Συγκεκριμένα, εγκρίθηκε η ένταξη του προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ», συνολικού προϋπολογισμού 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 1 δισ. ευρώ από το ΤΑΑ, καθώς και του προγράμματος «Αναβαθμίζω το Σπίτι μου», συνολικού προϋπολογισμού 400 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 300 εκατ. ευρώ από το ΤΑΑ. Επίσης, 37.000 απογευματινά χειρουργεία θα χρηματοδοτηθούν από την ίδια πηγή με 51 εκατ. ευρώ. Συνολικά, επομένως, 1,351 δισ. ευρώ από τα 36 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης ανακατευθύνθηκαν σε δράσεις και έργα για την κοινωνική σημασία των οποίων μπορεί να επιχειρηματολογήσει κανείς, όχι όμως και για τη συμβολή τους στην αλλαγή παραγωγικού προτύπου. Ειδικά, μάλιστα, το «Σπίτι μου ΙΙ» έχει επικριθεί και από παράγοντες της αγοράς, καθώς αναμένεται να αυξήσει τη ζήτηση, οδηγώντας ακόμη υψηλότερα τις τιμές των ακινήτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ενδιαφερόμενοι δεν έβρισκαν σπίτια για να αγοράσουν τις προηγούμενες μέρες.
Η επιλογή δράσεων και έργων που μπορούν γρήγορα να οδηγήσουν σε απορρόφηση των κονδυλίων, χωρίς ιδιαιτέρως καινοτόμο αναπτυξιακό χαρακτήρα, υπάρχει έως ένα βαθμό και στο αρχικό σχέδιο. Μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει δημοσιεύσει η κυβέρνηση, 2,2 δισ. ευρώ έχουν κατανεμηθεί στο Εξοικονομώ 2021, 2022, στα «κουφώματα», όπως αποκαλούσαν περιπαικτικά το σχετικό πρόγραμμα στα αρμόδια υπουργεία. Το επιχείρημα για την επιλογή αυτή είναι βεβαίως η ενεργειακή αναβάθμιση, γι’ αυτό και εγκρίθηκε από την Κομισιόν στο πλαίσιο της «πράσινης μετάβασης», μιας από τις βασικές κατευθύνσεις του Ταμείου. Επίσης, 5,4 δισ. ευρώ προορίζονται για την απασχόληση, τις δεξιότητες και τη διά βίου μάθηση, πολύ σημαντικές παρεμβάσεις για την αύξηση της παραγωγικότητας, αλλά –με βάση την προηγούμενη εμπειρία– όχι σίγουρα αποτελεσματικές.
Το κριτήριο της εξοικονόμησης ενέργειας εφαρμόσθηκε και σε επιλογές δανείων, ορισμένα εκ των οποίων σχολιάστηκαν, επίσης, ως μη αναπτυξιακά. Στη λίστα με τους 100 μεγαλύτερους αποδέκτες κονδυλίων του Ταμείου, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, περιλαμβάνονται δάνεια 150 εκατ. ευρώ για αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αλλά και 123 εκατ. ευρώ για κατασκευές που προφανώς έχουν «πράσινο» χαρακτήρα. Περίπου 200 εκατ. ευρώ δόθηκαν, εξάλλου, για τουριστικές επενδύσεις. Στα δάνεια προς ιδιωτικές επιχειρήσεις κυριαρχούν οι ενεργειακές επενδύσεις, αλλά υπάρχουν και πολλά για τουρισμό και κατασκευές.
Προβληματισμό προκαλεί και ο αργός ρυθμός με τον οποίο αποτυπώνεται η εισροή πόρων του Ταμείου στις επενδυτικές δαπάνες και στην ανάπτυξη. Η αύξηση του Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου με μέσο ρυθμό 2%-2,5% έως τον Σεπτέμβριο φέτος είναι ενδεικτική. Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία, από τα 18,2 δισ. ευρώ που έχει εισπράξει από το ΤΑΑ η χώρα, εκ των οποίων 8,6 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 9,6 δισ. ευρώ δάνεια, έως τον περασμένο Ιούνιο στις επιχειρήσεις είχαν διοχετευθεί 4,2 δισ. ευρώ από τις επιχορηγήσεις και 3,1 δισ. ευρώ δάνεια.
Η αλήθεια είναι πως το σχέδιο Πισσαρίδη, που αποτέλεσε –θεωρητικά– τη βάση για το «Ελλάδα 2.0», του Ταμείου Ανάκαμψης, έθετε φιλόδοξους στόχους που δύσκολα θα μπορούσε να υπηρετήσει το ελληνικό κράτος, με τους γνωστούς περιορισμούς του.
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)