«οι βάσεις κατά μήκος των ακτών της Λιβύης δεν είναι πλέον ευρωπαϊκές- ανήκουν στην Τουρκία και τη Ρωσία. Αυτή δεν είναι η μεσογειακή τάξη που οραματιστήκαμε».
Οι δηλώσεις αυτές έγιναν λίγες ώρες πριν την νέα κρίση που ξέσπασε στην Λιβύη και είχε ως αποτέλεσμα ο Χαφτάρ να ανακοινώσει την διακοπή της παραγωγής αργού στα ανατολικά της χώρας. Μια κρίση που η Ευρώπη για άλλη μια φορά παρακολουθεί ως θεατής, ανήμπορη να αντιδράσει.
Αντιθέτως η Τουρκία όχι μόνο έχει επεκτείνει την επιρροή της στην Λιβύη, αλλά προβαίνει και σε σημαντικά βήματα εξομάλυνσης των σχέσεών της και με την Αίγυπτο. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την σημερινή επίσκεψη του Προέδρου της Αιγύπτου, Αλ Σίσι, στην Άγκυρα.
Η τουρκική «απόβαση»
Η τουρκική «απόβαση» στην Αφρική είναι εντυπωσιακή. Μέσα σε μια δεκαετία η Τουρκία έχει τετραπλασιάσει τον αριθμό των πρεσβειών που διατηρεί στην Αφρική, φθάνοντας τις 44. Κατέστη επίσης σημαντικός εταίρος στον αμυντικό τομέα της Ηπείρου, ενώ εγκαινίασε αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ Κωνσταντινουπόλεως και δεκάδων πόλεων της Αφρικής. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δώσει στην ενίσχυση των σχέσεων της με την Λιβύη, κάτι που φυσικά έχει επιπτώσεις και στην χώρα μας. Ο Ερντογάν σύμφωνα με Λιβυκά ΜΜΕ υπέβαλε στα μέσα Αυγούστου προς έγκριση στην τουρκική Εθνοσυνέλευση το Μνημόνιο (MOU) που παρέχει στις τουρκικές δυνάμεις που βρίσκονται στην Λιβύη εκτεταμένη επιχειρησιακή ελευθερία και νομική προστασία. Κάτι που πιστοποιεί ότι η Τουρκία αλωνίζει ανενόχλητη στην Λιβύη, παρά τις καταγγελίες του ΟΗΕ ότι παραβιάζει το εμπάργκο όπλων , προσφέροντας όχι μόνο οπλισμό αλλά και τεχνική υποστήριξη, πετώντας στην κάλαθο των αχρήστων τους περιορισμούς που θέτει το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Επιπλέον η Τουρκία, επιδιώκοντας να επεκτείνει την επιρροή της στην Αφρική και να ενισχύσει την ενεργειακή της ασφάλεια, αναμένεται να στείλει τον επόμενο μήνα το «Oruc Reis» για να εξερευνήσει υπεράκτια πετρελαϊκά τεμάχια που ανήκουν στη Σομαλία. Υπενθυμίζεται ότι Τουρκία και Σομαλία υπέγραψαν συμφωνία υπεράκτιας συνεργασίας πετρελαίου και φυσικού αερίου τον περασμένο Μάρτιο. Η Τουρκία έχει γίνει στενός σύμμαχος της κυβέρνησης της Σομαλίας. Έχει κατασκευάσει σχολεία, νοσοκομεία και υποδομές και παρέχει υποτροφίες σε Σομαλούς για σπουδές στην Τουρκία, ενώ ο στρατός της είχε καταστεί τουρκόφωνος. Το 2017, η Τουρκία άνοιξε τη μεγαλύτερη υπερπόντια στρατιωτική της βάση στο Μογκαντίσου.
Η Ρωσία
Όσον αφορά την Ρωσία, το ενδιαφέρον της επικεντρώνεται στις πλούσιες υπόγειες πηγές του Μάλι, της Μπουρκίνα Φάσο και του Νίγηρα. Τα τελευταία χρόνια, η Μόσχα με την βοήθεια των μισθοφόρων της Wagner (η οποία ζει και βασιλεύει ακόμη και σε άλλη μορφή ένα χρόνο μετά τον θάνατο του αρχηγού της Γεβγκένι Πριγκόζιν) έχει ακολουθήσει μια επιτυχημένη στρατηγική για τον έλεγχο αυτών των πόρων, αποκτώντας επιρροή στις κυβερνήσεις με την υποστήριξη στρατιωτικών πραξικοπημάτων με το πρόσχημα της παροχής συμβουλών ασφαλείας.
Μετά το πραξικόπημα στο Μάλι, η Γαλλία αναγκάστηκε να τερματίσει την επιχείρηση Barkhane για την καταπολέμηση των εξεγέρσεων στην περιοχή στα τέλη του 2022 και σταδιακώς σταμάτησε την αναπτυξιακή βοήθεια προς το Μάλι. Αλλά και η Μπουρκίνα Φάσο τερμάτισε πέρυσι τα μακροχρόνια φορολογικά προνόμια για τις γαλλικές επιχειρήσεις, ενώ ο Νίγηρας ανακάλεσε τον Ιούνιο την άδεια της γαλλικής εταιρείας Orano για τη λειτουργία ενός μεγάλου ορυχείου ουρανίου.
Την ίδια ώρα, η στρατιωτική κυβέρνηση του Μάλι υπέγραψε συμφωνία με τη Ρωσία για την κατασκευή διυλιστηρίου χρυσού στη χώρα και Ρώσοι μισθοφόροι πήραν τον έλεγχο των ορυχείων χρυσού στο νότιο Μάλι. Αλλά και σε επίπεδο ασφαλείας, η φθίνουσα παρουσία της Γαλλίας και των ΗΠΑ στη Δυτική Αφρική έχει οδηγήσει στην απώλεια του στρατιωτικού ελέγχου απέναντι στην αυξανόμενη δραστηριότητα των τζιχαντιστών στην περιοχή από το 2020, προκαλώντας εύλογη ανησυχία στη Δύση, η οποία στην πράξη ωστόσο δεν μπορεί να κάνει και πολλά.