Ο Τραμπ Δηλώνει Ανοιχτός σε Διάλογο για μία Νέα Συμφωνία με το Ιράν

Ο Τραμπ Δηλώνει Ανοιχτός σε Διάλογο για μία Νέα Συμφωνία με το Ιράν
της Αρχοντίας Γ. Καλλιτέρη
Πεμ, 6 Φεβρουαρίου 2025 - 10:00

Τη συνήθη τακτική του των αντιφατικών μηνυμάτων φαίνεται να ακολουθεί ο Ντόναλντ Τραμπ στο ζήτημα του Ιράν, δηλώνοντας πως προτίθεται να διαπραγματευτεί μία αμοιβαία επωφελή συμφωνία. Η δήλωση αυτή ήρθε μετά τη συνάντηση του με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό και αφού είχε υπογράψει μία 

εκτελεστική απόφαση για άσκηση «μέγιστης πίεσης» εναντίον της Τεχεράνης. Η άμβλυνση της ρητορικής του Τραμπ αντίκειται στην πολιτική άλλων μελών της κυβέρνησής του, αλλά ευθυγραμμίζεται με τα καλέσματα άλλων διεθνών παραγόντων που ζητούν μία ειρηνική επίλυση του προβλήματος.

Με τους αναλυτές να προειδοποιούν πως το Ιράν βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στην απόκτηση πυρηνικών όπλων, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ φαίνεται να στρέφει την προσοχή του προς το Ιράν. Ο Τραμπ αποτελεί έναν από τους πιο αυστηρούς επικριτές της στάσης της Ουάσιγκτον έναντι της Τεχεράνης, ακυρώνοντας τη συμφωνία που είχε υπογράψει ο Μπάρακ Ομπάμα και προχωρώντας σε μία σειρά επιθέσεων κατά ιρανικών στόχων στη διάρκεια της πρώτης θητείας του. Με τον Τραμπ να επιστρέφει πανίσχυρος στον Λευκό Οίκο για τη δεύτερη θητεία του και το Ιράν να είναι αποδυναμωμένο εξαιτίας των απωλειών που προκλήθηκαν κατά τις συγκρούσεις των προηγούμενων μηνών, αυτή θα ήταν ενδεχομένως μία μοναδική συγκυρία για ένα αποφασιστικό πλήγμα κατά του ιρανικού καθεστώτος. Αυτή φαινόταν να ήταν η πρόθεση του Τραμπ πριν την ορκωμοσία του, όταν είχε επιλέξει αρκετά γνωστά «γεράκια» για την κυβέρνησή του, μεταξύ αυτών και ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο.

Ωστόσο, ο Τραμπ ίσως δεν επιθυμεί άμεση εμπλοκή σε μία νέα σύγκρουση. Αν και υπέγραψε μία εκτελεστική απόφαση που προβλέπει την κλιμάκωση των πιέσεων προς το Ιράν στο μέγιστο επίπεδο και συναντήθηκε με έναν από τους πιο διαχρονικούς πολέμιους της Τεχεράνης, τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο Αμερικανός Πρόεδρος πιθανότατα ακολουθεί την ίδια τακτική που είχε χρησιμοποιήσει στην περίπτωση της Βόρειας Κορέας. Τότε, είχε καταφέρει όχι απλώς να συναντηθεί με τον Κιμ Γιονγκ-ουν, αλλά και να εξασφαλίσει ορισμένες υποχωρήσεις από το καθεστώς της Πιονγκγιάνγκ. Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Τραμπ λίγες ώρες αργότερα, οι φήμες ότι θέλει να «ισοπεδώσει το Ιράν είναι υπερβολικές», ενώ επιθυμεί να δει το Ιράν να αναπτύσσεται εφόσον δεν υπάρχει ο κίνδυνος ενός πυρηνικού οπλοστασίου. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά, ο σχεδιασμός του Λευκού Οίκου ενδεχομένως προβλέπει μία διμερή ή και τριμερή συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ, Ιράν, και Ισραήλ.

 

 

Η ανάρτηση του Ντόναλντ Τραμπ για το Ιράν. Πηγή: Truth Social.

 

Η αρχική αντίδραση του Ιράν στην εκτελεστική απόφαση του Τραμπ ήταν κάθε άλλο παρά θετική, ενώ δεν μπήκαν στον κόπο να σχολιάσουν τη μετέπειτα δήλωσή του. Εντούτοις, το Ιράν φαίνεται αποφασισμένο να κινητοποιήσει τους διπλωματικούς πόρους που διαθέτει, για παράδειγμα μέσω του OPEC, ώστε να αντισταθεί εμμέσως στις πιέσεις των ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά, τα σχέδια του Τραμπ σίγουρα θα επηρεάσουν και τις αντιδράσεις των άλλων εμπλεκομένων. Στη Μέση Ανατολή, οι στενότεροι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον εκτός του Ισραήλ, όπως η Σαουδική Αραβία, σίγουρα δεν επιθυμούν ένα Ιράν με πυρηνικά όπλα, αλλά ούτε ένα οικονομικά ισχυρό Ιράν που θα συμμετέχει στους διεθνείς θεσμούς. Αντίστοιχα, τα κράτη της Ευρώπης είχαν σκληρύνει τη στάση τους έναντι της Τεχεράνης, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ουάσιγκτον, όμως ενδεχομένως να έχουν ορισμένα κίνητρα ώστε να υποστηρίξουν μία νέα συμφωνία, πέρα από το πυρηνικό πρόγραμμα. Εξάλλου, το Ιράν διαθέτει πλούσια κοιτάσματα φυσικού αερίου και χρειάζεται μεγάλες επενδύσεις ώστε να κρατήσει όρθια την ασθμαίνουσα οικονομία του.

Τέλος, η εξίσωση για το Ιράν είναι πολύ πιο περίπλοκη για Κίνα και Ρωσία. Το Ιράν αποτελεί παραδοσιακά έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές πετρελαίου για τα κινεζικά διυλιστήρια, μία σχέση που έχει διαταραχθεί εξαιτίας των αμερικανικών κυρώσεων. Παράλληλα, οι Κινέζοι είχαν επιχειρήσει να αναπτύξουν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ιράν, χωρίς επιτυχία. Ωστόσο, ένα “φρόνιμο” Ιράν θα σήμαινε μία σχετικά ήρεμη Μέση Ανατολή, και επομένως έναν πονοκέφαλο λιγότερο για τις ΗΠΑ. Θεωρητικά, αυτό θα επέτρεπε στην Ουάσιγκτον να επικεντρωθεί πολύ πιο έντονα στον ανταγωνισμό της με το Πεκίνο. Σε παρόμοιο δίλημμα βρίσκονται και οι Ρώσοι, οι οποίοι βλέπουν το Ιράν ως έναν ικανό σύμμαχο έναντι των ΗΠΑ, αλλά και ως έναν ανταγωνιστή στο θέμα των εξαγωγών ορυκτών καυσίμων. Ταυτόχρονα, μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, οι Ρώσοι έχουν καταστεί λίγο ως πολύ εκτός παιχνιδιού σε όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή, κάτι ιδιαίτερα ανησυχητικό για μία δύναμη που ήδη πιέζεται από τα δυτικά εξαιτίας της παρουσίας του ΝΑΤΟ.