Σύμφωνα με δημοσίευμα της κυπριακής εφημερίδας «Πολίτης», ο κ. Χριστοδουλίδης θα προτείνει δύο βασικά μέτρα: την αύξηση της χορηγίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά €200 εκατομμύρια και την αλλαγή κατεύθυνσης του καλωδίου, ώστε να ξεκινά από την Κρήτη προς την Κύπρο, περιορίζοντας το κόστος σε περίπτωση διακοπής του έργου λόγω της Τουρκίας.
Δεν αναμένονται σήμερα οι τελικές αποφάσεις, οι οποίες ενδέχεται να ληφθούν τις επόμενες ημέρες. Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο ότι η σημερινή προσπάθεια να βρεθεί “κοινό έδαφος” ανάμεσα σε Αθήνα και Λευκωσία, ως προς τις αντιρρήσεις της τελευταίας για την εξυπηρέτηση του κόστους του Great Sea Interconnector, θα φέρει σε συμφωνία τις δύο πλευρές, καθώς δεν έχουν καμφθεί ακόμα οι ενστάσεις.
Σε χθεσινές του δηλώσεις, ο κ. Σκυλακάκης σημείωσε πως κατά τη γνώμη της Αθήνας, δεν αντιμετωπίζει κανένα θέμα οικονομικής σκοπιμότητας, από πλευράς ωφελειών που παρέχει, προπαντός στους Κυπρίους καταναλωτές.
Όπως εξήγησε, με βάση τα στοιχεία της μελέτης και του μοντέλου του ΑΔΜΗΕ και τα δημόσια διαθέσιμα στοιχεία για τη λειτουργία των δύο αγορών, οι διαφορές τιμών μεταξύ Ελλάδας - Κύπρου είναι τόσο μεγάλες (ακριβότερη κατά 72 ευρώ η κυπριακή αγορά από την ελληνική το 2024), που σε όλα τα πιθανώς ρεαλιστικά σενάρια το καλώδιο έχει σημαντικά κέρδη από πλευράς Κυπρίων καταναλωτών.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει οικονομική βιωσιμότητα του έργου από πλευράς ρυθμιστικού πλαισίου (να μπορεί, δηλαδή, να κάνει το έργο ο κατασκευαστής, ο ΑΔΜΗΕ, που ανήκει κατά 51% στον Έλληνα φορολογούμενο χωρίς να έχει ζημία, κάτι που δεν επιτρέπεται και νομικά).
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, η οικονομική βιωσιμότητα δεν έχει επιτευχθεί αν και αποτελεί υποχρέωση των ρυθμιστικών αρχών με βάση τους σχετικούς ευρωπαϊκούς κανονισμούς, προπαντός μετά από την απόφαση της ΡΑΕΚ τον περασμένο Ιούλιο και παρά το γεγονός ότι παρήλθαν οι σχετικές συμβατικές προθεσμίες με τον κατασκευαστή του καλωδίου.
Από κυπριακής πλευράς,τονίζεται ότι, εάν η Λευκωσία λάβει τις διαβεβαιώσεις που ζητά, αναμένεται να επικυρωθεί κατ' αρχήν συμφωνία, σύμφωνα με την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία θα καταβάλλει €25 εκατομμύρια ετησίως έως το 2030, με ανώτατο όριο τα €125 εκατομμύρια, από έσοδα δημοπράτησης ρύπων. Ωστόσο, αυτό καθίσταται αμφίβολο, καθώς ο συγκεκριμένος τρόπος χρηματοδότησης έχει επικριθεί ως έμμεσο βάρος για τον καταναλωτή από την Επιτροπή Ενέργειας της κυπριακής Βουλής.
Navtex και έρευνες από το «Ievoli Relume»
Την ίδια στιγμή, όπως μεταδίδει το κυπριακό κανάλι Omega, σε μια κίνηση η οποία δεν είναι άσχετη με τις έντονες και τελικές διεργασίες για την λήψη αποφάσεων σχετικά με την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Ελλάδα, το ιταλικό ερευνητικό σκάφος Ievoli Relume πλέει από εχθές τα ξημερώματα σε περιοχή εντός των ελλαδικών χωρικών υδάτων, αν και βγήκε για λίγο εκτός πραγματοποιώντας έρευνες για την πόντιση του καλωδίου.
Οι έρευνες του πλοίου πραγματοποιούνται με την ελλαδική NAVTEX η οποία εκδόθηκε την Δευτέρα από τον Σταθμό του Ηρακλείου και προβλέπει την διεξαγωγή ερευνών από τις 8 έως 10 Σεπτεμβρίου συμπεριλαμβάνοντας δυο περιοχές οι οποίες είναι εντός ελληνικών χωρικών υδάτων νοτίως της Κάσου και της Καρπάθου. Η NAVTEX ενεργοποιείται ενώ σήμερα διεξάγεται η κρίσιμη σύσκεψη για ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Κύπρου στη Λευκωσία.
Ενδεχομένως να είναι ένα ακόμη μήνυμα από την Αθήνα ότι το έργο δεν πρόκειται να παρεμποδιστεί και να προσπαθεί ενόψει και της συνάντησης της Τρίτης να μειώσει τους φόβους για το γεωπολιτικό ρίσκο.