Η κρίση ωφέλησε τον Γκόρντον Μπράουν και λειτούργησε υπέρ της βραχείας και επιλεκτικής μνήμης - ένας από τους παράγοντες, που συνέβαλαν στον άκρατο δανεισμό και την κατάρρευση της αγοράς ήταν και αυτός ο ίδιος. Ωστόσο, σήμερα ο Βρετανός πρωθυπουργός, ο οποίος τους τελευταίους μήνες κλυδωνιζόταν, εισέπραξε επαίνους. Με τις κατευθυντήριες γραμμές, που πρότεινε για άμεση αντιμετώπιση της κρίσης, βρέθηκε στο επίκεντρο της δράσης και του διεθνούς ενδιαφέροντος.
Επιδιώκει να δείξει, αν μη τι άλλο, ότι μπορεί να βαδίσει την ατραπό ενός Τσόρτσιλ και ενός Ρούσβελτ, χωρίς, βέβαια, να γίνεται σύγκριση ιστορικών συνθηκών και προσώπων. Οτι μπορεί με σταθερό χέρι να βοηθήσει τις τύχες του κόσμου και πάνω απ’ όλα της Βρετανίας. «Ως βράχος ακλόνητος θα πρέπει να σταθεί η κυβέρνηση και να μην αφήσει μόνους στις δύσκολες εποχές τούς πολίτες της χώρας», δήλωσε.
Είναι αλήθεια ότι οι ικανότητες του Γκόρντον Μπράουν είχαν αμφισβητηθεί, προσφέροντας εύφορο έδαφος στην αντιπολίτευση των Συντηρητικών. Στη χειρότερη στιγμή του, συγκεκριμένα πριν από έναν μήνα μόλις, τους είχε δει να προηγούνται κατά 28 μονάδες στις δημοσκοπήσεις. Πολλοί από το ίδιο του το κόμμα του είχαν καταλογίσει ότι χάνει τον προσανατολισμό στην άσκηση πολιτικής.
Η νέα δοκιμασία
Η ηγετική του εμφάνιση, ώστε να συντονισθεί η διεθνής απάντηση στην κρίση, να τονωθεί ο τραπεζικός τομέας, να προστατευθούν οι καταθέτες και να ενισχυθεί η επενδυτική εμπιστοσύνη, τον δικαίωσε.
Η επιβράδυνση της βρετανικής οικονομίας, όμως, η οποία πλήττει νοικοκυριά, εργαζόμενους και επιχειρήσεις θα τον θέσει σε νέα εσωτερική δοκιμασία.
Σε άρθρο του ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν τόνισε ότι, «ο Βρετανός πρωθυπουργός σε συνεργασία με τον υπουργό Οικονομικών Αλιστερ Ντάρλινγκ όρισαν τον χαρακτήρα της παγκόσμιας προσπάθειας διάσωσης και τα υπόλοιπα ισχυρά κράτη προσπάθησαν να συμβαδίσουν». Κι αυτό ήταν αναγκαίο ύστερα από αρκετούς μήνες μεμονωμένων και ad hoc παρεμβάσεων από Κεντρικές Τράπεζες και υπουργεία Οικονομικών, οι οποίες ναυαγούσαν. Στοιχεία από το πρόγραμμα της Βρετανίας ακολουθήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και από την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ο Σαρκοζί απέτυχε...
Σε μια μάλλον σπάνια εκδήλωση φιλοφρονήσεων μεταξύ Ευρωπαίων ηγετών ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χαιρέτισε την πρωτοβουλία Μπράουν, του αναγνώρισε ότι έδωσε τον τόνο για την κινητοποίηση και συνέστησε στις υπόλοιπες χώρες να τον μιμηθούν. Οι εξελίξεις μάλλον δυσαρέστησαν τη γαλλική πλευρά και ειδικά τον πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος είχε αποπειραθεί να τεθεί επικεφαλής της «μεγάλης αντεπίθεσης» στην κρίση - ωστόσο, οι έκτακτες συναντήσεις, που συγκάλεσε με ορισμένους από τους Ευρωπαίους ηγέτες, δεν απέδωσαν.
