Σαφείς είναι πλέον οι ενδείξεις ότι επίκειται συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν για επιπλέον ποσότητες αερίου που θα καλύψουν τις άμεσες ανάγκες της ελληνικής αγοράς. Οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Ιταλίας αναπτύσουν έντονη δραστηριότητα, καθώς ενδιαφέρονται εξίσου για την προώθηση του ελληνο-ιταλικού αγωγού που θα τροφοδοτηθεί με αζέρικο αέριο. Παράλληλα όμως η ελληνική επιπλέον αναζητά ποσότητες που θα καλύψουν μεσοπρόθεσμα ανάγκες της εγχώριας αγοράς.
Σύμφωνα με όλα τα δεδομένα, η επικείμενη λειτουργία των νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής το 2009-2010 με καύσιμο το φυσικό αέριο και η αύξηση της κατανάλωσης στις άλλες χρήσεις απαιτούν επιπλέον ποσότητες πάνω από 1 δισ. κυβικά το χρόνο για το 2009, οπότε η ζήτηση αναμένεται να φτάσει τα 5 δισ. κυβικά έναντι των 4 δισ. φέτος. Με τα σημερινά δεδομένα όμως από τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις (που εξασφαλίζουν καλύτερες τιμές) έχουμε μόνο 3,6 δισ. κυβικά.
Ετσι, σε απόλυτα βραχυπρόθεσμη βάση, η ΔΕΠΑ λόγω εξάντλησης των περιθωρίων από τις συμβάσεις με Γκαζπρόμ (Ρωσία), BOTAS (Τουρκία) και Sonatrach (Αλγερία), καλύπτει την επιπλέον ζήτηση με αγορές υγροποιημένου αερίου κυρίως από την (ακριβή) αγορά «σποτ».
Οι συμφωνίες
Ωστόσο, προκειμένου να μειώσει το κόστος του υγροποιημένου, υπέγραψε συμφωνίες με τις κρατικές εταιρείες του Κατάρ Qatar Gas και Ras Gas και τη γαλλική Gaz de France. Βρίσκεται δε σε διαπραγμάτευση και με την αλγερινή Sonatrach για προμήθεια επιπλέον ποσότητας 500 εκατομμυρίων κυβικών πέραν της ποσότητας της διακρατικής σύμβασης που ανέρχεται σε περίπου 700 εκατομμύρια κυβικά. Ανεξάρτητα από τις συζητήσεις Ελλάδας-Ρωσίας για την επέκταση της διακρατικής συμφωνίας, η ΔΕΠΑ συζητά απευθείας και με τη Γκαζπρόμ για επέκταση της εμπορικής συμφωνίας, ώστε οι ποσότητες που παραλαμβάνονται από τη Βουλγαρία να εξαντλήσουν τα περιθώρια που επιτρέπει η δυναμικότητα του δικτύου.
Ωστόσο, το μεγάλο στοίχημα παραμένει η επίτευξη συμφωνίας με το Αζερμπαϊτζάν, η παραγωγή του οποίου υπό τις παρούσες συνθήκες αποτελεί την πηγή προμήθειας σε μακροπρόθεσμη βάση, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Από τις μέχρι στιγμής πληροφορίες, προκύπτει ότι η κρατική εταιρεία Socar έχει συμφωνήσει να τροφοδοτήσει την Ελλάδα με 1 δισ. κυβικά αερίου. Ωστόσο, η αζέρικη κρατική εταιρεία ζητάει η εμπορική συμφωνία να καλυφθεί με την υπογραφή και διακρατικής. Αυτή προετοιμάζεται και επιδιώκεται να έχει τη μορφή τετραμερούς συμφωνίας, με τη συμμετοχή της Ιταλίας και της Τουρκίας.
Αυτή τη στιγμή η κινητικότητα είναι έντονη. Η ιταλική, όπως και η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και οι εταιρείες ΔΕΠΑ και Edison, που προωθούν το πρόγραμμα του ελληνοϊταλικού αγωγού βρίσκονται σε συνεχείς επαφές με τις κυβερνήσεις Αζερμπαϊτζάν και Τουρκίας και με τις κρατικές εταιρείες Socar (αζέρικη) και BOTAS (τουρκική).
Να ξεπεραστεί
Αντικειμενικός σκοπός είναι να ξεπεραστεί η διάσταση των δύο τελευταίων ως προς τους όρους διέλευσης του αζέρικου αερίου από το τουρκικό δίκτυο με προορισμό την Ελλάδα και στη συνέχεια την Ιταλία.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Οικονομίας», λόγω των τεταμένων σχέσεων Socar-BOTAS, η μεταξύ τους διαπραγμάτευση γίνεται με τη μεσολάβηση της ελληνικής ΔΕΠΑ. Τα στελέχη της τελευταίας συνομιλούν ξεχωριστά με τις δύο πλευρές, μεταφέροντας τις απόψεις του ενός στον άλλο.
Αποτέλεσμα των ιδιότυπων διαπραγματεύσεων είναι ότι η αρχική απαίτηση της BOTAS να αγοράζει από τη Socar και στη συνέχεια να εμπορεύεται το σύνολο του αζέρικου αερίου έχει περιοριστεί στο 15% της ποσότητας που διέρχεται από το τουρκικό δίκτυο. Ωστόσο, και το ποσοστό αυτό η αζέρικη εταιρεία θεωρεί ότι είναι υπερβολικό.
Πάντως, υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι στο άμεσο μέλλον η διαφορά θα διευθετηθεί, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την εμπορική συμφωνία της Socar με τη Edison για 8 δισ. κυβικά και τη ΔΕΠΑ.
Με τα δεδομένα αυτά, θεωρείται πιθανή η επίτευξη συμφωνίας το αμέσως επόμενο διάστημα και η υπογραφή της διακρατικής μέσα στον Οκτώβριο.
(Από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 28/09/2008)