Συμφώνως πρός ὅσα ἀνέφερε πρίν ὀλίγες μέρες ὁ πρόεδρος τοῦ Συνδέσμου Μεταλλευτικῶν Ἐπιχειρήσεων (ΣΜΕ), Κων. Γιαζιτζόγλου, στόν 8ο Ἑλληνικό Κοινοτικό Διάλογο γιά τίς Ὀρυκτές Πρῶτες Ὗλες, πού διωργανώθη ἀπό τό EIT RawMaterials – Regional Center Greece καί τό Ἐθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνεῖο, ἡ Ἑλλάς διαθέτει μία ἀξιόλογο ποικιλία ἀπό ὀρυκτά, πολλά ἀπό τά ὁποῖα μέ σημαντικά ἀνταγωνιστικά πλεονεκτήματα ὡς πρός τά ποιοτικά τους χαρακτηριστικά. Γι’ αὐτό καί χρειάζεται περαιτέρω ἔρευνα, ἀφ’ ἑνός μέν γιά νά ἀξιολογηθοῦν ἐμφανίσεις πού ἔχουν παρατηρηθεῖ στό παρελθόν, ἀφ’ ἑτέρου δέ γιά νά ἐπαναξιολογηθοῦν γνωστά κοιτάσματα μέ τά νέα οἰκονομικά δεδομένα.
Συγκεκριμένως, στήν χώρα μας ὑπάρχουν κοιτάσματα 10 «κρίσιμων ἤ καί στρατηγικῶν ὀρυκτῶν», ἐνῷ ὑπάρχουν ἀξιόλογες ἐνδείξεις γιά ἄλλα ἕξι ἤ ἑπτά. «Δέν θά πρέπει, ὅμως, σέ καμία περίπτωση νά περιοριστοῦμε στά ὀρυκτά πού σήμερα θεωροῦμε κρίσιμα καί στρατηγικά. Ὅλες οἱ πρῶτες ὗλες εἶναι κατά μία ἔννοια κρίσιμες καί σίγουρα στρατηγικές τόσο γιά τήν ἐθνική μας οἰκονομία ὅσο καί γιά τήν γεωπολιτική μας θέση ὡς χώρα», ἐτόνισε ὁ πρόεδρος τοῦ ΣΜΕ.
Κι αὐτό τήν ὥρα πού, συμφώνως πρός τό Reuters, στροφή στά «πράσινα» καύσιμα κάνει ἡ Exxon Mobil, πού ἀνεκοίνωσε ὅτι σχεδιάζει νά ξεκινήσει τό 2027 τήν ἐξόρυξη λιθίου ἀπό τήν Πολιτεία τοῦ Ἄρκανσο στίς ΗΠΑ, καθώς βλέπει ὅτι θά πρέπει νά κατοχυρώσει «θέση» στήν ἐξόρυξη τοῦ μετάλλου πού χρησιμοποιεῖται στίς μπαταρίες τῶν ἠλεκτρικῶν ὀχημάτων.
Παραλλήλως, ὁ Κων. Γιαζιτζόγλου, ἀπό τό βῆμα τοῦ 27ου Ἐτήσιου Ἐθνικοῦ Συνεδρίου «Ἐνέργεια καί Ἀνάπτυξη» τοῦ Ἰνστιτούτου Ἐνέργειας Νοτιοανατολικῆς Εὐρώπης (ΙΕΝΕ), ἀνέφερε, μέ βάση τήν πιό πρόσφατο ἔρευνα τοῦ ΙΟΒΕ, ὅτι ἡ μεταλλευτική δραστηριότης θά συνεισφέρει ἄμεσα καί ἐμμέσως περίπου 3% τοῦ Α.Ε.Π. καί μπορεῖ, ἐφ’ ἕσον γίνουν οἱ κατάλληλες ἐπενδύσεις, μέχρι καί νά διπλασιασθεῖ.
Ὅπως εἶπε μέ ἔμφαση, «θά πρέπει νά μήν ἀγνοοῦμε καί ὅλον ἐκεῖνο τόν ὀρυκτό πλοῦτο, πού σήμερα δέν κατατάσσεται, μέ βάση τίς εὐρωπαϊκές λίστες, στίς κρίσιμες ἤ στρατηγικές πρῶτες ὗλες. Πρόκειται γιά πάρα πολύ σημαντικά ὀρυκτά, τά ὁποῖα ἔχουν συνεισφέρει καί θά συνεχίσουν νά συνεισφέρουν τόσο οἰκονομικά ὅσο καί γεωπολιτικά στή χώρα μας καί ὀφείλουμε νά φροντίσουμε νά μήν δημιουργηθεῖ μία κατάσταση δύο ταχυτήτων».
