Το ζήτημα της δέσμευσης άνθρακα κατευθείαν από τον ατμοσφαιρικό αέρα - πηγή: FT Climate Capital
Είναι εντυπωσιακή η απόκλιση που παρατηρείται ανάμεσα στις διάφορες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στον αγώνα για την απαλλαγή της παραγωγής ενέργειας από τις εκπομπές άνθρακα. Τεχνολογίες που χαρακτηρίζονται από μικρού μεγέθους εξοπλισμό που κατασκευάζεται σε εργοστάσια, όπως π. χ. τα φωτοβολταϊκά πάνελ, το κόστος έχει πέσει κατακόρυφα και η διάδοσή τους έχει επιταχυνθεί ραγδαία.
Αντίθετα, τεχνολογίες που απαιτούν μεγάλες, ειδικές κατασκευές, όπως οι συμβατικοί πυρηνικοί σταθμοί, έχουν υποστεί καθυστερήσεις και αυξήσεις κόστους. Τα προβλήματα στις ανεμογεννήτριες υποδηλώνουν επίσης ότι η κλίμακα λειτουργεί καλύτερα όταν αυτό που αυξάνει σε κλίμακα είναι η παραγωγική ικανότητα και όχι το μέγεθος του προϊόντος.
Οι υποστηρικτές της "άμεσης δέσμευσης αέρα" (DAC) ελπίζουν να αξιοποιήσουν τα οφέλη που φέρνει η εμπειρία σχετικά με αυτή η εκκολαπτόμενη τεχνολογία απορροφά CO2 από τον αέρα και στη συνέχεια το αποθηκεύει υπόγεια.
Ειδικότερα, το μεγαλύτερο εργοστάσιο DAC στον κόσμο, που εγκαινιάστηκε από την Climeworks στην Ισλανδία, θα απορροφά 36.000 τόνους CO₂ ετησίως — περίπου την ποσότητα που εκπέμπουν 4.500 νοικοκυριά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Με εκτιμώμενο κόστος 1.000 δολ. ανά τόνο CO₂ σήμερα, η συγκεκριμένη τεχνολογία είναι επίσης εντυπωσιακά ακριβή.
H "άμεση δέσμευση αέρα" (DAC) εξακολουθεί να αποτελεί μία εκκολαπτόμενη τεχνολογία (πηγή: FT/IEA)
Ωστόσο, σε αντίθεση με τις μεγάλης κλίμακας πυρηνικές μονάδες, τα εργοστάσια DAC είναι αρθρωτά — αποτελούνται από πολλά “κουτιά” με ανεμιστήρες και φίλτρα. Αυτό δημιουργεί ελπίδες για μια εντελώς διαφορετική καμπύλη κόστους. Π.χ. όσον αφορά τα λεγόμενα “κουτιά”. Αν κατανείμουμε το κόστος τους στην ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που θα δεσμεύσουν κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους, προκύπτει ένα κόστος κεφαλαίου 330 $/tCO2, ή το ένα τρίτο του συνόλου. Ωστόσο, καθώς μετακινούμεθα από την κατασκευή των “κουτιών” αυτών κατά παραγγελία στην κατασκευή σε βιομηχανική κλίμακα, η τιμή τους θα πέσει απότομα. Επιπλέον, με τις βελτιώσεις στην ενεργειακή απόδοση και στο λειτουργικό κόστος — και εάν η δυναμικότητα των εργοστασίων DAC όντως φτάσει τα επίπεδα των πολλών γιγατόνων που απαιτούνται από τα διάφορα σενάρια επίτευξης του στόχου των “μηδενικών εκπομπών” άνθρακα— το κόστος τους μπορεί να πέσει στα 100 με 150 δολ. ανά τόνο CO2 έως το 2050.
Φυσικά, οι προβλέψεις με ορίζοντα 25ετίας είναι πάντα θεωρητικές. Ωστόσο, η πιθανολογούμενη εξέλιξη της DAC φαίνεται σε γενικές γραμμές εύλογη και θα έκανε την τεχνολογία αυτή ανταγωνιστική προς ορισμένες από τις πιο δαπανηρές μεθόδους μείωσης του άνθρακα. Για παράδειγμα, μία από τις επιλογές για την απαλλαγή των πτήσεων μεγάλων αποστάσεων από τις εκπομπές άνθρακα βασίζεται στην κατασκευή συνθετικού καυσίμου αεριωθουμένων με χρήση πράσινου υδρογόνου και στη συνέχεια στην αντίδρασή του με CO2 που συλλαμβάνεται από τον αέρα. Η τεχνολογία αυτή είναι ακριβή, καθώς, πρόχειρους υπολογισμούς, εκτιμάται ότι πιθανόν να να κοστίζει 220 δολ. ανά τόνο CO₂ που αποφεύγεται, κόστος διπλάσιο από αυτό της DAC.
Όπως επισημαίνουν οι Finacial Times, δεν είναι, άρα, δύσκολο να καταλάβουμε γιατί οι αεροπορικές εταιρείες μπορεί κάλλιστα να προτιμήσουν τις εγχώριες επιλογές απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα, οι οποίες δημιουργούν μια αλυσίδα εφοδιασμού με την οποία μπορούν να συνεργαστούν και ίσως και να επενδύσουν. Η τρέχουσα νομοθεσία τις ωθεί επίσης προς αυτή την κατεύθυνση.
Τέτοιοι τομείς, που είναι δύσκολο να περιορίσουν τη δραστηριότητά τους, θα ήταν καλό να υποστηρίξουν την αύξηση κλίμακας για την τεχνολογία της DAC. Η προβλεπόμενη μείωση του κόστους της "άμεσης δέσμευσης αέρα" θα μπορούσε να ελαφρύνει την αυξανόμενη οικονομική επιβάρυνση που συνεπάγεται η ενεργειακή μετάβαση.