Έχει περάσει ελάχιστος καιρός από τότε που οι τιμές του πετρελαίου φαίνονταν να κινούνται προς μια και μόνη κατεύθυνση: ανοδικά. Τις τελευταίες εβδομάδες, η ξέφρενη πορεία που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας εμφανίζει ενδείξεις εκτόνωσης. Ενας συνδυασμός παραγόντων, από την ισχνή οικονομική ανάπτυξη ώς την επιβραδυνόμενη ζήτηση και την αλλαγή του επενδυτικού κλίματος έχουν ωθήσει τις τιμές τουλάχιστον 21% χαμηλότερα σε σχέση με το ιστορικό ρεκόρ του περασμένου μήνα. Οι τιμές υποχωρούν στη διάρκεια των περισσότερων συνεδριάσεων, παρά την απειλή τυφώνων στις ενεργειακές εγκαταστάσεις του Κόλπου του Μεξικού, τον πόλεμο στον Καύκασο που θέτει εν αμφιβόλω την προσφορά πετρελαίου της Κασπίας και τη συνέχιση της βίας στο πλούσιο σε «μαύρο χρυσό» Δέλτα του Νίγηρα.
Μόλις πρόσφατα, τέτοιοι παράγοντες θα ωθούσαν τις τιμές ακόμα υψηλότερα. Ωστόσο, οι ενεργειακές αγορές, που επί σειρά ετών επικέντρωναν την προσοχή τους κυρίως στην ασφάλεια της προσφοράς, αίφνης άρχισαν να παρατηρούν τις επιπτώσεις των υψηλών τιμών στους καταναλωτές.
Ούτως ή άλλως, οι τιμές παραμένουν υψηλές και μάλιστα ιδιαιτέρως ευμετάβλητες. Διατηρούνται πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι από τις αρχές Μαρτίου και σχεδόν σε καθημερινή βάση οι διακυμάνσεις τους είναι της τάξης άνω του 1 δολαρίου. «Η ψυχολογία της αγοράς έχει αλλάξει δραστικά», παραδέχεται αναλυτής της Lehman Brothers: «Σήμερα αντιδρά σε αρνητικές ειδήσεις για τις οποίες αδιαφορούσε στις αρχές του έτους, όταν επιδίωκε ακόμα μεγαλύτερη άνοδο των τιμών».
Οι ειδικοί σε θέματα ενέργειας εμφανίζονται διχασμένοι ως προς την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η αγορά. Το ένα στρατόπεδο υποστηρίζει ότι η σημερινή επιβράδυνση είναι προσωρινή και πως η παγκόσμια πετρελαϊκή προσφορά θα παραμείνει συγκρατημένη για χρόνια. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, όταν ανακάμψει ξανά η οικονομία, το ίδιο θα συμβεί και με τις τιμές. Το άλλο στρατόπεδο θεωρεί πως η επιβράδυνση σηματοδοτεί μια πιο σταθερή μεταστροφή στις καταναλωτικές συνήθειες, καθώς οι καταναλωτές ανταλλάσσουν τα ενεργοβόρα οχήματά τους με μικρότερα αυτοκίνητα και οι επιχειρήσεις βρίσκουν τρόπους να καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια.
Οι τιμές του πετρελαίου είθισται να σταθεροποιούνται για μεγάλες περιόδους – προσαρμοσμένες για πληθωρισμό, απεικονίζονται με ευθεία γραμμή για χρόνια. Κατά τη δεκαετία του ’90, όταν η προσφορά ήταν άφθονη, οι τιμές κινούνταν στα επίπεδα των 20-25 δολαρίων το βαρέλι. Είναι, ωστόσο, ασαφές πού θα βρει τη σταθερότητα σήμερα η αγορά και οι προβλέψεις για τον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα κυμαίνονται από τα 90 ώς τα 150 δολάρια το βαρέλι. «Η αγορά συνεχίζει να αναζητεί την ισορροπία», τονίζει κορυφαίος αναλυτής της Societe Generale. Ο ίδιος προβλέπει ότι η τιμή του πετρελαίου θα αγγίξει ως κατώτατη τιμή τα 105 δολάρια το βαρέλι τον Σεπτέμβριο, πριν ανακάμψει το ερχόμενο έτος στα 120 δολάρια, καθώς η προσφορά θα παραμείνει επισφαλής. «Οι τιμές χρειάζεται να παραμείνουν υψηλές για να συνεχίσουν να περιορίζουν την αύξηση της ζήτησης», θεωρεί.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/The New York Times, 31/08/2008)