σκηνικού, συνεχή είναι τα μηνύματα από παράγοντες της αγοράς για την ανάγκη στήριξης τοπικών αλυσίδων αξίας σε όλους τους τομείς, καθώς αυτές μπορούν να αποτελέσουν “βασικά” αναχώματα έναντι του οικονομικού μαρασμού και της δημογραφικής ερήμωσης. Οι “κραυγές” αυτές, που επιχειρούν να “αφυπνίσουν” το «Κέντρο των Αθηνών», έρχονται από θεσμικούς εκπροσώπους και ανθρώπους της παραγωγής, οι οποίοι εστιάζουν σε σειρά αρνητικών ενδείξεων που απειλούν την εθνική και κοινωνική συνοχή, ειδικά στις εσχατιές του Ελληνισμού.
Πριν λίγες εβδομάδες, η Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) κα Λουκία Σαράντη και ο Πρόεδρος και CEO της Alumil και Πρόεδρος επί Τιμή του ΣΒΕ κ. Γεώργιος Μυλωνάς, κατά τη συζήτησή τους στο πλαίσιο του East Macedonia Thrace Forum III, επισήμαναν την ανάγκη μιας συγκροτημένης αναπτυξιακής στρατηγικής για την περιφέρεια. Η κα Σαράντη εστίασε στην άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, η αναπτυξιακή μονομέρεια και οι περιφερειακές ανισότητες παραμένουν από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει απέναντί της η χώρα μας, ενώ καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας και ειδικότερα της μεταποιητικής δραστηριότητας που αποτελεί τον πνεύμονα της ελληνικής περιφέρειας». Όπως επεσήμανε η κα Σαράντη «για να υπάρξει εύρωστη και ανταγωνιστική βιομηχανία χρειάζονται καλά στελεχωμένα λιμάνια, τα οποία θα διαθέτουν τις κατάλληλες προδιαγραφές και θα συνδέονται με ένα υπερσύγχρονο σιδηροδρομικό δίκτυο. ...στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης η διαδικασία φορτοεκφόρτωσης έχει αναδειχθεί εδώ και χρόνια σε πραγματική οδύσσεια για τις επιχειρήσεις ».
Η τιμή ενέργειας σκοτώνει τη βιομηχανία
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος και CEO Alumil, Πρόεδρος επί Τιμή του ΣΒΕ κ. Γεώργιος Μυλωνάς σημείωσε ότι «σήμερα οι όμορες χώρες προσφέρουν πιο ισχυρά κίνητρα από εμάς. Αυτά αφορούν τη φορολογία και το ρεύμα. Συγκεκριμένα, η Βουλγαρία έχει ειδική πολιτική που υποστηρίζει τη βιομηχανία, αλλά και το γενικότερο περιβάλλον δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων». Ο κ. Μυλωνάς ανέφερε ότι η αδειοδότηση για τις ΑΠΕ αποτελεί ένα τραγικό πρόβλημα καί υπογράμμισε ότι όλες οι βιομηχανικές περιοχές θα έπρεπε να έχουν προτεραιότητα, προκειμένου να μπορούν να επενδύσουν στις ήπιες μορφές ενέργειας.
Πριν από λίγες μέρες, ο Αντώνης Κοντολέων πρόεδρος της Ενώσεως Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), μιλώντας στον Τ/Σ Star Κεντρικής Ελλάδος, υπογράμμισε το “χάσμα” ανταγωνιστικότητας όσον αφορά στο ενεργειακό κόστος, που χωρίζει την Ελλάδα από άλλες χώρες, π.χ. η Ιταλία. Όπως είπε, η βιομηχανία στην Ελλάδα καλείται να πληρώσει τιμές ρεύματος, ανάλογα με τη διαμόρφωσή τους στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, οπότε φτάνουν τα 200 ευρώ/MWh, και δεν υπάρχει καμία στήριξη. Στην Ιταλία, η ενεργοβόρα βιομηχανία έχει ήδη εξασφαλίσει με πρόσφατη συμφωνία 23 TWh φορτίο βάσης σε τιμή 65 ευρώ/MWh, με αποτέλεσμα να απολαμβάνει μία σταθερή και χαμηλή τιμή σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές αγορές. Επιπλέον από το 2026, όπως είπε, ο διασυνοριακός φόρος άνθρακα στο πλαίσιο του μηχανισμού CBAM, που θα ισχύσει σταδιακά, θα “ψαλιδίσει” περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα. Διότι θα απομειώνονται τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών στη βιομηχανία και θα εντείνεται η εισαγωγή προϊόντων από περιοχές όπως η Κίνα, όπου δύσκολα πιστοποιείται εάν ένα προϊόν έχει παραχθεί με “πράσινη” ενέργεια, κι έτσι εύκολα θα αποφεύγονται φόροι και δασμοί στο πλαίσιο του CBAM.
