Το χαμόγελο δύσκολα κρύβεται. Και η ικανοποίηση είναι έκδηλη. Ανεξάρτητα από τα λόγια συντριβής και την προβολή ανησυχίας. Οι λογής αναλυτές και προσωπικότητες των ΜΜΕ, με πολύχρονη προϋπηρεσία στην ΚΝΕ οι περισσότεροι, επιχαίρουν στην μέση της οικονομικής κρίσης για τα παθήματα του «νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού». Οι ασύδοτες και ανεξέλεγκτες αγορές που προκάλεσαν με την κρίση των στεγαστικών δανείων την παρατηρούμενη κατάρρευση των χρηματιστηρίων είναι, κατά τους επιχαίροντες σχολιαστές, ο βασικός υπεύθυνος. Και η πράξη αποδεικνύει, οι ίδιοι επιμένουν, πως η υποτιθέμενη αυτορρύθμιση των αγορών δεν είναι παρά ένας μύθος.
Τα πράγματα βέβαια δεν είναι ακριβώς έτσι. Αλλά στην δίνη των γεγονότων και στον κατακλυσμό των δηλώσεων και τών αφ’ υψηλού σχολιασμών, ποιος να αντισταθεί στον συρμό και να εξηγήσει την πραγματικότητα; H κρίση προκλήθηκε από τα στεγαστικά θαλασσοδάνεια των αμερικανικών τραπεζών Φρέντυ Μακ και Φάννυ Μέη που με απόφαση του Κογκρέσσου (του κράτους δηλαδή) έδιναν δάνεια δίχως εγγυήσεις για την εξασφάλιση φτηνής στέγης. Τα δάνεια αυτά πακέταραν σαν ενεργητικό και πάνω σε αυτά πόνταραν στη συνέχεια οι επενδυτικές τράπεζες χτίζοντας τα λεγόμενα «τοξικά» ομόλογα.
Η κατάρρευση ήταν αναπόφευκτη. Κάτω όμως από την στενή παρακολούθηση του κράτους (Federal Office of Housing Enterprise Oversight). Δημόσιος έλεγχος λοιπόν υπήρξε. Και μάλιστα στενός. Η κατάρρευση όμως δεν αποτράπηκε. Και στην συνέχεια οι αγορές δεν αφέθηκαν να «αυτορρυθμισθούν». Το αμερικανικό δημόσιο ενέκρινε τα 800 δις του Σχεδίου Πώλσον (για να διασωθούν τα φιλαράκια) που οδήγησε ψυχολογικά στο βούλιαγμα των αγορών.
Τί σόι όμως οικονομική κρίση ήταν αυτή με τα επιτόκια χαμηλά και την ανεργία ελάχιστη; Και με τις τράπεζες να συγκρούονται για το δικαίωμα εξαγοράς χρεοκοπημένων πιστωτικών ιδρυμάτων (Wells Fargo και Citigroup ήρθαν σχεδόν στα χέρια για το δικαίωμα εξαγοράς της Wachovia); Κάτι παρόμοιο παρατηρήθηκε και στην περίπτωση της Fortis σε Βέλγιο και Ολλανδία. Οπου οι εκεί κυβερνήσεις αρνήθηκαν να την αφήσουν να εξαγορασθεί από Γαλλικές Τράπεζες, προτιμώντας να την σώσουν με χρήματα των φορολογουμένων. Οι φήμες μάλιστα λένε πως και οι αμερικανικές αρχές απέρριψαν προσφορές από την Κίνα για την Lehman Brothers και κάποια άλλα πιστωτικά ιδρύματα. Είναι δυνατόν να ήταν πραγματικά τόσο βαθιά η κρίση και επιλογές οικονομικού εθνικισμού να αποτρέπουν τις δυνάμεις της αγοράς να λειτουργήσουν με την παραδοσιακή τους αποτελεσματικότητα;
Ανεξάρτητα από τις ζημιές που ενδιάμεσα θα υποστούν Ρωσία και Κίνα, η επόμενη ημέρα της κρίσης θα τις αναδείξει νικήτριες. Γιατί είναι οι δυνάμεις με το περισσότερο διαθέσιμο ρευστό. Οι ΗΠΑ θα αναγκασθούν να δανεισθούν για να βρούν τα περιζήτητα 800 δις. Και μόνο η Κίνα διαθέτει τόσο ζεστό χρήμα. Θα γεμίσει λοιπόν από αμερικανικές αξίες. Ενώ Κίνα και Ρωσία θα είναι σε θέση να βάλουν στο χέρι τις ζωτικότερες δυτικές εταιρείες και οργανισμούς.
Το ζήτημα δεν είναι αν τελειώνει η οικονομία της αγοράς, που οι δυτικές κυβερνήσεις με τις άστοχες οικονομικές τους παρεμβάσεις φρόντισαν να την εκτελέσουν. Η ουσία είναι πως μετά την κρίση ο αυταρχικός καπιταλισμός των πρώην κομμουνιστικών γιγάντων θα επικρατήσει μιάς παρακμάζουσας δυτικής δημοκρατίας.
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 15/10/2008)