Πρασίνη μετάβασις
Σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τήν ζήτηση μέ αἰχμή τήν πρασίνη μετάβαση, ὁ πρόεδρος τοῦ ΣΜΕ ἐτόνισε ὅτι πολλές ἀπό τίς ἐξαγγελλόμενες πρωτοβουλίες γιά νέες τεχνολογίες καί ἰδιαιτέρως γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς ὁδηγοῦν σέ οὐτοπικές ποσότητες σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τήν ζήτηση, ἀλλά καί ὅτι ἡ ἀπότομος ἐκτόξευσις τῆς ζητήσεως θά ὁδηγήσει σέ ἐξ ἴσου ἀπότομο ἐκτόξευση τῶν τιμῶν. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα εἶναι τά ἐνεργειακά ὀρυκτά. Κατά συνέπεια, θά πρέπει νά λαμβάνεται ὑπόψη στόν σχεδιασμό πολιτικῶν πού θά μποροῦσαν νά αὐξήσουν τήν ζήτηση π.χ. νικελίου, κοβαλτίου ἤ λιθίου ἐκθετικά, ὅτι ἀνάλογη θά εἶναι καί ἡ αὔξηση τῆς τιμῆς, μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται γιά τήν οἰκονομικότητα τῆς συγκεκριμένης τεχνολογικῆς ἀλλαγῆς».
Καμπανάκι γιά τήν ΕΕ
Συμφώνως πρός τόν κ. Κων. Γιαζιτζόγλου, «ἡ παραγωγή τῶν πρώτων ὑλῶν τίς προηγούμενες δύο δεκαετίες αὐξήθηκε σέ παγκόσμια κλίμακα πάνω ἀπό 100%. Ὅλες οἱ ἤπειροι αὔξησαν τήν παραγωγή τους, ἐκτός ἀπό τήν Εὐρώπη, ἡ ὁποία τήν μείωσε κατά 35%. Σήμερα, ὁ κύριος ὄγκος τῶν κρισίμων καί στρατηγικῶν ὀρυκτῶν πρώτων ὑλῶν ἐντοπίζεται σέ ἕναν μικρό ἀριθμό χωρῶν. Ἀνάμεσα σ’ αὐτές βρίσκονται ἡ Βραζιλία, ἡ Ρωσία, ἡ Ἰνδία, ἡ Κίνα καί ἡ Νότια Ἀφρική, δηλαδή οἱ χῶρες πού συγκροτοῦν τούς BRICS» καί ἐτόνισε ὅτι «ἡ συρρίκνωση τῆς παραγωγῆς ὀρυκτῶν πρώτων ὑλῶν στήν Εὐρώπη συνέβη ἀφενός μέν διότι οἱ συνθῆκες ἔγιναν μή ἀνταγωνιστικές καί ἀφετέρου διότι ἡ κοινή γνώμη ἀντιδροῦσε καί ἐξακολουθεῖ νά ἀντιδρᾶ σέ τέτοιου εἴδους ἐπενδύσεις».
Ἤδη, σέ πρόσφατο συνέδριο πού διωργάνωσαν στίς Βρυξέλλες τά μέλη τῆς Ἑνώσεως Εὐρωπαϊκῶν Μεταλλευτικῶν Βιομηχανιῶν, Μεταλλευμάτων & Βιομηχανικῶν Ὀρυκτῶν (Euromines), ἀνεδείχθη ὅτι τά ἐνεργειακά ὀρυκτά εἶναι βάση γιά τίς πράσινες τεχνολογίες.
«Ἡ Εὐρώπη ἔχει κατορθώσει νά ἔχει σήμερα τήν ἀκριβότερη Ἐνέργεια στόν κόσμο, κάτι πού δέν βοηθάει στήν ἀνάπτυξη ἐνεργοβόρων παραγωγικῶν διεργασιῶν ὅπως αὐτές πού ἀπαιτοῦνται γιά τίς ὀρυκτές πρῶτες ὗλες» ἐσημείωσε στό συνέδριο τοῦ ΙΕΝΕ ὁ πρόεδρος τοῦ ΣΜΕ, ὑπογραμμίζοντας ὅτι «ἡ ἀντίληψη ὅτι μποροῦμε νά μήν ἔχουμε ἐξορυκτική δραστηριότητα, ἀλλά νά ἀπολαμβάνουμε τά προϊόντα τῆς ἐξόρυξης καλλιεργήθηκε μεθοδικά ἀπό ὁρισμένους στό πρόσφατο παρελθόν». Προσέθεσε πώς «σήμερα εἶναι κοινά ἀποδεκτό ὅτι, ἐάν κάποιος ἐνδιαφέρεται εἰλικρινά γιά τήν κλιματική ἀλλαγή καί τήν προστασία τοῦ περιβάλλοντος, θά πρέπει νά λαμβάνει ὑπόψη του τό συνολικό περιβαλλοντικό ἀποτύπωμα τοῦ προϊόντος ἤ τῆς ὑπηρεσίας πού καταναλώνει, σέ ὁποιοδήποτε μέρος τοῦ πλανήτη κι ἄν προκύπτει αὐτό. Μέ αὐτό τό σκεπτικό, ἡ πλέον φιλική πρός τό περιβάλλον ἐξορυκτική δραστηριότητα εἶναι αὐτή πού γίνεται μέσα στά σύνορα τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, μέ τούς αὐστηρότερους περιβαλλοντικούς ὅρους καί τήν πλήρη βούληση τήρησής τους».
