αμερικανικών δασμών σε ότι σχεδόν εισάγεται από το εξωτερικό, όταν διέρρευσε ότι ο Τραμπ σκέφτεται προσωρινή αναστολή 90 ημερών πήραν και πάλι την ανιούσα. Για να καταλήξουν και πάλι με απώλειες όταν ήρθε η διάψευση του Λευκού Οίκου.
Σύμφωνα με πληροφορίες τουλάχιστον 50 χώρες έχουν έρθει σε επαφή με τον Λευκό Οίκο, ζητώντας διαπραγματεύσεις. Και δεν είναι λίγοι αυτοί που ομιλούν για την έναρξη του μεγάλου παζαριού. «Έχω μιλήσει σε πολλές χώρες… Κάθε χώρα τηλεφωνεί και είναι πολύ φιλόξενη, πολύ, πολύ ωραία», είπε ο πρόεδρος σε δημοσιογράφους στο Air Force One. Ο Τραμπ δήλωσε την Κυριακή ότι ήταν ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις - εάν οι χώρες αντιμετωπίσουν τα εμπορικά τους ελλείμματα με τις ΗΠΑ. "Θέλω να λύσω το πρόβλημα του ελλείμματος που έχουμε στην Κίνα, με την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλα έθνη, και θα πρέπει να το κάνουν. Και αν θέλουν να μιλήσουν γι' αυτό, είμαι ανοιχτός να μιλήσω", είπε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Το μήνυμα
Οι Βρυξέλλες φαίνεται ότι πήραν το μήνυμα. «Είμαστε έτοιμοι να διαπραγματευτούμε με τις ΗΠΑ», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ενώ υπενθύμισε ότι «προσφέραμε μηδενικούς δασμούς [στις ΗΠΑ] για βιομηχανικά προϊόντα, όπως κάναμε με επιτυχία με πολλούς άλλους εμπορικούς εταίρους». Ερωτηθείσα τι ακριβώς αφορούν αυτοί οι μηδενικοί δασμοί, η επικεφαλής της Κομισιόν ανέφερε ότι πρόκειται για μέτρα που είχαν προσφερθεί για τον τομέα των αυτοκινήτων πολύ πριν από την επιβολή δασμών από την Ουάσιγκτον. Εντούτοις στην ΕΕ ως συνήθως οι απόψεις διίστανται. Γαλλία και Γερμανία θέλουν άμεση, ισχυρή απάντηση της Κομισιόν με μέτρα κατά των υπηρεσιών– που έχουν εμπορικό πλεόνασμα οι ΗΠΑ έναντι της Ε.Ε. - και τη χρήση του λεγόμενου «εργαλείου κατά του εξαναγκασμού». Πρόκειται για τον κανονισμό 2675 για την προστασία της Ένωσης και των κρατών μελών της από τον «οικονομικό εξαναγκασμό», που τέθηκε σε ισχύ την 27 Δεκεμβρίου 2023 και δημιουργήθηκε αρχικά ως απάντηση στις εμπορικές πολιτικές της Κίνας. Ο όρος «οικονομικός εξαναγκασμός» αναφέρεται σε μια κατάσταση κατά την οποία μια τρίτη χώρα επιδιώκει να ασκήσει πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή σε κράτος μέλος. Τότε, η ΕΕ μπορεί «να σταματήσει εντελώς το εμπόριο με μια τρίτη χώρα που απειλεί την Ευρώπη»! Γι αυτό τον λόγο ονομάζεται και “πυρηνική” επιλογή.
Σε αντιδιαστολή, υπάρχουν και χώρες όπως η Ιταλία και η Ουγγαρία που ζητούν αυτοσυγκράτηση και τάσσονται κατά μέτρων κλιμάκωσης του εμπορικού πολέμου, ενώ υπάρχουν και χώρες που ζητούν να δοθεί χρόνος στις διαπραγματεύσεις, τονίζοντας ωστόσο θα πρέπει να υπάρχουν στο τραπέζι «όλες οι επιλογές». Ελλάδα και Κύπρος τάσσονται υπέρ της γραμμής της Κομισιόν, τουτέστιν διαπραγματεύσεις και αναλογική απάντηση. Σήμερα οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ θα κληθούν να ψηφίσουν για την επιβολή δασμών 25% σε ευρύ φάσμα αμερικανικών εξαγωγών, από σόγια και ρύζι έως υφάσματα, καλλυντικά, χάλυβα και αλουμίνιο και υπάρχει πολύ παρασκήνιο για τις εξαιρέσεις που διαπραγματεύονται τα κράτη μέλη.
Κατά μόνας
Υπάρχουν βέβαια και κάποιες χώρες που θέλουν να διαπραγματευτούν κατά μόνας, εκμεταλλευόμενα την καλή σχέση που διατηρούν με τον Αμερικανό Πρόεδρο. Έτσι και η Ιταλίδα Πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλούνται ιταλικά μέσα ενημέρωσης, σχεδιάζει να επισκεφθεί στις 16 Απριλίου τις Ηνωμένες Πολιτείες για να συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Η επικεφαλής της κυβέρνησης της Ρώμης, όπως αναφέρουν τα ΜΜΕ, προτίθεται να ζητήσει αμοιβαία μείωση των δασμών, με στόχο να περιοριστούν στο 10%. Πάντως ούτε και ο στενός σύμμαχος του Τραμπ, Βενιαμίν Νετανιάχου απέφυγε του δασμούς. “Μπορεί να υπάρξουν μόνιμοι δασμοί και μπορεί επίσης να υπάρξουν διαπραγματεύσεις, διότι υπάρχουν πράγματα που χρειαζόμαστε πέρα από τους δασμούς», δήλωσε ο Τραμπ σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο. Σε μια άλλη δήλωση που δείχνει ξεκάθαρα τις προθέσεις του σε αυτό το ιδιότυπο μεγάλο παζάρι που έχει ήδη ξεκινήσει, ανέφερε ενδεικτικά ότι η πώληση ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποτελέσει βασικό σημείο προτεραιότητας, καθώς η κυβέρνησή του επιδιώκει να εξαλείψει το εμπορικό έλλειμμα με το μπλοκ. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν πολύ άδικη απέναντί μας», είπε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο, κατηγορώντας τα ευρωπαϊκά κράτη ότι δεν αγοράζουν αρκετά αμερικανικά προϊόντα.
Σε κάθε περίπτωση, όποια και αν είναι η έκβαση των διαπραγματεύσεων ένα είναι το βέβαιο: Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο πρώτος Πρόεδρος των ΗΠΑ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο που αμφισβητεί τον ρόλο που διαμόρφωσαν οι ίδιες οι ΗΠΑ για τον εαυτό τους πολλές δεκαετίες πριν. Και το κάνει αυτό με τέτοιο τρόπο που, για πολλούς, η παλιά παγκόσμια τάξη πραγμάτων φαίνεται να έχει τελειώσει, ενώ η νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων είναι υπό διαμόρφωση.
Η λογική
Κάθε πρόεδρος από τον Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ έως τον Μπαράκ Ομπάμα είχε την λογική ότι η αμερικανική ισχύς ενισχύθηκε, δεν απειλήθηκε, προσαρτώντας την σε συμμαχίες, θεσμούς και αξίες που υποστηρίζει ο αμερικανικός λαός, όπως η ελευθερία, ο πλουραλισμός και ο ανθρωπισμός. Αυτή ήταν η κοινή ιδέα πίσω από το Σχέδιο Μάρσαλ του Χάρι Τρούμαν για τη μεταπολεμική Ευρώπη, την ίδρυση της USAID από τον Κένεντι, τη δημιουργία του προγράμματος προσφύγων των ΗΠΑ από τον Τζίμι Κάρτερ και το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης του Τζορτζ Μπους για την ανακούφιση από το AIDS. Αυτές δεν ήταν απλές πράξεις γενναιοδωρίας, αλλά επέκτειναν την αμερικανική επιρροή μέσω της έλξης και όχι του εξαναγκασμού. Ήταν αυτό που οι πολιτικοί επιστήμονες το αποκαλούν αυτό «ήπια δύναμη». Ωστόσο κάθε πρόεδρος πρόδωσε αυτές τις ιδέες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, καθιστώντας την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στόχο κριτικής στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, από την αριστερά και τη δεξιά. Ο Κένεντι χρησιμοποίησε ξένη βοήθεια για να διεξαγάγει μια αιματηρή αντιεξέγερση στο Νότιο Βιετνάμ. Ο Κάρτερ έθεσε τα ανθρώπινα δικαιώματα στο επίκεντρο της πολιτικής του και στη συνέχεια πρόποψε τον καταπιεστικό σάχη του Ιράν. Ο Μπους, ισχυριζόμενος ότι διαδίδει τη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή, έβλαψε σοβαρά την παγκόσμια νομιμότητα της Αμερικής με την εισβολή στο Ιράκ για τα υποτιθέμενα όπλα μαζικής καταστροφής που κατείχε ο Σανταμ Χουσεΐν, όπλα που δεν βρέθηκαν ποτέ. Τώρα ο Τραμπ αλλάζει εντελώς αυτή την λογική και του κανόνες του παιχνιδιού. Όπλο του είναι η χρήση της πλήρους ισχύος και είναι έτοιμος να δώσει την χαριστική βολή στην παγκοσμιοποίηση και τις εμπορικές σχέσεις όπως τις γνωρίζαμε.