Ηδη από τις αρχές του 18ου αιώνα η αυτοκρατορία είχε αρχίσει να υποχωρεί μπροστά σε εγχώριους ανταγωνιστές της, και το 1739 συνέβη κάτι αναπάντεχο. Μετά την εδραίωσή του στην Περσία, ένας Τουρκομάνος από το Χορασάν, ο σάχης Ναντέρ Σαχ Αφσάρ, και ιδρυτής της ομώνυμης δυναστείας των Αφσαριδών, εισέβαλε στην Αυτοκρατορία των Μουγκάλ και το 1739 μπήκε στο Δελχί, το οποίο και λεηλάτησε, παίρνοντας μαζί του ακόμα και τον διακοσμημένο με πολύτιμους λίθους Θρόνο του Παγωνιού, σύμβολο της εξουσίας των αυτοκρατόρων.
Η κατάρρευση των Μουγκάλ έφερε τη σταδιακή εδραίωση των Βρετανών, με ό,τι αυτό σήμαινε για την ιστορία της Ινδίας για τους επόμενους δύο αιώνες. Η ιστορία έχει αποδείξει ότι όταν συντρέχουν κάποιοι λόγοι παρακμής, ένα αναπάντεχο γεγονός μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση. Αυτοκρατορίες δημιουργούνται και αποσυντίθενται και συνήθως η κατάρρευση είναι ταχύτερη από την αργή και επίπονη διαδικασία της συγκρότησης.
Βρίσκεται άραγε η Ευρώπη σε μια τέτοια καμπή; Η Ε.Ε. ή η Ευρώπη έχει τέσσερα πολύ βασικά ελλείμματα.
Πρώτον, η οικονομία της δεν είναι ανταγωνιστική στο παγκόσμιο επίπεδο της τεχνολογίας, ενώ η βιομηχανική παραγωγή της είναι σε σημαντικό βαθμό παρωχημένη. Οι καινοτομίες φύονται αλλού και εισάγονται. Δεύτερον, αντιμετωπίζει μια δημογραφική συρρίκνωση, η οποία παρατηρείται βέβαια και αλλού στον κόσμο, ωστόσο στην Ευρώπη είναι πιο οξεία.
Τρίτον, επικρατεί μια ιδεολογική σύγχυση η οποία οφείλεται στην αδράνεια που ακολούθησε τη γεωπολιτική επικράτηση της Δύσης για σχεδόν 30 χρόνια και οδήγησε σε θεωρίες τύπου τέλους της ιστορίας και επ’ άπειρον ευημερίας και κατίσχυσης του δυτικού προτύπου. Το τέταρτο έλλειμμα είναι περισσότερο φιλοσοφικό. Για δεκαετίες οι δυτικές ελίτ έβλεπαν τον πόλεμο ως κάτι που διεξάγεται σε τόπους μακρινούς. Η υπεράσπιση εθνικού εδάφους ήταν κάτι απόμακρο, αισθητό μόνο στην περιφέρεια της Ευρώπης, για λόγους ιστορικούς.
Η απειλή που συνιστά για την Ευρώπη η πιθανή απόσυρση ή δραστική μείωση των εγγυήσεων ασφαλείας από τις ΗΠΑ μπορεί να είναι ένα τέτοιο πιθανό γεγονός που θα οδηγήσει σε περιφερειοποίηση των διαφόρων κέντρων βάρους της Ε.Ε. και εντέλει απίσχνανση του όποιου «ομοσπονδιακού» κεκτημένου. Ο χρόνος κυλάει γρηγορότερα απ’ όσο νομίζουμε.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")