Φανταστείτε πως είστε ο δεσποτικός ηγέτης μιας μικρής πρώην σοβιετικής δημοκρατίας, γεμάτης πετρέλαιο και φυσικό αέριο τα οποία θέλετε να πουλήσετε. Σε ποιον όμως; Ο ένας δρόμος είναι παλιός, φτηνός και εύκολος. Οδηγεί βόρεια, στη Ρωσία. Οι μνήμες της ιμπεριαλιστικής αγκάλης του Κρεμλίνου, όμως, είναι ακόμα νωπές. Ο άλλος δρόμος είναι νέος, δαπανηρός και παρακινδυνευμένος. Οδηγεί δυτικά και με τις δύο έννοιεςμέσω του γείτονά σας, της Γεωργίας, προς τη Δύση.
Το Αζερμπαϊτζάν επέλεξε τον δυτικό δρόμο. Στο κάτω κάτω, οι ΗΠΑ ήταν η ισχυρότερη χώρα στον κόσμο και η Ρωσία- στη δεκαετία του 1990- ήταν αδύναμη. Το Αζερμπαϊτζάν λοιπόν στήριξε την κατασκευή ενός πετρελαιαγωγού κόστους 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μήκους 1.609 χιλιομέτρων και δυναμικότητας ενός εκατομμυρίου βαρελιών την ημέρα από το Μπακού, την πρωτεύουσά του, στο Τζεϊχάν της Τουρκίας, μέσω Τιφλίδας. Ο Μπακού- Τιφλίδα - Τζεϊχάν είναι ο μοναδικός πετρελαιαγωγός από την πρώην ΕΣΣΔ που δεν ελέγχεται από το Κρεμλίνο.
Το Αζερμπαϊτζάν στήριξε επίσης τον αγωγό αερίου ΜπακούΤιφλίδα- Ερζερούμ. Η Ευρώπη, με τη στήριξη των ΗΠΑ, θέ λει να επεκτείνει αυτόν τον αγωγό μέχρι την Αυστρία. Το σχέδιο αυτό ονομάζεται Ναμπούκο. Σήμερα όμως και αυτό, όπως πολλά άλλα, έχει ακυρωθεί. Καθώς ο διαμελισμός της Γεωργίας προβληματίζει την περιοχή, τα δυτικά συμφέροντα γκρεμίζονται σαν ντόμινο. Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Ντικ Τσέινι πραγματοποίησε την περασμένη εβδομάδα μια σχεδόν καταστροφική επίσκεψη στο Αζερμπαϊτζάν. Ο πρόεδρος της χώρας Ιλχάμ Αλίεφ του φέρθηκε μάλλον ταπεινωτικά- μεταξύ άλλων, εθεάθη να τηλεφωνεί στον Ρώσο πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ αμέσως μετά την ολοκλήρωση μιας συνάντη- σής τους. Το Αζερμπαϊτζάν μοιάζει να αποκλείει το ενδεχόμενο παροχής φυσικού αερίου στον Ναμπούκο. Και ο λόγος είναι απλόςο Αλίεφ δεν θέλει να έχει η χώρα του την τύχη της Γεωργίας.
Από την άλλη πλευρά της Κασπίας, το Καζαχστάν και το Ουζμπεκιστάν έχουν κλείσει μια συμφωνία για την κατασκευή ενός νέου αγωγού που θα εξάγει φυσικό αέριο προς τον Βορρά, στη Ρωσία. Ακόμα και η Τουρκία, ο συνδετικός κρίκος των δυτικών σχεδιασμών ασφαλείας στην περιοχή, κλυδωνίζεται. Η Τουρκία εξαρτάται από έναν ρωσικό αγωγό για το περισσότερο φυσικό της αέριο. Και το Κρεμλίνο καλλιεργεί επιμελώς τις σχέσεις του με την Άγκυρα, την ώρα ακριβώς που η Ε.Ε. τη σνομπάρει... Με άλλα λόγια, ανεβάστε τη θέρμανση: αυτός ο χειμώνας θα είναι μακρύς.
Ο Έντουαρντ Λούκας είναι ανταποκριτής Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης για τον Εconomist και συγγραφέας του βιβλίου «Ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος» (Τhe Νew Cold War)
(Από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 09/09/2008)