Η ετήσια σύνοδος κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, COP29, άρχισε στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Αναμένεται να παρευρεθούν περίπου 50.000 εκπρόσωποι από 200 χώρες. Αλλά βασικοί παγκόσμιοι ηγέτες από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, την Κίνα, τη Γαλλία, την Ιαπωνία και τη Βραζιλία, μεταξύ άλλων, παρακάμπτουν αυτή τη COP

Αυτό έχει οδηγήσει σε φόβους ότι τα πλουσιότερα έθνη του κόσμου χάνουν το ενδιαφέρον τους, μετά τις αντιδράσεις των ψηφοφόρων τους στις εκλογές φέτος στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Η απουσία τους θα μπορούσε να καταστήσει την επίτευξη συμφωνίας για την κορυφαία προτεραιότητα της COP29, που είναι να συμφωνηθεί ένας νέος στόχος χρηματοδότησης για το κλίμα, γνωστός ως New Collective Quantified Goal (NCQG), πολύ πιο δύσκολη, ειδικά δεδομένης της φιλοδοξίας - πολύ πάνω από $1 τρισεκατομμύριο ετησίως.

Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, προειδοποίησε ότι «είμαστε στην τελική αντίστροφη μέτρηση για τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5οC και ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας». Ζήτησε έκτακτες μειώσεις των εκπομπών με την προώθηση των στόχων της COP28 για τριπλασιασμό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, διπλασιασμό της ενεργειακής απόδοσης και ανάσχεση της αποψίλωσης των δασών έως το 2030. Είπε ότι η κορυφαία προτεραιότητα για τη COP29 είναι η χρηματοδότηση «να κινητοποιήσει τα τρισεκατομμύρια δολάρια που χρειάζονται οι αναπτυσσόμενες χώρες», αποκαλώντας την «επένδυση για το μέλλον.»

Αυτό ήταν επίσης το βασικό μήνυμα από τον Simon Stiell, εκτελεστικό γραμματέα του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, ο οποίος είπε ότι « η πρόκληση για αυτή τη σύνοδο κορυφής, COP29, είναι να επιτύχει, αναγνωρίζοντας ότι η χρηματοδότηση για το κλίμα είναι βασική για τη διάσωση της παγκόσμιας οικονομίας, ζωών και μέσων διαβίωσης από αδυσώπητες κλιματικές επιπτώσεις».

Όμως, η σκιά του σκεπτικιστή για το κλίμα Ντόναλντ Τραμπ επισκιάζει ήδη τη Σύνοδο Κορυφής, θέτοντας ουσιαστικά τον ρόλο των ΗΠΑ στη COP29 σε αδιέξοδο. Όχι μόνο αναμένεται να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα για άλλη μια φορά, αλλά είναι απίθανο να υποστηρίξει το επίπεδο της χρηματοδότησης που απαιτείται για να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να προσαρμοστούν και να μετριάσουν την κλιματική αλλαγή. Ο σημερινός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το κλίμα Τζον Ποντέστα αναγνώρισε ότι οι ΗΠΑ «αντιμετωπίζουν νέους και αντίθετους ανέμους» που μπορεί να «επιβραδύνουν την ενεργειακή μετάβαση». Ωστόσο, πρόσθεσε ότι η στροφή προς την καθαρή ενέργεια είναι «μη αναστρέψιμη» χάρη κυρίως σε πρωτοβουλίες που ηγούνται ο ιδιωτικός τομέας και τα παγκόσμια ιδρύματα.

Photo: UN Climate Change - Kamran Guliyev
Ο Simon Stiell ανοίγει την COP29
https://www.flickr.com/photos/unfccc/54134598264/

Πριν παραδώσει την σκυτάλη στον Πρόεδρο της COP29, Mukhtar Babayev, ο Sultan Al Jaber, ο Πρόεδρος της COP28, αναγνώρισε ότι ο κόσμος συναντιέται στο Μπακού σε μια εποχή «πολυπλοκοτήτων και συγκρούσεων», με τον κρίσιμο παράγοντα να είναι τα οικονομικά. Είπε «σε αυτήν την COP, την COP για τα οικονομικά, προτρέπω όλα τα μέρη να επιτύχουν και να συμφωνήσουν έναν νέο συλλογικό ποσοτικοποιημένο στόχο [χρηματοδότησης] που να είναι ισχυρός και ικανός να εφαρμόσει πλήρως τις αποφάσεις της COP28 στα ΗΑΕ». Αλλά ποιοί θα πληρώσουν, πόσα θα δεσμευτούν και ποιοι θα ωφεληθούν από αυτό δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί. Υπάρχει πολλή διαμάχη σχετικά με τον ρόλο της Κίνας, της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ και των ΗΑΕ, που εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται ως αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά σαφώς δεν είναι.

Ο Babayev επιβεβαίωσε ότι η πρώτη του προτεραιότητα είναι να συμφωνήσει με τον νέο οικονομικό στόχο. Είπε «πρέπει να επενδύσουμε σήμερα για να σώσουμε το αύριο». Χωρίς σημαντικές νέες επενδύσεις, είναι δύσκολο να δούμε πώς οι παγκόσμιες εκπομπές μπορούν να μειωθούν σημαντικά.

Η COP29 έρχεται σε μια εποχή που οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να σπάνε ρεκόρ, με τη φετινή χρονιά να αναμένεται να είναι η πιο ζεστή που έχει καταγραφεί. Σε μια νέα έκθεση, η UNFCCC προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι ο κόσμος οδεύει προς αύξηση περισσότερο από 3ºC. Ο Babayev προειδοποίησε ότι αυτό θα ήταν καταστροφικό. «Η προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής χρειάζεται περισσότερη προσοχή», αλλά υπάρχει επίσης ανάγκη για μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα.

Στη COP28 επιτεύχθηκε για πρώτη φορά συμφωνία για "μετάβαση μακριά από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα, με δίκαιο τρόπο ... ώστε να επιτευχθούν μηδενικές εκπομπές έως το 2050 σύμφωνα με την επιστήμη".

Η COP29 κατάφερε μια πρώτη επιτυχία, με τις χώρες να εγκρίνουν κανόνες για βασικές πτυχές της νέας παγκόσμιας αγοράς άνθρακα του ΟΗΕ, σύμφωνα με το Άρθρο 6.4. Ο Babayev είπε ότι αυτό «θα είναι ένα εργαλείο που θα αλλάξει το παιχνίδι για να κατευθύνει πόρους στον αναπτυσσόμενο κόσμο». Θα χρειαστούν πολλά περισσότερα για να χαρακτηριστεί η COP29 επιτυχία.

Ο Simon Stiell προειδοποίησε ότι «δεν μπορούμε να φύγουμε από το Μπακού χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Εδώ είναι που οι συμμετέχοντες πρέπει να συμφωνήσουν μια διέξοδο από αυτό το χάος». Ας ελπίσουμε ότι θα το κάνουν.


*Dr Charles Ellinas, @CharlesEllinas,
Senior Fellow
Global Energy Center
Atlantic Council