Μία σειρά νέων στοιχείων από τις ομοσπονδιακές και πολιτειακές αρχές των ΗΠΑ καταδεικνύει τον άγνωστο κίνδυνο που ελλοχεύει όταν η ζήτηση ενέργειας από τις ψηφιακές υποδομές εξαφανίζεται.
Λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ουάσιγκτον βρίσκεται ο μεγαλύτερος πυρήνας ψηφιακών υποδομών σε διεθνές επίπεδο, η Data Center Alley. Εκεί, σε ένα κομμάτι γης με έκταση περίπου 77 τετραγωνικά χιλιόμετρα, λειτουργούν περισσότερα από 240 data centers, με εκατοντάδες άλλα να βρίσκονται υπό κατασκευή. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 70% των διαδικτυακών δεδομένων παγκοσμίως περνά από αυτόν τον ψηφιακό πυρήνα. Αναπόφευκτα, η περιοχή έχει τεράστιες ενεργειακές ανάγκες, με την τοπική πάροχο Dominion Energy να συνδέει 94 νέα data centers με κατανάλωση που ξεπερνά τα 4 GW μεταξύ 2019-2023. Ευτυχώς για τους κατοίκους της βόρειας Βιρτζίνια όπου βρίσκεται το κέντρο αυτό, η πολιτεία τους θεωρείται μία από τις καλύτερα συνδεδεμένες στις ΗΠΑ, αξιοποιώντας ποικίλες πηγές ενέργειας προκειμένου να ηλεκτροδοτήσει την περιοχή.
Η Data Center Alley και ορισμένες κοντινές ενεργειακές υποδομές. Πηγή: Data Center Map.
Ωστόσο, ακόμα και αυτό το προσεγμένο δίκτυο κινδυνεύει εξαιτίας της εισόδου των ψηφιακών υποδομών στο δίκτυο. Στις 10 Ιουλίου 2024, 60 data centers αποσυνδέθηκαν ξαφνικά από το τοπικό δίκτυο και ξεκίνησαν να ηλεκτροδοτούνται από ειδικές γεννήτριες. Η αλλαγή αυτή ήταν αποτέλεσμα ενός μηχανισμού ασφαλείας που εγκαθίσταται σε τέτοιου είδους υποδομές ώστε να διασφαλίζει την ομαλή ηλεκτροδότηση των ηλεκτρονικών συστημάτων, αποφεύγοντας τυχόν υπερφορτώσεις που θα προκαλούσαν βλάβες στον ευαίσθητο ηλεκτρολογικό εξοπλισμό. Όμως η ξαφνική αποσύνδεση δεκάδων ενεργοβόρων μονάδων σήμανε πως στο δίκτυο υπήρχε πλέον ένας υψηλότατος όγκος πλεονάζουσας ενέργειας που δεν μπορούσε να κατευθυνθεί αλλού. Ο τοπικός διαχειριστής του δικτύου PJM και η Dominion Energy αντέδρασαν έγκαιρα, αποσυνδέοντας αρκετές μονάδες παραγωγής ενέργειας από το δίκτυο ώστε να αποφύγουν μία υπερφόρτωση που θα οδηγούσε σε ένα μαζικό μπλακ-άουτ.
Μολονότι μία ευρύτερη ενεργειακή δυσλειτουργία αποφεύχθηκε παραλίγο, το συμβάν προβλημάτισε τους υπεύθυνους, οι οποίοι έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου στις ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ. Μία σχετική έρευνα που διενεργήθηκε κατά τους προηγούμενους μήνες από τη North American Electric Reliability Corporation (NERC), κατέληξε στο συμπέρασμα πώς τέτοια ατυχήματα είναι πολύ συχνότερα σε σχέση με ό,τι πίστευαν οι διαχειριστές, ενός η συχνότητα των «παραλίγο ατυχημάτων» είναι εξίσου υψηλή. Αυτού του είδους οι αποσυνδέσεις μπορούν να προκληθούν από διαφορετικές αφορμές. Τα προαναφερθέντα συστήματα ασφαλείας των data centers είναι μία από αυτές. Η διακοπή λειτουργείας μονάδων εξόρυξης κρυπτονομισμάτων— μία αντίστοιχα ενεργοβόρα δραστηριότητα— είναι μία άλλη. Φυσικά, οι βλάβες σε τοπικές ενεργειακές υποδομές μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε ξαφνικές αποσυνδέσεις.
Με την ενεργειακή ζήτηση των ψηφιακών υποδομών να εκτιμάται ότι θα τριπλασιαστεί μέσα στα επόμενα χρόνια, αλλά και τη σύνδεσή τους σε δίκτυα που ενδεχομένως είναι λιγότερο ασφαλή, ο κίνδυνος των απροειδοποίητων υπερφορτώσεων θα αυξηθεί γεωμετρικά. Ορισμένοι αναλυτές έχουν προτείνει τη χαλάρωση των συστημάτων ασφαλείας στις ψηφιακές υποδομές, κάτι που δεν γίνεται δεκτό από τους ιδιοκτήτες αυτών των υποδομών καθώς μία πραγματική αυξομείωση των ηλεκτρικών φορτίων θα προκαλούσε σοβαρά προβλήματα. Παράλληλα, αξίζει κανείς να αναρωτηθεί ποιες θα ήταν οι συνέπειες σε παγκόσμιο επίπεδο αν η διαδικτυακή κίνηση διακοπτόταν ξαφνικά επειδή δεκάδες data centers αποσυνδέθηκαν.
Ως εκ τούτου, το πρόβλημα παραμένει και μία αμοιβαίως αποδεκτή λύση αναζητείται. Εντούτοις, οι διαχειριστές των δικτύων, ειδικά στις λιγότερο ώριμες αγορές που πιθανότατα δεν έχουν βιώσει τέτοια παραλίγο ατυχήματα, οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη αυτή την απειλή. Ο κίνδυνος είναι πολύ πιο έντονος στην Ευρώπη όπου τα περισσότερα ηλεκτρικά δίκτυα θεωρούνται απαρχαιωμένα, αλλά και ήδη υπερφορτωμένα λόγω της πλεονάζουσας παραγωγής των ΑΠΕ.