Βιώσιμος ἀνάπτυξις καί σύγχρονος μεταλλευτική βιομηχανία
Μέ βάση, δέ, ἀναλυτές καί σέ ἀπάντηση τῆς σχετικῆς ἐντόνου κριτικῆς πού δέχονται οἱ μεταλλευτικές ἑταιρεῖες ἀπό κινήσεις πολιτῶν καί περιβαλλοντικούς φορεῖς, οἱ ὅποιες καθυστερήσεις καί κενά πρέπει νά ἀντιμετωπισθοῦν μέ πνεῦμα συνεργασίας καί στό φόντο τῶν δράσεων περιβαλλοντικῆς θωρακίσεως πού ὁ κλάδος υἱοθετεῖ.
Ὅπως τονίζεται χαρακτηριστικῶς, μέ τήν βοήθεια τῆς τεχνολογικῆς καινοτομίας οἱ ἐπιχειρήσεις βελτιώνουν τό περιβαλλοντικό τους ἀποτύπωμα. Γιά παράδειγμα, ὅπως ἀναφέρουν στελέχη τοῦ μεταλλευτικοῦ κλάδου, ἀπαντῶντας καί στά «πυρά» πού δέχονται ἀπό τοπικές κοινωνίες, ὑπάρχουν παραδείγματα γιά βέλτιστες πρακτικές. Συμφώνως, ἔτσι, μέ τόν κλάδο, π.χ. ἡ πολυεθνική ἑταιρεία ἐξορύξεως Boliden ἐπικεντρώνει τήν δραστηριότητά της στήν ἀνάκτηση μετάλλων ἀπό ἠλεκτρονικά ἀπόβλητα, δίδοντας ἔμφαση στήν ἀξία τῆς ἐξοικονομήσεως καί τῆς αεἰφορίας. Εἰδικῶς ἀναφέρουν ὅτι καί στήν Ἑλλάδα, ἡ Ἑλληνικός Χρυσός, ἡ ὁποία, ἔχοντας καί τήν σημαντική σφραγῖδα τῆς ΕΤΕπ, ἀναπτύσσει τά Μεταλλεῖα Κασσάνδρας στήν Χαλκιδική (μεταλλευτικά ἔργα Σκουριῶν, Ὀλυμπιάδος, Στρατωνίου – Μαύρων Πετρῶν), ἔχει ὡς προϋπόθεση γιά τίς ἐπενδύσεις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες γιά τήν μείωση τοῦ περιβαλλοντικοῦ ἀποτυπώματος τοῦ ἔργου, μέ κυριωτέρα τήν ἐφαρμογή τῆς μεθόδου Ξηρῆς Ἀπόθεσης Μεταλλευτικῶν Καταλοίπων μέσῳ προτέρας ἀφυγράνσεώς τους. Ὅπως ἀναφέρεται, μία τέτοια διαδικασία, πέρα ἀπό ἐξοικονόμηση νεροῦ καί τήν μείωση τῆς ἀπαιτουμένης ἐπιφανείας ἀσφαλοῦς ἀποθέσεώς τους, διασφαλίζει μεταξύ ἄλλων καί τά ὑψηλότερα δυνατά γεωτεχνικά ἐπίπεδα ἀσφαλείας κατά τήν ἀποθήκευσή τους, ἀλλά καί τῆς μεθόδου τῆς λιθογομώσεως, μέσῳ τῆς ὁποίας ἀνακυκλώνονται τά μεταλλευτικά κατάλοιπα καί ἐπαναξιοποιοῦνται γιά τήν ἀσφαλῆ πλήρωση τῶν στοῶν τοῦ ὑπογείου μεταλλείου μετά τό πέρας τῆς ἀξιοποιήσεώς τους.