Αντιμέτωπη με τις αυξανόμενες περιφερειακές διαφορές στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και την εκτίναξη των τιμών στο νότιο τμήμα της χώρας, η σουηδική κυβέρνηση εξετάζει νέα μέτρα για να βοηθήσει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη πίεση.
«Η κυβέρνηση είναι ανοιχτή στο να στηρίξει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, αν χρειαστεί», δήλωσε ο πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον, καθώς οι πολίτες προετοιμάζονται για την αύξηση των λογαριασμών ενέργειας κατά τους χειμερινούς μήνες.
«Αντιλαμβάνομαι ότι κανείς δεν είναι ευχαριστημένος όταν λέω ότι αν δεν είχαμε κλείσει τη μισή πυρηνική ενέργεια, δεν θα είχαμε αυτά τα προβλήματα. Αλλά είναι αλήθεια και πρέπει να ειπωθεί», τόνισε ο Κρίστερσον, αναφερόμενος στον προηγούμενο συνασπισμό Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων που έκλεισε αρκετούς πυρηνικούς αντιδραστήρες μεταξύ 2019 και 2020 στο πλαίσιο της πολιτικής στροφής προς μεγαλύτερη εξάρτηση από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρήθηκε αυξανόμενη απογοήτευση της κοινής γνώμης στη Σουηδία, με τις διαφορές στις τιμές να φτάνουν σε σοκαριστικά επίπεδα.
Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στην Aftonbladet, ο αναλυτής Αντρέας Σερβένκα δήλωσε ότι την Τετάρτη (11 Δεκεμβρίου), οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στη νότια Σουηδία ήταν 18.000% υψηλότερες από ό,τι στην κεντρική Σουηδία. Ένα 10λεπτο ντους στο νότιο Μάλμε κόστιζε πάνω από 31 SEK (2,65 ευρώ), σε σύγκριση με 0,17 SEK (0,01 ευρώ) στο Σούντσβαλ της κεντρικής Σουηδίας.
Επιζήμια η σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας στη Γερμανία
Ένας βασικός λόγος που επικαλέστηκε η Μπους για την εκτίναξη των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος είναι η απόφαση της Γερμανίας να καταργήσει τα πυρηνικά εργοστάσιά της, λέγοντας ότι έχει εξίσου επιζήμιες επιπτώσεις για όλη την Ευρώπη.
«Είμαι έξαλλη με τους Γερμανούς», δήλωσε η Μπους στο σουηδικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο SVT.
«Πήραν μια απόφαση για τη χώρα τους, την οποία έχουν το δικαίωμα να πάρουν. Αλλά είχε πολύ σοβαρές συνέπειες», πρόσθεσε.
Όταν η αιολική παραγωγή στη γειτονική Γερμανία είναι χαμηλή, η σουηδική ηλεκτρική ενέργεια εξάγεται για να καλύψει το κενό, μειώνοντας την προσφορά που είναι διαθέσιμη στους Σουηδούς καταναλωτές και ανεβάζοντας τις τιμές.
Το ζήτημα της προσφοράς και της τιμής οφείλεται στην κακή σύνδεση μεταξύ της βόρειας Σουηδίας, όπου υπάρχει πλεόνασμα υδροηλεκτρικής ενέργειας, και της νότιας Σουηδίας, όπου η υψηλότερη ζήτηση ενέργειας και η περιορισμένη τοπική παραγωγή οδηγούν σε συχνές ελλείψεις.
Αυτό το διαρθρωτικό πρόβλημα επιδεινώνεται στη συνέχεια από τη σύζευξη της αγοράς με βάση τη ροή, έναν μηχανισμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ που έχει σχεδιαστεί για τη βελτιστοποίηση των διασυνοριακών ροών ηλεκτρικής ενέργειας, δίνοντας προτεραιότητα στη ζήτηση σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό δίκτυο και όχι εστιάζοντας στις εθνικές ανάγκες.
Το σύστημα εισήχθη στη Σουηδία τον Οκτώβριο του 2024 στο πλαίσιο των ευρύτερων προσπαθειών της ΕΕ να καταστήσει την ενεργειακή χρήση πιο αποτελεσματική σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά είχε σοβαρό αντίκτυπο στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας στις νότιες περιοχές της Σουηδίας.
Σύμφωνα με τη σουηδική αντιπολίτευση, ωστόσο, το πρόβλημα έγκειται περισσότερο στην ίδια την αγορά ενέργειας της ΕΕ.
Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνονται λόγω των νέων μεθόδων υπολογισμού της κυβέρνησης, που βασίζονται στο «σύστημα με βάση τη ροή (ή Flow-Based Market Coupling system)», σύμφωνα με τον Φρέντρικ Όλοβσον, εκπρόσωπο των Σοσιαλδημοκρατών της αντιπολίτευσης για τη βιομηχανική πολιτική.
«Όντως σε εκνευρίζει κάτι τέτοιο. Πριν από λίγο περισσότερο από ένα μήνα, η κυβέρνηση είχε την ευκαιρία να παύσει το μοντέλο που εισήχθη τώρα και συνέβαλε στις υψηλές τιμές. Υπήρξε ευρεία κριτική από τη βιομηχανία και προειδοποιήσαμε ότι αυτό θα συνέβαινε», δήλωσε.
Όχι στο ενεργειακό «Swexit»
Με την έναρξη του βαρύ χειμώνα, η πίεση προς την Μπους αυξάνεται για να επαναδιαπραγματευτεί τον ρόλο της Σουηδίας στην αγορά ενέργειας της ΕΕ και να εξασφαλίσει έκτακτη ανακούφιση για τους καταναλωτές, διατηρώντας παράλληλα τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα του συστήματος.
Ωστόσο, η έξοδος από την αγορά ενέργειας της ΕΕ δεν φαίνεται να αποτελεί προτεραιότητα για τη σουηδική κυβέρνηση αυτή τη στιγμή, η οποία θεωρεί το ταλαιπωρημένο σύστημα σύζευξης της αγοράς με βάση τη ροή ως μέρος της λύσης.
«Το μοντέλο υπολογισμού της δυναμικότητας με βάση τη ροή που ρυθμίζεται από την ΕΕ έχει πολλές επιπτώσεις. Ένα από αυτά είναι ότι περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να μεταφερθεί από τη βόρεια στη νότια Σουηδία», έγραψε η Μπους στο X.
«Αυτό είναι απαραίτητο, ιδίως καθώς η νότια Σουηδία έχει σοβαρή έλλειψη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με την κατανάλωση και τα δίκτυα».
Σύμφωνα με την ίδια, περισσότερη πυρηνική και υδροηλεκτρική ενέργεια είναι απαραίτητες για τη σταθερότητα των ενεργειακών τιμών της χώρας και η σουηδική κυβέρνηση έχει αποφασίσει μια σειρά μέτρων μέχρι το 2030, ώστε η χώρα να μπορεί να παίρνει περισσότερη ενέργεια από όλη την ηλεκτρική ενέργεια που παράγει.
euractiv.com