Τα μεγάλα ενεργειακά αποθέματα στο υπέδαφός τους έχουν οδηγήσει τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας στην χειραφέτησή τους από την Ρωσία και στην σταδιακή ανάδειξή τους σε μελλοντικούς προμηθευτές πετρελαίου για ολόκληρο τον κόσμο.
Σε πρόσφατο, εξάλλου, σχετικό αφιέρωμα των Financial Times, τονίζεται ότι οι χώρες αυτές, ενώ ως τώρα βρίσκονταν, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, απομονωμένες από τις διεθνείς αγορές, βλέπουν τώρα την σημασία τους στον διεθνή οικονομικό καταμερισμό να αυξάνεται καθώς αναδύονται νέοι «γίγαντες», όπως η Κίνα, μετατοπίζοντας ανατολικότερα το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο βάρους. Η εξέλιξη αυτή ενισχύεται και από την κατασκευή αγωγών μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω του Καυκάσου και της Τουρκίας.
Τη σημασία τους αυτή ένοιωσε και η χώρα μας εξαιτίας των διακοπών στην παροχή φυσικού αερίου στις αρχές του έτους. Συγκεκριμένα, το Τουρκμενιστάν διέκοψε τις παροχές στο Ιράν, λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών. Ο δριμύς χειμώνας, με τη σειρά του, δεν επέτρεψε στο Ιράν να διαθέσει ποσότητες αερίου στην Τουρκία, που και εκείνη αναγκάστηκε να διακόψει τη ροή προς την Ελλάδα, μεταφέροντας, έτσι, το πρόβλημα στο έδαφος της Ε.Ε.
Οι χώρες της Κεντρικής Ασίας προσπαθούν να εκμεταλλευθούν τον ενεργειακό τους πλούτο μεγιστοποιώντας κάθε είδους πιθανά οφέλη. Το Καζακστάν, επέβαλε την αναδιαμόρφωση του κονσόρτσιουμ του Κασαγκάν, του μεγαλύτερου πετρελαϊκού πεδίου που έχει βρεθεί τα τελευταία 30 χρόνια. Πάντως, τελευταία υπάρχουν ενδείξεις ότι υιοθετεί μία πιο εφεκτική στάση, ενώ ως τα τέλη του χρόνου αναμένεται να τεθεί σε ισχύ κι ο νέος φορολογικός κώδικας, ο οποίος θα βοηθήσει στην εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης στους ξένους επενδυτές.
Παρομοίως, το Τουρκμενιστάν, το οποίο το 2007 τετραπλασίασε σε σχέση με δέκα χρόνια πριν την παραγωγή του στα 67 δις κμ, σκληραίνει την στάση του στις διαπραγματεύσεις με την Gazprom σχετικά με τις τιμές. Το φυσικό αέριο της χώρας πωλείται ήδη προς την κρατικών συμφερόντων ρωσική εταιρεία στην τιμή των 150 δολαρίων ανά χίλια κμ, τη στιγμή που η τιμή το 2004 βρισκόταν στα 42 δολάρια, ενώ η τιμή πώλησης προς τους Ευρωπαίους ξεπερνά τα 500 δολάρια ανά χίλια κμ. Και οι προοπτικές ανόδου των τιμών μεγαλώνουν αν λάβουμε υπ’ όψιν την πιθανή εναλλακτική λύση της κινεζικής αγοράς.
Ωστόσο, η αντίθεση της Ρωσίας και του Ιράν στην κατασκευή αγωγών που θα διαπερνούν την Κασπία συνιστά σημαντικό εμπόδιο για τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Ε.Ε. Παράλληλα, η πρόταση να συνδεθούν οι παράκτιες πλατφόρμες άντλησης πετρελαίου και αερίου του Τουρκμενιστάν με εκείνες του Αζερμπαϊτζάν δεν φαίνεται εφαρμόσιμη. Το πετρέλαιο μεταφέρεται τώρα μόνο με φορτηγίδες και μετά διοχετεύεται στις δυτικές αγορές μέσω του αγωγού Μπακού-Τζεϋχάν, αν και η μέθοδος αυτή θεωρείται συμφέρουσα μόνο αν επικρατούν αρκετά υψηλές τιμές.
Βέβαια, η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση δεν πρόκειται να αφήσει ανεπηρέαστη την περιοχή. Ήδη, το ΔΝΤ ανακοίνωσε στις αρχές της εβδομάδας ότι θα χορηγήσει τουλάχιστον 60 εκ. δολάρια στο Κιργιστάν, για να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των συνεπειών της. Από την άλλη, εξελίξεις όπως το πρόσφατο άνοιγμα που επιχείρησε η Gazprom στη συγκεκριμένη χώρα, η οποία δεν έχει παραγωγή ή βεβαιωμένα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, δείχνει ότι ανοίγεται για τις χώρες της Κεντρικής Ασίας ένα μέλλον δυναμικής ανάπτυξης.