«Δεν μπορούμε να μένουμε αδρανείς όταν υπάρχουν ουρανοκατέβατα κέρδη που πλήττουν τους καταναλωτές», ανέφερε μεταξύ άλλων ο υπουργός ο οποίος επεσήμανε: «Αποφασίσαμε ως κυβέρνηση να αντιδράσουμε με τρεις κινήσεις: Έκτακτη επαναφορά του τέλους στην ηλεκτροπαραγωγή με φυσικό αέριο. Η κυβέρνηση το είχε θεσπίσει στην διάρκεια της ενεργειακής κρίσης. Αυτός ο φόρος θα επιβληθεί προσωρινά για τουλάχιστον δύο μήνες. Ιούλιο και Αύγουστο. Το ακριβές ύψος θα ανακοινωθεί τις επόμενες μέρες. Το δεύτερο μέτρο είναι η επιδότηση των νοικοκυριών, η οποία θα αφορά στον Αύγουστο του 2024. Το πώς και το πόσο θα το ανακοινώσουμε όταν θα έχουμε πλήρη εικόνα, περί τα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου. Θέλουμε να ξέρουμε πώς θα κινηθούν οι τιμές της χονδρικής και λιανικής.
Θα ενσωματώσουμε νομοθετικά την έκτακτη οδηγία για πρόσθετη πρόνοια προς όφελος των πολιτών για στρεβλώσεις που έχουν ενδημικά χαρακτηριστικά. Όταν υπάρχει ανάγκη, η κυβέρνηση παρεμβαίνει και συνδράμει τους καταναλωτές. Δεν έχουμε ευκολία στο πώς θα παρέμβουμε γιατί είναι τα ευρωπαϊκά εργαλεία και οι ευρωπαϊκές δεσμεύσεις εξαιρετικά περιορισμένα. Αλλά εξαντλούμε την δημιουργικότητά μας υπέρ των καταναλωτών. Το υπ. Ενέργειας υπάρχει για να υπερασπίζεται τον καταναλωτή. Αυτή είναι η θεμελιώδης στάση του υπουργείου σε αυτά τα θέματα», είπε ο κ. Σκυλακάκης.
Ο υπουργός εξήγησε ότι οι παράγοντες που επέφεραν το άλμα των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας ήταν ο συνδυασμός των πολύ υψηλών θερμοκρασιών στην Ελλάδα, στην Ουκρανία και σε όλα τα Βαλκάνια, η αυξημένη ζήτηση από την Ουκρανία καθώς και το γεγονός ότι δεν εκτονώθηκε το φαινόμενο της αυξημένης ζήτησης από την Βουλγαρία και την Ρουμανία προς τις αγορές της δυτικής Ευρώπης.
«Η διάρκεια αυτού του φαινομένου προβλέπεται ότι θα κρατήσει μερικές μέρες ακόμα. Αν κρίνουμε από τα futures, δεν θα έχουμε συνέχιση του φαινομένου τον Αύγουστο. Ποιες είναι οι συνέπειες; Έχουμε εκτίναξη τιμών γύρω στα 180 και τα βράδια που δεν δουλεύουν τα φωτοβολταϊκά γύρω στα 600», πρόσθεσε ο κ. Σκυλακάκης. "Αν δούμε τις εκτιμήσεις της αγοράς στα προθεσμιακά συμβόλαια, δεν θα συνεχιστεί τον Αύγουστο. Δεν είναι πάντα καλό εργαλείο πρόβλεψης τα προθεσμιακά, όμως είναι μια ένδειξη".
Επίσης, ο υπουργός δεν παρέλειψε να τονίσει ότι ο μηχανισμός επιβολής πλαφόν στα έσοδα των παραγωγών έχει τελειώσει θεσμικά και τυπικά. Η νέα οδηγία της ΕΕ προβλέπει έκτακτο μηχανισμό, αλλά με όρους που δεν μπορούν να εφαρμοστούν και ούτως η άλλως θέλει τρεις μήνες διάρκεια της κρίσης για να τεθεί σε ισχύ. Ωστόσο, συνέχισε, η κυβέρνηση δεν μπορεί να παραμείνει άπρακτη μπροστά σε μια στρέβλωση για την οποία δεν φέρει την ευθύνη. "Υπάρχουν ουρανοκατέβατα κέρδη όχι επειδή κάποιος έχει αυξημένο κόστος, αλλά επειδή υπάρχει αύξηση της ζήτησης. Δεν θα αφήσουμε να πλήξουν τους καταναλωτές", είπε χαρακτηριστικά.
"Η κυβέρνηση παρεμβαίνει και συνδράμει τους καταναλωτές. Τα ευρωπαϊκά εργαλεία και δεσμεύσεις είναι περιοριστικά, όμως εξαντλούμε τη δημιουργικότητά μας υπέρ των καταναλωτών. Το υπουργείο ενέργειας υπάρχει για να υπερασπίζεται τον καταναλωτή", τόνισε ο κ. Σκυλακάκης.