Με σαφή ειρωνική διάθεση η γαλλική Le Monde χαρακτήρισε τον Βρετανό πρωθυπουργό «μάγο», υπενθυμίζοντας σε πόσο μεγάλη αντίφαση έρχεται με τις παλαιότερες διακηρύξεις του υπέρ της παγκοσμιοποίησης και της απορρύθμισης της αγοράς, σήμερα, παρατηρεί η Le Monde, παραδίδει μαθήματα προστατευτισμού στην ηπειρωτική Ευρώπη και συστήνει επείγουσες εθνικοποιήσεις. Προφανώς, δεν έχει διόλου άδικο η εφημερίδα. Επί των ημερών του ως υπουργού Οικονομικών της Βρετανίας ο κ. Μπράουν πρόβαλλε σθεναρή αντίσταση στις προσπάθειες της Ε.Ε. να οριοθετήσει τις παχυλές αμοιβές των διοικητικών στελεχών των επιχειρήσεων. Σήμερα ο ίδιος καλεί την Ε.Ε. σε δράση «για να ελεγχθούν οι υπερβολικές αμοιβές, οι οποίες προέτρεπαν τα στελέχη σε παράλογα και ακραία ριψοκίνδυνες επενδύσεις».
Σε ερώτηση Σουηδού δημοσιογράφου για το εάν αισθάνεται λίγο σαν τον ήρωα των κόμικς Φλας Γκόρντον, ο Βρετανός πρωθυπουργός απάντησε μετριοπαθώς, «πως είναι απλώς ο Γκόρντον και τίποτε άλλο».
Πάντως, τόσο ο κ. Μπράουν όσο και κ. Μπαρόζο επέστησαν την προσοχή, ώστε η πιστωτική κρίση να μην υπονομεύσει τα μέτρα για τη διαχείριση των κλιματικών αλλαγών.
Οι γονείς του και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εμπνέουν τον Βρετανό πρωθυπουργό
Οι αγορές αντέδρασαν θετικά στα μέτρα διάσωσης και τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ και πλέον, τα οποία η Ευρωπαϊκή Ενωση αποφασίζει να διαθέσει για μερική εθνικοποίηση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, εγγύηση του διατραπεζικού δανεισμού και βελτίωση της ρευστότητας. Μόνο που η ευφορία διήρκεσε ελάχιστα.
Το φάσμα της ύφεσης έγινε μία ακόμα φορά απειλητικό και προκάλεσε ραγδαία πτώση δεικτών στα μέσα της εβδομάδας.
Η μόνιμη πλέον αστάθεια και αβεβαιότητα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές δεν αφήνει περιθώρια αδράνειας και εφησυχασμού. Ο κόσμος δεν είναι και δεν θα είναι πλέον ο ίδιος, όσο βιώνει την κρίση, αλλά και όταν ξημερώσει η επόμενη ημέρα. Το ξεπερασμένο σύστημα του Μπρέτον Γουντς δημιουργήθηκε για τη μεταπολεμική πραγματικότητα και ανέδειξε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα. Ο Βρετανός πρωθυπουργός καλεί τους ομολόγους του να οικοδομήσουν ένα νέο αρχιτεκτόνημα, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της σύγχρονης πραγματικότητας, χωρίς να καταφύγουν στον προστατευτισμό.
Το νέο σύστημα πρέπει να απαιτεί πλήρη διαφάνεια από τις τράπεζες, ακεραιότητα και αποφυγή της σύγκρουσης συμφερόντων. Η υγεία των πιστωτικών ιδρυμάτων θα εξασφαλίζεται με αυστηρότερους κανόνες πιστοληπτικής ικανότητας και ρευστότητας, ενώ η ευθύνη θα διαμοιράζεται αναλογικά σε όλο τον κόσμο, τις κυβερνήσεις και τις εποπτικές αρχές. Στη νέα εποχή χρειάζεται συντονισμός και συνεργασία, υπογράμμισε ο Γκόρντον Μπράουν, ούτως ώστε να μην επαναληφθεί το φαινόμενο της σημερινής κρίσης, η οποία πηγάζει από τις ΗΠΑ και μεταδίδεται παντού.
