Στη γειτονιά της Ελλάδας, η πυρηνική ενέργεια είναι εξίσου δημοφιλής. Η Βουλγαρία διαθέτει πυρηνική ηλεκτροπαραγωγή από τη δεκαετία του 1970. Η Τουρκία κατασκευάζει ήδη το δικό της πυρηνικό εργοστάσιο με ρωσική αρωγή. Η Βόρεια Μακεδονία συζητά πιθανές συνεργασίες με εταίρους από την Ευρώπη και την Αμερική. Η Ιταλία αναζητά τρόπο να παρακάμψει την απαγόρευση που είχε θεσπιστεί μέσω δημοψηφισμάτων.
Με αυτά τα δεδομένα, η συγκυρία για την έναρξη του δημόσιου διαλόγου και στην Ελλάδα έμοιαζε πιο ώριμη από ποτέ. Εφόσον η πυρηνική ενέργεια θεωρείται απαραίτητη για την πράσινη μετάβαση και εφόσον δεν αποτελεί πλέον περιβαλλοντικό και πολιτικό ταμπού, δεν οφείλουμε να εξετάσουμε σοβαρά την πιθανή αξιοποίησή της και στην Ελλάδα; Ακόμα και πέρα από τους παραδοσιακούς “τρομακτικούς” αντιδραστήρες, οι εναλλακτικές λύσεις, όπως οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες ή ακόμα και η τεχνολογία σύντηξης, προσελκύουν όλο και περισσότερο ενδιαφέρον σε πολιτικό και επενδυτικό επίπεδο.
Πριν όμως ανοίξει η όποια συζήτηση, ο Υπουργός πάτησε φρένο. Στη μία και μοναδική ερώτηση που πρόλαβαν να θέσουν οι δημοσιογράφοι κατά την παρουσίαση του νέου ΕΣΕΚ, ο Θόδωρος Σκυλακάκης απάντησε πως οι ΑΠΕ αποτελούν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της χώρας. Δεν χρειάστηκε ρητή αναφορά ώστε να καταστεί σαφές πως η κυβέρνηση δεν μελετά καν το ενδεχόμενο ανάπτυξης πυρηνικής ενέργειας στο απώτερο μέλλον.
Βεβαίως, ο Υπουργός δεν έχει άδικο: Η Ελλάδα έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις ΑΠΕ, λόγω του κλίματος και της γεωμορφολογίας της. Θα ήταν άστοχο, και ενδεχομένως αυτοκαταστροφικό, αν δεν αξιοποιούσαμε τα φυσικά προνόμιά μας. Παράλληλα, η ενεργειακή στρατηγική της χώρας δεν μπορεί να βασίζεται στην προσέγγιση FOMO (fear of missing out/ φόβος της χαμένης ευκαιρίας). Η Ελλάδα δεν πρέπει να επενδύσει άκριτα σε μία τεχνολογία από μηδενική βάση απλά και μόνο επειδή άλλα κράτη κάνουν το ίδιο. Για ένα κράτος που ακόμα αγωνίζεται να ξεπεράσει τις οικονομικές αγκιλώσεις των προηγούμενων ετών, το FOMO θα μπορούσε να εξελιχθεί σε καταστροφή.
Ένα κομμάτι του ξαφνικού ενδιαφέροντος για την πυρηνική ενέργεια στην Ελλάδα είναι μάλλον FOMO. Γιατί να έχουν οι άλλοι πυρηνικά εργοστάσια και όχι εμείς; Ωστόσο, αν τα κράτη αργήσουν να υιοθετήσουν μία νέα τεχνολογία, μπορεί να μείνουν πίσω οικονομικά, αμυντικά κτλ. Το παράδειγμα είναι ήδη γνωστό: Οι σημερινοί πονοκέφαλοι των Ευρωπαίων για τη βιομηχανία, τις κρίσιμες πρώτες ύλες, την πράσινη μετάβαση συνδέονται με ευκαιρίες που δεν είχαν αδράξει.
Πέραν αυτού, ακόμα και στην ηλιόλουστη Ελλάδα, οι ΑΠΕ λειτουργούν υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Το ίδιο λίγο πολύ συμβαίνει με τις διασυνδέσεις, καθώς κανείς δεν θα χαρίσει στην Ελλάδα την ενέργεια που παράγει. Από τις μορφές της ενέργειας που λειτουργούν σήμερα, η πυρηνική είναι η πιο φερέγγυα μετά τα ορυκτά καύσιμα– τα οποία αργά ή γρήγορα θα εξαντλούνταν.
Ασχέτως του αν τελικά θα αποφασίσουμε να ακολουθήσουμε το διεθνές ρεύμα της πυρηνικής ενέργειας, δεν θα έπρεπε τουλάχιστον να ανοίξουμε αυτή τη συζήτηση; Η πόλωση και οι θεωρίες συνομωσίας είναι αναμενόμενες– εξάλλου αυτά είναι τα χαρακτηριστικά του δημοσίου λόγου στις μέρες μας. Αλλά θα μας επέτρεπε να συζητήσουμε για την μακροπρόθεσμη εξέλιξη της ενεργειακής αγοράς της Ελλάδας. Εξάλλου, σε μία φιλελεύθερη κοινωνία, τόσο οι επιτυχημένες, όσο και οι αποτυχημένες αποφάσεις λαμβάνονται κατόπιν δημοκρατικής διαβούλευσης.