Η κρίση που διανύουμε έχει επιφέρει ισχυρό πλήγμα στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Ποιες όμως θα είναι οι συνέπειες για την πραγματική οικονομία και τους ανθρώπους;
Ο κόσμος έχει ανάγκη ένα σχέδιο διάσωσης όλων εκείνων, ανδρών και γυναικών, που εργάζονται, επενδύουν και διασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία της πραγματικής οικονομίας. Αυτό θα καταστεί εφικτό μόνο με κανόνες και πολιτικές που θα προωθούν την αξιοπρεπή απασχόληση και θα ευνοούν τις παραγωγικές επιχειρήσεις. Με την επανασύνδεση παραγωγικότητας και αποδοχών, οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης. Οι άνθρωποι πρέπει να ξαναβρούν την εμπιστοσύνη τους σε μια οικονομία που λειτουργεί και προς το δικό τους όφελος και να λάβουν άμεσα το μήνυμα ότι εργαζόμαστε σε αυτή την κατεύθυνση.
Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας έχει ήδη εκπονήσει μια αρχική εκτίμηση των επιπτώσεων που θα έχει η κρίση στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων κάθε κοινωνικής τάξης. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι ο αριθμός των ανέργων θα αυξηθεί κατά 20 εκατομμύρια ανθρώπους ως τα τέλη του 2009, ξεπερνώντας για πρώτη φορά στην Ιστορία το όριο των 200 εκατομμυρίων ανέργων παγκοσμίως. Οι πρώτοι που θα πληγούν θα είναι όσοι εργάζονται στους κλάδους των κατασκευών, της αυτοκινητοβιομηχανίας, του τουρισμού, των χρηματοοικονομικών, των υπηρεσιών και των ακινήτων.
Επιπλέον ο αριθμός των ερ γαζομένων που ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο ημερησίως αναμένεται να αυξηθεί κατά 40 εκατομμύρια, ενώ ο αντίστοιχος όσων ζουν με λιγότερο από δύο δολάρια κατά 100 εκατομμύρια. Οσο ζοφερές και αν φαίνονται αυτές οι προβλέψεις, αυτό που θα πρέπει να μας κάνει να ανησυχούμε είναι η πιθανότητα να αποδειχθούν «αισιόδοξες». Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί σε περίπτωση που οι, ορατές ήδη, συνέπειες της οικονομικής επιβράδυνσης δεν αντιμετωπιστούν άμεσα.
Στο εξής πρέπει να προσανατολίσουμε τη δράση μας στην πραγματική οικονομία, στους ανθρώπους και στις επιχειρήσεις. Οι τέσσερις άξονες της πολιτικής μας θα πρέπει να είναι οι εξής: Πρώτον, αποκατάσταση της πιστωτικής ροής. Εκτακτα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ήδη ληφθεί, ενώ άλλα είναι στο στάδιο της επεξεργασίας. Δεύτερον, υποστήριξη των ασθενεστέρων. Θα πρέπει να εφαρμοστεί μια δέσμη μέτρων για την προστασία των συντάξεων και των επιδομάτων ανεργίας καθώς και ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αποτελούν το κύτταρο της απασχόλησης. Τρίτον, αποτελεσματική πολιτική και συνετή ρύθμιση από την πλευρά των κυβερνήσεων ώστε να ανταμείβονται η εργασία και η επιχειρηματικότητα. Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες της παράλυσης ενός χρηματοοικονομικού συστήματος που έχει χάσει το ηθικό του έρεισμα. Θα πρέπει να επιστρέψουμε στην πρωταρχική και εντός των νομικών πλαισίων λειτουργία του χρηματοοικονομικού τομέα, σκοπός του οποίου είναι η προώθηση της πραγματικής οικονομίας, ο δανεισμός των επιχειρηματιών που επενδύουν, καινοτομούν, παράγουν και δημιουργούν θέσεις εργασίας. Είναι επιτακτική η επιστροφή των χρηματαγορών στον πρωταρχικό ρόλο τους: στη λίπανση των γραναζιών της πραγματικής οικονομίας.
Τελευταίος αλλά αποφασιστικής σημασίας άξονας της πολιτικής θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση των βασικών προκλήσεων που κρύβονται πίσω από την παρούσα κατάσταση. Πολύ πριν από τη σημερινή κρίση, βρισκόμασταν ήδη εν μέσω μιας άλλης κρίσης. Μιας κρίσης που εξελίσσεται εξαιτίας του παγκόσμιου φαινομένου της φτώχειας, των διογκούμενων κοινωνικών ανισοτήτων, της αδήλωτης και επισφαλούς εργασίας που βρίσκεται σε πλήρη άνθηση. Μια κρίση της παγκοσμιοποίησης που ενώ διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα είναι για μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού άδικη, άνιση και «μη βιώσιμη».
Είναι αναγκαίο να βρεθεί εκ νέου μια ισορροπία. Αυτή προϋποθέτει την παροχή στήριξης στην παραγωγική διαδικασία και στους φορείς της, δηλαδή τους ανθρώπους. Πρέπει να διασώσουμε την πραγματική οικονομία. Ας μην ξεχνάμε ότι η ζωή και το μέλλον των πολιτών εξαρτάται από την επαγγελματική διαδρομή τους. Οφείλουμε, περισσότερο από ποτέ, να φροντίσουμε ώστε η πολιτική του κράτους και η απαραίτητη κοινωνική στήριξη που παρέχει να μπορούν να ανταποκριθούν στη βασικότερη προτεραιότητα των ανθρώπων: ίσες ευκαιρίες για μια αξιοπρεπή εργασία.
Ο κ. Χουάν Σομάβια είναι γενικός διευθυντής του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας.
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 31/10/2008)