Στην ομιλία του, με την οποία επιχείρησε να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους προκύπτουν οι ανισορροπίες στην αγορά ενέργειας και γιατί η χώρα μας –μαζί και με άλλες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης- καλούνται να πληρώσουν ακριβότερα το ρεύμα, ο Πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, επισήμανε ότι, όταν διαμορφώθηκαν συνθήκες υψηλής ζήτησης στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης τον περασμένο Ιούλιο, με τη δύση του ήλιου, υπήρχαν ήδη οι κατάλληλες συνθήκες για ενδεχόμενη χειραγώγηση των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά, σε τιμές όμως που δεν δικαιολογούνται από το κόστος παραγωγής.
«Το ίδιο φαινόμενο της διαμόρφωσης των υψηλών τιμών στη χονδρεμπορική αγορά, τώρα όμως καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, από τους ίδιους παίκτες συνεχίζεται από το Νοέμβριο μέχρι και σήμερα, καθώς υπάρχει υψηλή ζήτηση για εξαγωγές όλες τις ώρες της ημέρας. Οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά μεταφέρονται αυτόματα στη λιανική», υπογράμμισε ο κ. Κοντολέων, ενώ πρόσθεσε ότι σε μια ευνομούμενη αγορά η εκτόξευση των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς σε τέτοια επίπεδα θα προκαλούσε την αντίδραση των προμηθευτών. «Αυτό δεν συμβαίνει γιατί ήταν επιλογή της κυβέρνησης οι τιμές του Χρηματιστηρίου Ενέργειας να περάσουν αυτόματα στα οικιακά πράσινα τιμολόγια από την 1 Ιανουαρίου του 2024», τόνισε.
Συνεπώς, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, είναι προφανές ότι οι καθετοποιημένοι παίκτες, ως παραγωγοί, διαμορφώνουν τις τιμές στη χονδρεμπορική αγορά σε όποια επίπεδα επιθυμούν, όταν οι συνθήκες το ευνοούν, όπως αυξημένη εγχώρια ζήτηση ή μειωμένη παραγωγή ΑΠΕ και αυξημένη ζήτηση για εξαγωγές, αφού ως προμηθευτές δεν είναι εκτεθειμένοι στο ρίσκο των υψηλών τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς.
Παράλληλα, τόνισε ότι παρατηρείται εκτόξευση των τιμών στην αγορά από τον Ιούλιο με πρόσχημα τις εξαγωγές, καθώς οι παραγωγοί ανεβάζουν τις τιμές όσο θέλουν όποτε οι συνθήκες το επιτρέπουν, όπως υψηλές εξαγωγές και υψηλή ζήτηση, κι αυτό γιατί τις περνούν αυτόματα στα πράσινα οικιακά τιμολόγια αλλά και στη Μέση και την Υψηλή Τάση.
Μάλιστα, όπως ανέφερε ο κ. Κοντολέων, στην Υψηλή Τάση παρατηρείται αύξηση κατά 97% στον Λογαριασμό Προσαυξήσεων Οικονομικής Ουδετερότητας 3 (ΛΠ3) από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο. Επίσης, παρατηρείται συστηματική υπερδήλωση φορτίου, που αυξάνει τεχνητά τη ζήτηση και κρατάει τις τιμές στην DAM ψηλά και αυξάνει την καθοδική εξισορρόπηση και τον ΛΠ3. Η υπερδήλωση του φορτίου αυξάνει το κόστος του ΛΠ3.
«Η αύξηση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή πάει στις εξαγωγές;», διερωτήθηκε ο κ. Κοντολέων, για να απαντήσει ότι τον Ιανουάριο το 54,2% (+1,74 TWH ) της κατανάλωσης φυσικού αερίου πήγε στην ηλεκτροπαραγωγή, ενώ εκείνο τον μήνα παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη εγχώρια κατανάλωση φ.α. από το 2008.
Μάλιστα, όπως τόνισε ο Πρόεδρος της ένωσης της ενεργοβόρου βιομηχανίας της χώρας μας, η αύξηση στην ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο τον τελευταίο μήνα του περασμένου έτους έφτασε το 77,7%, αλλά η ζήτηση αυξήθηκε μόλις κατά 2,88%. Παρομοίως, τον Νοέμβριο του 2024 η αύξηση στην ηλεκτροπαραγωγή από φ. α έφτασε το 115,08% ενώ η αύξηση της ζήτησης μόνο στο 6,14%.
