Μαζί με άλλες σχετικές εκθέσεις από διεθνείς οργανισμούς και συμβουλευτικές εταιρείες, φέρνουν στο προσκήνιο τη δύσκολη πραγματικότητα της διαδικασίας απανθρακοποίησης.
Τα ορυκτά καύσιμα αποτέλεσαν το 81,5% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας για το 2023, ελαφρώς μειωμένα από το 82% του 2022 και το 86% του 1995, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Ενέργειας. Από την άλλη πλευρά, οι επενδύσεις προς τις καθαρές μορφές ενέργειας θα αγγίξουν τα 2 τρις δολάρια εντός του 2024, σχεδόν το διπλάσιο ποσό σε σχέση με τις επενδύσεις στους υδρογονάνθρακες, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας. Εντούτοις, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, η επίτευξη του net zero απαιτεί επενδύσεις ύψους 4,5 τρις δολαρίων ετησίως μέχρι το 2030.
Παράλληλα, ενώ αρκετά ισχυρά κράτη έχουν θεσπίσει πολιτικές απανθρακοποίησης, καμία από τις μεγάλες οικονομίες δεν πρόκειται να πετύχει τους στόχους που έχουν θέσει για το 2030. Από τη μία πλευρά, οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες των μεγάλων βιομηχανικών κέντρων, όπως η Κίνα και η Ινδία, σημαίνουν μεγαλύτερη χρήση των ορυκτών καυσίμων, παρά την ταχύτατη ανάπτυξη των ΑΠΕ. Και με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες σε Ασία και Αφρική να μην λαμβάνουν επαρκή οικονομική στήριξη για τις διαδικασίες απεξάρτησης από τον άνθρακα, αναμένεται ότι θα τα επόμενα χρόνια θα τεθούν σε λειτουργία αρκετές νέες μονάδες ορυκτών καυσίμων.
Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο είναι η πολιτική στροφή στη Δύση. Τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα στην Ευρώπη έστειλαν ένα σαφές μήνυμα κόπωσης με την πράσινη μετάβαση. Στη Βόρεια Αμερική, μία πιθανή επανεκλογή Τραμπ θα σημάνει την οπισθοχώρηση των πρωτοβουλιών Μπάϊντεν για το κλίμα. Σε συνδυασμό με τις οικονομικές δυσκολίες που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες, οι πράσινες επενδύσεις φαίνονται να φτάνουν σε τέλμα.
Ωστόσο, υπάρχουν λόγοι για αισιοδοξία. Αρχικά, ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ- Ευρώπης- Κίνας σχετικά με την πράσινη οικονομία εντείνεται. Μολονότι διάφορα μέτρα προστατευτισμού, για παράδειγμα η επιβολή δασμών στην ηλεκτροκίνηση, μπορούν να λειτουργήσουν ως τροχοπέδη προσωρινά, η επιθυμία των δυνάμεων αυτών να επικρατήσουν στον τομέα της πράσινης μετάβασης θα τις πιέσει προς την αναζήτηση πιο αποτελεσματικών λύσεων.
Τέλος, δεν πρέπει να υποτιμούνται οι επιτυχίες που έχουν ήδη καταγραφεί: Η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων έχει πέσει κάτω από το 70% στην Ευρώπη για πρώτη φορά από τη βιομηχανική επανάσταση. Στις ΗΠΑ, η χρήση άνθρακα μειώθηκε κατά 17% μέσα σε ένα έτος. Οι αναλυτές θεωρούν ότι οι δύο όχθες του Ατλαντικού πλησιάζουν την κορύφωση της ζήτησης υδρογονανθράκων. Πέρα της Δύσης, η Κίνα προσέθεσε σχεδόν το 60% της νέας ισχύος ΑΠΕ παγκοσμίως, ένα νέο ρεκόρ. Και οι πτωτικές τιμές του κόστους των ΑΠΕ σημαίνουν μεγαλύτερες οικονομίες κλίμακος.
Με αυτόν τον τρόπο, οι σημερινοί αργοί ρυθμοί της ενεργειακής μετάβασης δεν αποτελούν απόδειξη για τη μελλοντική αποτυχία της. Αντιθέτως, οι νέες τεχνολογίες ακολουθούν διαφορετικά μοντέλα ανάπτυξης και ενσωμάτωσης ιστορικά. Για τους αναλυτές, το σημαντικό είναι να συνεχίσουν να εκλέγονται ηγέτες που είναι διατεθειμένοι να ασχοληθούν με την πράσινη μετάβαση.