Ο Υπουργός ξεκίνησε με μια μακροσκελή εισαγωγική τοποθέτηση για τα θεμελιώδη δεδομένα των τιμών του ρεύματος και τα συστατικά τους και αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι τιμές στην ευρωπαϊκή αγορά (κόστος-ζήτηση). Ο κ. Σκυλακάκης ομολόγησε ότι το ευρωπαϊκό μοντέλο λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας έχει αδυναμίες, αλλά είναι και υποχρεωτικό για όλα τα κράτη-μέλη και στηρίζεται στην ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών στην αγορά.
«Δεν έχεις δυνατότητα, αν ανήκεις στην Ευρώπη, να έχεις ρυθμιζόμενες από το κράτος, τιμές, ούτε να έχεις κρατικό μονοπώλιο στην αγορά του ρεύματος, επειδή ορισμένοι φαντασιώνονται ότι θα μπορούσαν να ζουν σε έναν τέτοιο κόσμο», είπε χαρακτηριστικά.
Ανέφερε ακόμη ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν σε αυτή την αγορά μόνο σε εξαιρετικά συνθήκες.,Πρόσθεσε ότι η διαμόρφωση των τιμών εξαρτάται, σήμερα, από το ποσοστό διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο σύστημα και ότι όσο περισσότερες ΑΠΕ υπάρχουν τόσο πιο φθηνότερες τιμές θα έχουμε σε βάθος χρόνου. Προέβη ωστόσο σε μια διευκρίνηση, λέγοντας ότι αυτό αφορά κυρίως σε νέες ΑΠΕ και όχι στις παλιές που είναι με ρυθμιζόμενες τιμές και κάποιες εξ αυτών είναι ακριβές.
Δεν παρέλειψε ακόμη να μιλήσει για τον λιγνίτη και το φυσικό αέριο για να αναφέρει ότι το κόστος τους διαμορφώνεται από εξωγενείς παράγοντες που δεν μπορεί, όπως τόνισε, καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση να ελέγξει (οι τιμές των ρύπων και η ευρωπαϊκή τιμή αναφοράς στο TTF) και τους οποίους χαρακτήρισε ως εξαιρετικά αρνητικούς. Επεσήμανε όμως ότι κατά το ίδιο διάστημα υπήρξε μαζική διείσδυση συστημάτων ΑΠΕ που άμβλυναν τις συνέπειες του άλματος στην θερμοηλεκτρική ενέργεια και για αυτό το λόγο δεν «αισθανόμαστε τόση πίεση αντίστοιχη του διπλασιασμού ή του τριπλασιασμού των τιμών.»
Πρόσθεσε δε ότι οι τιμές σε ένα σύστημα με ΑΠΕ εξαρτώνται από τις διακυμάνσεις του καιρού, ήτοι σε περιόδους καύσωνα μειώνεται η απόδοση των θερμικών μονάδων και των φωτοβολταϊκών. Το ίδιο ισχύει όταν έχουμε άνυδρο χειμώνα χωρίς πολλά νερά για τα υδροηλεκτρικά, ή άλλα φαινόμενα.
Όσον αφορά στη ζήτηση που κυμαίνεται, όπως είπε, στη χώρα μας από 4-10 GW, όταν είναι χαμηλή, οι τιμές κινούνται πτωτικά και αντιστρόφως. Το φθινόπωρο και την άνοιξη πέφτει στο ναδίρ και το καλοκαίρι είναι 8-9 GW. Επιπλέον, επηρεάζεται από τον καιρό που σήμερα την ανεβάζει παραπάνω.
O κ. Σκυλακάκης έκανε ειδική μνεία στις διασυνδέσεις και είπε ότι στην κυβέρνηση επιδιώκουμε περισσότερες επειδή βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του συστήματος. «Όμως, μπορεί να υπάρχουν περίοδοι που η ενέργεια φεύγει έξω και ανεβαίνουν οι τιμές", επεσήμανε.
Όπως είπε, οι διασυνδέσεις των ανατολικών χωρών είναι πιο αδύναμες από ότι στην Γερμανία ή στην Γαλλία, και επομένως, εξηγείται γιατί η Αυστρία έχει τιμές 100 ευρώ και η Ουγγαρία έχει 800 ευρώ, τουλάχιστον ορισμένες ώρες της ημέρας. Επειδή γίνεται αποσύζευξη των δύο ενεργειακών συστημάτων, άρα δεν μπορεί να εισάγει φθηνή ενέργεια η ανατολική Ευρώπη και γίνεται ένα ντόμινο ανεβάζοντας και τις δικές μας, τόνισε.