Αποκαλυπτικά είναι και τα στοιχεία που παρέθεσε για το σύνολο της περιόδου 2023-24: ενώ η ετήσια μεταβολή στην κατανάλωση φ.α έφτασε το 31,3%, η αύξηση της ζήτησης στο ρεύμα το 2024 ανήλθε σε μόλις 3,2%.
Όσον αφορά τις πιθανές λύσεις, ο κ. Κοντολέων τόνισε ότι υπάρχουν πρακτικές και λύσεις που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες χώρες τις οποίες θα μπορούσε να υιοθετήσει και η χώρα μας για τη μείωση του κόστους της ενέργειας, αντί να περιμένουμε τις Βρυξέλλες, καθώς, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, η Ευρώπη κινείται χωρίς πυξίδα. «Παρακολουθεί αδιάφορη τη χειραγώγηση των τιμών στο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο για το φυσικό αέριο, το γνωστό TTF, χωρίς έλεγχο», ενώ πρόσθεσε ότι οι ΑΠΕ δεν μπορούν να ρίξουν τις τιμές και, άρα, πρέπει η αποζημίωση τους να γίνεται εκτός χρηματιστηρίου μέσω cfd και ΡΡΑ. Όπως υπογράμμισε, «στο πλαίσιο αυτό πολλές ευρωπαϊκές χώρες παίρνουν ΑΜΕΣΑ μέτρα» και ανέφερε ονομαστικά τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ιταλία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και τη Γερμανία.
Σχετικά με την απανθρακοποίηση (decarbonization), παρατήρησε ότι απαιτεί την παροχή επιπλέον κινήτρων στη ζήτηση για να παρέχει ευέλικτη ισχύ στις ώρες που το σύστημα έχει ανάγκη συμμετέχοντας στην ημερήσια αγορά ή στην αγορά εξισορρόπησης. «Επιπλέον θα πρέπει να θεσπιστούν εκπτώσεις στις χρεώσεις του συστήματος (uplifts) στις βιομηχανίες ανάλογα με την ισχύ τους στις ώρες αιχμής. Σήμερα αυτό περιορίζεται μόνο στη χρέωση χρήσης συστήματος. Βιομηχανίες με ευέλικτη ισχύ οι οποίες μειώνουν την ισχύ λειτουργίας τους στις ώρες αιχμής συστηματικά δεν λαμβάνουν καμία αμοιβή παρά το γεγονός ότι μειώνουν την τιμή στη χονδρεμπορική αγορά», τόνισε ο κ. Κοντολέων.
Τέλος, αναφέρθηκε στα κύρια σημεία της έκθεσης Ντράγκι σχετικά με το κόστος ενέργειας. Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ πρότεινε, μεταξύ άλλων, την αποσύνδεση της αποζημίωσης των ΑΠΕ και των πυρηνικών από την παραγωγή των ανθρακικών μονάδων μέσω PPA και cfds, ώστε το pooling της Ζήτησης να βελτιώσει τη συσχέτιση του προφίλ του aggregated φορτίου με το μεταβαλλόμενο προφίλ των ΑΠΕ, μειώνοντας το ρίσκο και την τιμή του ΡΡΑ.
Επίσης, σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων του ETS στις βιομηχανίες, η έκθεση Ντράγκι αναγνωρίζει ότι αυτή θα πλήξει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα τους. Ο κ. Κοντολέων ζήτησε να εξεταστεί η αναβολή του μέτρου μέχρι το CBAM να αποδείξει την αποτελεσματικότητα του, καθώς και να αναπτυχθεί ένας σταθερός μηχανισμός αποζημίωσης της ευέλικτης ζήτησης
Παράλληλα, ο Πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ επισήμανε ότι το γεγονός ότι η διαχείριση της λειτουργίας του αλγορίθμου που ρυθμίζει τις διασυνδέσεις γίνεται από κάθε κράτος ξεχωριστά, καθιστά τον έλεγχο δύσκολο και γενικότερα βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο έλεγχος πρέπει να είναι κεντρικός ώστε να επιτευχθεί γρήγορα η ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά.