεσινή συνάντηση σηματοδοτεί την πρώτη επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στις ΗΠΑ μετά το 2017, ως προσκεκλημένου του τότε προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στην έπαυλή του στο Μαρ-α-λάγκο της Φλόριντα. Αυτή τη φορά αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου φρόντισαν η συνάντηση Σι - Μπάιντεν να είναι οργανωμένη με ακρίβεια, με την κινεζική αποστολή να έχει ζητήσει εγγυήσεις ότι ο πρόεδρος Σι δεν θα βρεθεί ενώπιον δυσάρεστων εκπλήξεων, όπως διαδηλώσεις οπαδών του Δαλάι Λάμα ή των μουσουλμάνων Ουιγούρων. Κινέζοι αξιωματούχοι είχαν ζητήσει από τους Αμερικανούς ομολόγους τους λεπτομέρειες, όπως πόσα βήματα θα έπρεπε να περπατήσει ο Σι από την πόρτα της αίθουσας συσκέψεων μέχρι την καρέκλα του. Ο προγραμματισμός της συνόδου έγινε προσεκτικά, καθώς η επιλογή του τόπου της συνάντησης, ακόμη και λεπτομερειών όπως το φαγητό ή τα λουλούδια υπογράμμιζαν τη σημασία που αποδίδουν Αμερικανοί διπλωμάτες στην ανάγκη να κυλήσουν όλα ομαλά κι αυτό να μεταφερθεί και στην κινεζική κοινή γνώμη. Από την πλευρά τους Κινέζοι αξιωματούχοι θέλησαν να διασφαλίσουν πως κάθε στοιχείο της επίσκεψης του Σι θα αναδίδει τον ύψιστο βαθμό σεβασμού προς το αξίωμα του προέδρου της Κίνας.
Κινεζική μειονότητα
Το Σαν Φρανσίσκο και η γύρω περιοχή φιλοξενούν μια από τις μεγαλύτερες κινεζικές μειονότητες στις ΗΠΑ. Το ένα πέμπτο του πληθυσμού της πόλης έχει κινεζικές ρίζες, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή. Αυτό οξύνει την ευαισθησία γύρω από την επίσκεψη, αφού οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είχαν προαναγγείλει δράσεις στο περιθώριο της συνόδου του APEC. Γι’ αυτό θεωρήθηκε σωστό να μην πραγματοποιηθεί η συνάντηση κορυφής στον χώρο της συνόδου, αλλά σε ένα σημείο της ευρύτερης περιοχής, που κρατήθηκε μυστικό για λόγους ασφαλείας μέχρι και την τελευταία στιγμή.
«Δεν πιστεύω ότι η συνάντηση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε απτά αποτελέσματα. Η ίδια η συνάντηση είναι εδώ το σημαντικό», λέει ο Μάικλ Φρόμαν, πρόεδρος του ινστιτούτου Council on Foreign Relations και πρώην στέλεχος του Λευκού Οίκου επί θητείας του προέδρου Ομπάμα.
Η σύνοδος κορυφής του APEC συμπίπτει με μια ταραγμένη οικονομική συγκυρία για την Κίνα, με τον πρόεδρο Σι να εκμεταλλεύεται την επίσκεψή του για να συναντηθεί με Αμερικανούς επιχειρηματίες σε δείπνο που του παραθέτει ο πρόεδρος Μπάιντεν – ο Κινέζος ηγέτης αναμένεται να υπενθυμίσει στους επικεφαλής της Σίλικον Βάλεϊ ότι η Κίνα παραμένει φιλόξενος επενδυτικός προορισμός.
Μερίδα Ρεπουμπλικανών επικρίνει τον Μπάιντεν για το υψηλό τίμημα που πληρώνει για την επίσκεψη Σι, υποστηρίζοντας ότι ο Λευκός Οίκος εμφανίζεται συστηματικά υποχωρητικός απέναντι στο Πεκίνο. Ομάδα νομοθετών απηύθυνε επιστολή στον πρόεδρο Μπάιντεν την περασμένη εβδομάδα, καλώντας τον να εξασφαλίσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις από τον Σι, όπως την αποφυλάκιση αδίκως κρατούμενων στην Κίνα Αμερικανών και τη διακοπή επικίνδυνων αναχαιτίσεων αμερικανικών αεροσκαφών πάνω από το Στενό της Ταϊβάν.
Να μη μετατραπεί ο ανταγωνισμός σε σύγκρουση, τόνισε ο Αμερικανός πρόεδρος, ενώ ο Κινέζος ομόλογός του ανέφερε ότι πιστεύει σε ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον.
Αξιωματούχοι του Πεκίνου ζήτησαν λεπτομέρειες, όπως πόσα βήματα θα έκανε ο πρόεδρος της Κίνας από την πόρτα της αίθουσας συσκέψεων μέχρι την καρέκλα του.