Ενας από τους λόγους που ο Γκόρντον Μπράουν ενεπλάκη στην πολιτική, μετά τη βραχύβια πανεπιστημιακή του σταδιοδρομία, ήταν οι γονείς του. «Ο πατέρας μου και η μητέρα μου με ενέπνεαν πάντα. Θυμάμαι τον πατέρα μου να επαναλαμβάνει τη ρήση του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ότι “ο καθένας μας μπορεί να μεγαλουργήσει, γιατί ο καθένας μας μπορεί να υπηρετήσει το κοινό καλό”», είχε πει.
Η δημοτικότητά του εκτινάχθηκε σε όλο τον κόσμο
Στο δικό του γήπεδο
Ενα στοιχείο το οποίο λειτούργησε ευνοϊκά για τον Γκόρντον Μπράουν ήταν ότι η κρίση σημειώθηκε στο πεδίο της οικονομίας, με λίγα λόγια στο «δικό του γήπεδο».
Ο ίδιος έσπευσε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στο Παρίσι, διαβουλεύτηκε με τους ομολόγους του στην Ευρωζώνη, μοιράστηκε μαζί τους το βρετανικό πρόγραμμα διάσωσης του τραπεζικού τομέα και επέστρεψε στη βάση του με τις «ευλογίες» τους.
Η αποδοχή
Oι λεπτομέρειες του βρετανικού προγράμματος για τη στήριξη των τραπεζών, την αποδέσμευση του διατραπεζικού δανεισμού και την προστασία των καταθετών δεν έχουν ακόμα διασαφηνισθεί.
Οπως πολύ σωστά τόνισαν σχολιαστές στη βρετανική τηλεόραση, «η επιτυχία του Γκόρντον Μπράουν έγκειται στο να πείσει όλους εμάς ότι τα χρήματα μας και τα συμφέροντά μας υπερτερούν εκείνων των μετόχων».
Πάντως, η εσωκομματική αντιπολίτευση έπαυσε, ενώ η δημοτικότητά του βελτιώθηκε και το χάσμα με τους Συντηρητικούς περιορίστηκε στις 10 μονάδες και δεν είναι αμελητέο.
Επιπλέον, γενικά, τα κόμματα της αντιπολίτευσης στη Βρετανία αναδιπλώθηκαν, υποσχέθηκαν να συνεργαστούν με την κυβέρνηση στην κρίσιμη περίοδο αυτή, ειδάλλως διακινδυνεύουν τη φήμη τους και την απήχησή τους.
Η μεγάλη πρόκληση
Δεν έχουν την πολυτέλεια να πολιτικοποιήσουν την κρίση
Αναλυτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι η τόνωση της δημοτικότητας Μπράουν μπορεί να μην διαρκέσει πολύ.
Με μία δραστική άνοδο της ανεργίας, το σκηνικό θα ανατραπεί, ενώ παράλληλα οι αξίες των ακινήτων μειώνονται και ο πληθωρισμός εκτινάσσεται.
«Ο Βρετανός πρωθυπουργός προβλέπει υποχώρηση του πληθωρισμού», τονίζει η Τζούλια Κλαρκ, της εταιρείας δημοσκοπήσεων IPSOS MORI. «Εντούτοις, η πραγματική πρόκληση γι’ αυτόν θα είναι να συντηρήσει το ευνοϊκό κλίμα, όταν η κρίση αποκλιμακωθεί και αρχίσει το παιχνίδι του ποιος φταίει γι’ αυτήν».
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 18/10/2008)