Το «πορτογαλικό σύνδρομο» απειλεί την οικονομία εκτιμά η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος.Ο Γ. Προβόπουλος εκτιμά ότι είναι ορατός πλέον ο κίνδυνος η ελληνική οικονομία να υποστεί καθίζηση ανάλογη αυτής που είχε περιπέσει η Πορτογαλία από το 2001, ύστερα από μία περίοδο υψηλών ρυθμών ανάπτυξης. Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας τροφοδοτήθηκε τα τελευταία χρόνια είτε από τις κατασκευές των μεγάλων έργων για τους Ολυμπιακούς, είτε από την υπερκατανάλωση που χρηματοδοτήθηκε με τα φθηνά δάνεια μετά τη θεαματική υποχώρηση των επιτοκίων. Ωστόσο πλέον οι εφεδρείες αυτές έχουν σχεδόν εξαντληθεί, ενώ η διεθνής κρίση και η άνοδος της τιμής του πετρελαίου προκαλούν αρρυθμίες σε πολλά μέτωπα της οικονομίας. Από τον οικονομικό ορίζοντα της χώρας απουσιάζει ένα εναλλακτικό και αξιόπιστο μοντέλο ανάπτυξης το οποίο θα μπορούσε να αντικαταστήσει το υφιστάμενο, το οποίο είναι πλέον εμφανές ότι έχει εξαντλήσει όλη του την ικμάδα.
Τα μηνύματα από το μέτωπο της διεθνούς κρίσης που ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο στις ΗΠΑ, δεν είναι ενθαρρυντικά. Ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει με ασφάλεια πότε θα εξομαλυνθεί η κατάσταση και κυρίως πόσο βαθιά θα είναι τα τραύματα που θα αφήσει στο πέρασμά της. Σε ένα τέτοιο ζοφερό περιβάλλον, η ελληνική οικονομία είναι αναμενόμενο να δέχεται κλυδωνισμούς οι οποίοι ήδη έχουν εκδηλωθεί σε πολλά μέτωπα. Ταυτοχρόνως πιέσεις δέχονται και οι πιο ασταθείς οικονομίες των βαλκανικών χωρών (Βουλγαρία, Ρουμανία) στις οποίες όμως έχουν αναπτύξει έντονη δραστηριότητα ελληνικές επιχειρήσεις και κυρίως οι τράπεζες. Αν τα εθνικά νομίσματα των χωρών αυτών υποκύψουν τελικώς, τότε οι συνέπειες για τις ελληνικές τράπεζες θα είναι δραματικές καθώς ο μεγαλύτερος όγκος των δανείων που έχουν χορηγήσει είναι σε συνάλλαγμα, με αποτέλεσμα η εξυπηρέτησή τους να γίνει δυσχερέστατη.
Το πορτογαλικό σύνδρομο οι κυβερνώντες το είχαν εξορκίσει, τουλάχιστον μέχρι και το τέλος του 2006. Ο υπουργός Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφης θεωρούσε ότι Πορτογαλία και Ελλάδα ακολούθησαν διαφορετικές αναπτυξιακές επιλογές, κατά συνέπεια δεν υπάρχει φόβος να συμβεί στη χώρα μας ό,τι συνέβη στην Πορτογαλία την περίοδο 2001-2005. Η πορτογαλική οικονομία είχε περιπέσει σε μια κατάσταση δραματικής επιβράδυνσης, με το ΑΕΠ της να αυξάνεται λιγότερο από 1%, όταν άρχισαν να υποχωρούν οι εξαγωγές της σε Βραζιλία και Ισπανία.
Η ελληνική οικονομία προφανώς δεν στηρίζεται σε τέτοιο βαθμό στις εξαγωγές προς τις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, οι οποίες εξαιτίας της κρίσης έχουν μετατραπεί σε βραδυφλεγείς βόμβες, όμως τόσο στην Πορτογαλία όσο και στην Ελλάδα ένα σημαντικό μέρος από την ανάπτυξη οφείλεται στην υπερχρέωση των νοικοκυριών. Ωστόσο όπως προκύπτει, η κατανάλωση στην ελληνική αγορά έστω με δανεικά βρίσκεται σε κάμψη. Ο τζίρος τον Ιούνιο αυξήθηκε μόλις κατά 0,4%.
Παρά ταύτα ορισμένες πλευρές συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι το επίπεδο δανεισμού στη χώρα μας «υστερεί» σε σχέση με τα ισχύοντα στην ευρωζώνη. Κατά συνέπεια υπάρχουν ακόμη περιθώρια δανεισμού από τα ελληνικά νοικοκυριά. Ωστόσο τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Τράπεζα της Ελλάδος δείχνουν ότι η οικονομική δυσπραγία των νοικοκυριών έχει αρχίσει να μεταβιβάζεται προς τις τράπεζες. Ετσι παρά τις σαφείς εντολές που έχει δώσει η διοίκηση της ΤτΕ προς τις τράπεζες να μειώσουν μέχρι το τέλος του έτους τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ο σχετικός δείκτης τόσο στα στεγαστικά όσο και στα καταναλωτικά δάνεια βρίσκεται σε άνοδο.
(Από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 29/08/2008)