Η απόφαση των χωρών μελών του OPEC κατά την έκτακτη συνάντηση τους στη Βιέννη την περασμένη Παρασκευή (24/10) για μείωση της παραγωγής του καρτέλ κατά 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ποσό που αντιστοιχεί στο 1,7% της παγκόσμιας παραγωγής και 4,5% αυτής του OPEC, δεν στάθηκε ικανή να σταματήσει το κατρακύλισμα των αγορών. Όπως εξάλλου αναμένετο, και είχαν ήδη προεξοφλήσει οι περισσότεροι αναλυτές από την περασμένη εβδομάδα, η τιμή του αργού συνέχισε την πτώση του για να κλείσει τελικά την Παρασκευή το απόγευμα στα 62,25 δολάρια το βαρέλι στο ΝΥΜΕΧ της Ν. Υόρκης, η πιο χαμηλή τιμή από τον Ιούνιο του 2007.
Δεν είναι λίγοι οι παρατηρητές της διεθνούς αγοράς που υποστηρίζουν ότι εν όψει των διαρκώς επιδεινούμενων συνθηκών στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα η κίνηση αυτή του OPEC ήρθε μάλλον πολύ αργά και ήτο πολύ ολίγη (too little too late) και ικανή σε μέγεθος, να διακόψει την καθοδική πορεία του αργού η οποία προ πολλού έχει παύσει να έχει οποιαδήποτε σχέση με τα θεμελιώδη της αγοράς. Είναι κοινή η διαπίστωση ότι το τελευταίο διάστημα traders και hedge funds πωλούν ομαδικά τις θέσεις τους και τα μελλοντικά τους συμβόλαια (futures) σε μία προσπάθεια να αποκτήσουν ρευστότητα έστω και εγγράφοντας λογιστικές ζημίες. «Η αγορά έχει γυρίσει για τα καλά και οι παίκτες εγκαταλείπουν σωρηδόν τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και στρέφονται τώρα προς τα δικαιώματα προαίρεσης (options), σε μία προσπάθεια να αντισταθμίσουν τους κινδύνους» παρατηρεί ο Javier Blass σε άρθρο του στους F.T. στις 24/10.
Πολλοί από τους παίκτες στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων ήδη στοιχηματίζουν ότι οι τιμές του αργού θα έχουν διαμορφωθεί στα 50 δολάρια το βαρέλι μέχρι το τέλος του έτους με 27.000 νέα συμβόλαια σε options σε αυτή την τιμή να έχουν πωληθεί τις τελευταίες ημέρες. Μια κίνηση η οποία υποδηλώνει την πολύ μεγάλη απαισιοδοξία που κυριαρχεί στις αγορές για τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και ιδιαίτερα στον χώρο του πετρελαίου.
Όμως μόλις τρεις μήνες πριν, οι τιμές του πετρελαίου κτυπούσαν τα 147 δολάρια και η Σαουδική Αραβία ηναγκάζετο να αυξήσει την παραγωγή της για να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση των τιμών οι οποίες σε αυτό το επίπεδο απειλούσαν με ύφεση την παγκόσμια οικονομία. Τελικά, όπως έχουμε ήδη επισημάνει από την στήλη, η ύφεση δεν ήρθε από το ακριβό πετρέλαιο αλλά ως αποτέλεσμα μιας υπερθέρμανσης της οικονομίας και από τον τυχοδιωκτισμό των τραπεζών.
Τώρα, η πετρελαϊκή αγορά συρρικνώνεται γιατί προβλέπεται σημαντικά μειωμένη ζήτηση συνέπεια της οικονομικής ύφεσης. Αποτέλεσμα η κατάρρευση των τιμών του αργού και η έκτακτη παρέμβαση του OPEC με στόχο την επανάκτηση μιας ισορροπίας στις αγορές. Γιατί μπορεί το πετρέλαιο στα 147 δολάρια να πληγώνει τους καταναλωτές και να απειλεί την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη όμως το αργό στα 40 ή 50 δολάρια το βαρέλι απειλεί τις οικονομίες των πετρελαιοπαραγωγικών χωρών και κυρίως ανατρέπει πλήρως την υλοποίηση απαραίτητων αλλά πανάκριβων επενδύσεων σε νέα κοιτάσματα, διυλιστήρια και μεταφορικά μέσα. Και αυτό ίσως είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος από τις σημερινές χαμηλές τιμές πετρελαίου.
Μεσοπρόθεσμα η παραγωγή πετρελαίου θα πρέπει να αυξηθεί αρκετά πιο πάνω από τα σημερινά επίπεδα των 87,0 εκατ. βαρέλια την ημέρα και να φθάσει στα 95,0 εκατ. βαρέλια για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην συνεχιζόμενη αυξητική ζήτηση των χωρών του BRIC. Όμως με τις τιμές στα 50 ή και 60 δολάρια και με κυρώσεις κατά του Ιράν και άλλων χωρών, εμποδίζεται η περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγικής ικανότητας, και άρα ο στόχος για αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής πάνω από τα 90 εκατ. βαρέλια την ημέρα ακούγεται υπεραισιόδοξος. Από την άλλη πλευρά η αδυναμία να προχωρήσουν οι απαιτούμενες επενδύσεις για την αξιοποίηση νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου εκτιμάται ότι θα οδηγήσει μέσα σε λίγα χρόνια σε νέο στένεμα της αγοράς, η οποία μετά το πέρασμα της ύφεσης θα απαιτήσει πάλι μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου. Έτσι, ένας νέος ανοδικός κύκλος τιμών θα ξεκινήσει πάλι, που θα οδηγήσει τις τιμές σε νέα ύψη, πολύ πάνω των 150 δολαρίων το βαρέλι όπως εκτιμούνπαράγοντες της διεθνούς αγοράς.
Για να επανέλθουμε στον OPEC όπως παρατηρεί ο Paul Horsnell της Barclays Capital «η αγορά θα αργήσει να αντιδράσει στη μείωση παραγωγής του OPEC όπως συνέβη μετά από αντίστοιχη απόφαση τον Οκτώβριο του 2006 όπου χρειάσθηκαν 3 μήνες για να υπάρξει ανάκαμψη». Όμως οι συνθήκες στην παγκόσμια οικονομία έχουν αλλάξει άρδην τα τελευταία δύο χρόνια κάτι για το οποίο δεν είχε προετοιμασθεί το καρτέλ του OPEC το οποίο όντως αιφνιδιάστηκε όπως άφησε να εννοηθεί στην επίσημη ανακοίνωσή του την Παρασκευή 24/10, όπου αναφέρει ότι «οι τιμές πετρελαίου υπέστησαν μία δραματική μείωση, χωρίς προηγούμενο σε μέγεθος και ταχύτητα».