Ο κ. Σκυλακάκης αναφέρθηκε επίσης στα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση από την αρχή του έτους για να στηριχθεί ο καταναλωτής, κάνοντας μνεία στα χρωματιστά τιμολόγια του ρεύματος, που, όπως είπε, διευκολύνουν τον πολίτη να επιλέξει το πρόγραμμα που του ταιριάζει και τον συμφέρει, ενώ υπενθύμισε και το μέτρο της έκτακτης ενίσχυσης των ενεργειακά ευάλωτων πολιτών που χρησιμοποιούσαν ηλεκτρισμό για να θερμαίνονται.
Πρόσθεσε όμως ότι το είδος του τιμολογίου δεν είναι «μια μαγική σφαίρα. Εξαρτάται από το ενεργειακό μας προφίλ κατανάλωσης και από τη διάθεση να αναλάβουμε ρίσκο".
Μίλησε ακόμη για την ενίσχυση των ενεργειακά ευάλωτων καταναλωτών και ανέφερε ότι δόθηκαν στοχευμένες επιδοτήσεις στο ΚΟΤ, ενώ αναφέρθηκε και στο κοινωνικό τιμολόγιο για τους πολύτεκνους. Επίσης, υπογράμμισε το τιμολόγιο ΓΑΙΑ για πρόσβαση των αγροτών σε χαμηλές τιμές. "Αυτή τη στιγμή συμφέρει να μπουν στο ΓΑΙΑ άμεσα μέχρι τις 31 Ιουλίου οι αγρότες. Θα εξασφαλίσουν τιμές προ κρίσης για μια δεκαετία", τόνισε.
Ο υπουργός ΠΕΝ αναφέρθηκε ακόμη στις ρευματοκλοπές που αρχίζουν να περιορίζονται και εξήγησε ότι ο στόχος είναι να περιοριστεί η επιβάρυνση για τον καταναλωτή, ενώ εξήγησε ότι τερματίστηκαν οι επιδοτήσεις των ΑΠΕ επειδή δεν χρειάζονται πλέον, ενώ τόνισε ότι το πρόγραμμα “Απόλλων” θα αποφέρει χαμηλότερο κόστος.
Η Σδούκου εξειδικεύει τα μέτρα
Από την πλευρά της, η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου προέβη σε πλήρη εξειδίκευση των μέτρων που ανακοίνωσε νωρίτερα ο υπουργός ΠΕΝ. Η κα Σδούκου, ξεκίνησε λέγοντας πως τα τελικά μεγέθη θα προκύψουν στις αρχές Αυγούστου για να εξηγήσει ότι νομοθετείται άμεσα η έκτακτη ειδική εισφορά ανά θερμική μεγαβατώρα, υπέρ του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), στις εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το αέριο. Πρόκειται για το ίδιο φορολογικό και περιβαλλοντικό μέτρο που εφαρμόστηκε το διάστημα Νοέμβριος 2022- Φεβρουάριος 2024. Η διάρκεια του μέτρου προβλέπεται αρχικά δίμηνη.
Όπως είπε, η εισφορά θα υπολογίζεται επί της ποσότητας αερίου που χρησιμοποιείται από κάθε παραγωγό, με τον υπολογισμό να γίνεται από τον ΔΕΣΦΑ με πρωταρχικό σκοπό να υποστηριχθούν προσωρινά οι καταναλωτές.
Επίσης, ανέφερε ότι το όριο της επιδότησης είναι οι 500 KWh για τους οικιακούς καταναλωτές και ότι το ακριβές ποσό θα καθοριστεί αμέσως μετά την ανακοίνωση του πράσινου τιμολογίου στις αρχές Αυγούστου. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι τα ΚΟΤ θα επιδοτηθούν με υψηλότερες και επεσήμανε ότι η επιδότηση αφορά οριζόντια σε όλα τα νοικοκυριά.
Τέλος, η Υφυπουργός ΠΕΝ υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στις χονδρικές αγορές, ενώ θα εκτιμήσει την κατάσταση και τον επόμενο μήνα. " Είμαστε σε εγρήγορση για τυχόν εμπορικές συμπεριφορές που εκμεταλλεύονται τη δυσμενή διεθνή συγκυρία και αντλούν οφέλη εκτός του κανονιστικού πλαισίου. Τέτοιες συμπεριφορές θα εντοπιστούν άμεσα και θα κατασταλλούν δραστικά. Ήδη η ΡΑΑΕΥ αξιολογεί καθημερινά το επίπεδο ανταγωνισμού των συμμετοχόντων, ώρα με την ώρα σε επίπεδο προσφορών. Έχει τα εργαλεία να επέμβει αν διαπιστώσει καταχρηστικές πρακτικές και το υπουργείο θα της παρέχει κάθε στήριξη», είπε.