Το δημογραφικό
Την ίδια ώρα, όπως κατατέθηκε στο πλαίσιο ειδικού εργαστηρίου με συμμετοχή φορέων, επιχειρήσεων καί τοπικής αυτοδιοίκησης για τα “σενάρια” εξέλιξης της πόλης των Ιωαννίνων, το δημογραφικό είναι από τα βασικά σημεία προβληματισμού για το μέλλον. Το εργαστήριο έγινε κατά το συνέδριο TechFuse, μια πρωτοβουλία της ΑΜΚΕ Κόμβου Καινοτομίας και Ψηφιακής Οικονομίας, που συνδυάζει την τεχνολογία και την καινοτομία με τον πολιτισμό και έγινε για δεύτερη χρονιά στον πολιτιστικό πολυχώρο "Δημήτρη Χατζή" στα Γιάννενα από 13-15 Μαρτίου. Δεν είναι τυχαίο ότι ένας από τους παράγοντες ανάπτυξης της πόλης, το Πανεπιστήμιο, έχει ήδη 1800 λιγότερους φοιτητές καί δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι η ανάπτυξη ιδιωτικών ΑΕΙ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, συνδυαστικά με την ακρίβεια κ.τ.λ. θα επιφέρει περαιτέρω πλήγμα στα ΑΕΙ της Περιφέρειας. Κι όλα αυτά την ώρα που με βάση, π.χ. μελέτη του Ινστιτούτου “Έτερον”, ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2050 θα περιορίζεται στα εννέα εκατομμύρια ανθρώπους και το ένα τρίτο από αυτούς θα είναι ηλικιωμένα άτομα.
«Εποικίζουν» τον Εβρο, μέσω Βουλγαρίας, οι Τούρκοι
Με αυτά τα δεδομένα αίσθηση προκαλεί η κραυγή αγωνίας, εκπροσώπου μιας άλλης εσχατιάς της χώρας. Μιλώντας για τις πληθυσμιακές μεταβολές στον Έβρο, ο δήμαρχος Αλεξανδρούπολης, Γιάννης Ζαμπούκης, στο πλαίσιο του “Eastern Macedonia and Thrace Forum”, έκανε λόγο για αποφάσεις που παίρνονται από κάποια άτομα μέσα σε ένα γραφείο του «Κράτους των Αθηνών», χωρίς να ρωτούν, να ζητούν την άποψη ή να αναζητουν τις αποφάσεις της τοπικής κοινωνίας. Ζήτησε συγκεκριμένες πολιτικές για το δημογραφικό, ενώ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου μιλώντας για αθόρυβο εποικισμό από Βούλγαρους και Τούρκους, οι οποίοι αγοράζουν συνέχεια ακίνητα στην περιοχή και σε λίγο θα απαιτήσουν και τζαμιά. Σε συνέντευξή του στον Ρ/Σ Real, ο κ. Ζαμπούκης είπε: «Ερχονται Βούλγαροι, Ευρωπαίοι συμπολίτες μας, με ανοιχτά τα σύνορα διέλευσης εδώ και κάποιες εβδομάδες, οι οποίοι αγοράζουν στα ερειπωμένα, εγκαταλελειμμένα χωριά του Έβρου σπίτια αξίας μόλις 10.000, 15.000, 20.000 ευρώ το πολύ. Έρχονται, επίσης, τουρκικές εταιρείες με ξένα, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης κεφάλαια, οι οποίες με μια πολύ απλή εγγραφή στο Επιμελητήριο του Έβρου και με την έκδοση ενός φορολογικού μητρώου, ενός ΑΦΜ, αγοράζουν επίσης ακίνητα. Η συνήθης πρακτική είναι να στήνουν αυτές τις εταιρείες στην Βουλγαρία και μετά να ανοίγουν υποκαταστήματα στην περιοχή του Έβρου, και με αυτόν τον τρόπο να έρχονται και να κατοικούν διαρκώς Τούρκοι».
Και προσέθεσε με αγωνία: «Εκείνο που προτάσσω και αναδεικνύω ως ζήτημα είναι οι Βούλγαροι και οι Τούρκοι που έρχονται και αγοράζουν ερειπωμένα χωριά. Αλλάζουν την πληθυσμιακή σύνθεση των χωριών του Έβρου κατά μήκος του ποταμού. Η Αλεξανδρούπολη βρίσκεται σε μια τροχιά υπερανάπτυξης από το 2019 και έτσι όλοι κατεβαίνουν στην Αλεξανδρούπολη. Εκεί που ήμασταν μια πόλη των 82.000 έχουμε φτάσει να είμαστε ένας δήμος των 110.000 κατοίκων. Δεν χωράμε. Μένουν μονάχοι οι ηλικιωμένοι στα χωριά, οι οποίοι προφανώς δεν μπορούν να υποστηρίξουν ούτε τις οικονομικές δραστηριότητες, ούτε να προβάλλουν βέτο σε αυτή την πληθυσμιακή αναδιάρθρωση, που συντελείται χρόνο με τον χρόνο και αθόρυβα. Αυτό είναι το πιό επικίνδυνο».
*Ο κ. Γιώργος Ατσαλάκης είναι οικονομολόγος, αναπληρωτής καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.